Ca sĩ Kiửu Hưng: Huyửn thoại một giọng ca, bơ vơ một phận người
Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 10:09, 21/02/2013
Một ngôi sao lưu lạc
Ba mươi năm hát, giọng ca ông ở lại với lòng người yêu mến, như một huyửn thoại âm nhạc ghi dấu và o lịch sử, trong khi, vì hoà n cảnh gia đình, ông đà nh lưu lạc xứ người... Giử đây đối diện với ông, lòng tôi trà o dâng niửm thông cảm, tiếc nuối cho cuộc đời ông, từ một nghệ sĩ hà ng đầu bỗng dưng thà nh người bơ vơ.
Tôi thương một ngôi sao lưu lạc...
Đang ngồi với ông trong một chiửu lạnh, bỗng đâu các fan hâm mộ từ khắp nơi hẹn nhau ập đến. Mất toi buổi trò chuyện. Lần thứ hai tôi đến lại cũng vậy. Ngắt quãng giữa những câu chuyện của ông với người hâm mộ, tôi nhận ra rằng, đó cũng là một phần câu chuyện vử cuộc đời ông. Hẳn rồi. Tôi không hiểu nổi là m sao ông xa nước hai mươi năm vẫn có những con người mến mộ săn tìm ông đến tận bây giử, mỗi lần ông vử là y như chị Việt Bắc, vợ ông, bận tíu tít vì lo tiếp những vị... khách không mời... Hạnh phúc của một ca sĩ huyửn thoại hay những ưu phiửn đây, biết là m sao được?
à”ng ngồi đó, giữa Hà Nội mà tâm trạng bơ vơ. Hai mươi mấy năm trước, tôi nghe nói Kiửu Hưng sang Nga lao động xuất khẩu, rồi sau đó lại nghe nói sang Đức tị nạn(?). Người hát ấy ngỡ đã và o quên lãng, ngỡ tiếng hát huyửn thoại ấy rồi phai lạt, nhưng không, khi người ta nghe những ca khúc trẻ chán ngấy với ca từ vô nghĩa, phong cách nhí nhô, bỗng lại nhớ ngà y xưa...với những bà i hát tuyệt hay, giai điệu thì quá đẹp với những giọng hát trăm năm đâu dễ có...
Giọng ca đẹp da diết, sâu lắng thiết tha, Kiửu Hưng là một trong những ca sĩ huyửn thoại, hát thà nh công xuất sắc những bà i hát cách mạng kháng chiến và dựng xây đất nước một thời. Ngồi bên ông, nghe tâm sự của ông, tôi hiểu con người, dầu là một tên tuổi, một tà i năng vẫn nhiửu khi vẫn nổi nênh, lận đận... Cuộc đời con người có khi như chiếc lá bơ vơ giữa dòng đời. Và thân phận họ cần được sẻ chia tha thứ hơn là quay lưng, là trách giận...
Tôi sinh ra trong một gia đình có bố là địa chủ bên bử sông Nhuệ, thuộc huyện Phú Xuyên, Hà Tây cũ - Kiửu Hưng kể - Con địa chủ nhưng vì bố mất sớm, mẹ tôi lại là vợ bé thứ 7 nên bị hắt hủi không khác gì người là m công. Mẹ phải là m hùng hục như một người thợ cấy, thợ gặt. Đến bữa ăn thì ăn cơm cùng thợ...
Lớn lên, Kiửu Tất Hưng (tên đầy đủ của Kiửu Hưng) được đưa lên Hà Nội học là m thợ may. Rồi đam mê ca hát đã đưa đẩy cuộc đời như là số phận. Hát thật hay từ lúc thiếu niên các là n điệu ca trù, cả bà i Là ng tôi của Văn Cao cùng các anh chị du kích chống Pháp. Lớn lên đi thi và o Trường à‚m nhạc Việt
Rồi Đoà n Ca múa nhân dân Trung ương tuyển diễn viên, Kiửu Hưng được nhận là m hợp xướng viên kiêm đánh già y và là quần áo cho diễn viên- Kiửu Hưng kể: -Năm nay là đã năm mươi năm tôi hát Bà i ca trên núi. Đảm nhận hát cho bộ phim lúc đầu là anh Vũ Chất. Nhưng khi nghe tôi hát bà i nà y, nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương bảo: Kiửu Hưng hát hay lắm, gần hơn với âm hưởng dân ca Mông. Thế rồi tôi được chọn hát cho bộ phim ấy. Nhưng bà i hát ngắn quá, đoạn lời một bà i hát là của nhà văn Tô Hoà i. Tôi vử đặt thêm lời hai, lời ba. Sau nà y, anh Nguyễn Văn Thương bảo tôi: Hưng có muốn đứng tên cùng trong phần lời bà i hát không? Tôi nói ngay: Có mấy câu thôi mà anh. Chả cần phải thế đâu...Lúc phim công chiếu rạp Tháng Tám, lần đầu đi xem, tôi được nghe mình hát. Anh La Thăng hửi: Thằng nà o hát hay thế? Rồi ông thợ cạo chửi: Phim Vợ chồng A Phủ không biết thằng nà o hát hay thế? Bà i hát được phát trên Đà i Tiếng nói Việt
 |
| Kiửu Hưng -Thu Hiửn. |
Và cũng từ đó, cuộc đời người đà n ông hát bắt đầu một hà nh trình dà i ba mươi năm với tà i năng và tâm huyết, rất nhiửu ca khúc được cất lên với tất cả sự ngọt ngà o đắm say bằng chất giọng nam cao để lại ấn tượng khó phai. Tôi nhớ có một thời người ta đồn đoán rằng người hát hay thế mà nghe nói mặt có vấn đử, rõ tội nghiệp. Nhưng ông đâu có vẻ mặt Trương Chi như vậy. Nhiửu cô gái trẻ mê giọng hát ấy, rồi trộm nhớ thầm yêu chà ng ca sĩ có giọng hát mê hoặc trái tim người nghe có nghệ danh Kiửu Hưng.
à”ng kể: Những giọng ca mới nổi hà ng đầu thời ấy đửu được chọn đi biểu diễn ở giới tuyến Hiửn Lương, Bến Hải, Cửa Tùng. Những chuyến đi ấy là m tăng thêm ý nghĩa cuộc đời, khi được hát cho đồng bà o đồng chí giữa chiến hà o, trong bom đạn... Rồi ông cũng gặp may mắn được cử sang Liên Xô đà o tạo tại Nhạc viện Kiép cùng khóa với ca sĩ Trung Kiên, nhạc sĩ Nguyễn Đức Toà n, Trần Thu Hà ...
Trở vử Việt
Những ca khúc là m say đắm lòng người qua giọng hát huyửn thoại Kiửu Hưng. Tình ca được chọn là bà i hát hay nhất các nước không liên kết... Hà ng trăm bà i hát lên sóng và Kiửu Hưng thà nh một tên tuổi hà ng đầu khi ông kết hợp chất dân ca với âm nhạc bác học. Nhưng và o tuổi 50, bỗng dưng không được hát vì người ta muốn... trẻ hóa đội ngũ ca sĩ. Vậy là Kiửu Hưng tiếp tục lận đận với nghiệp ca hát. Xin việc gì, ở đâu, khi không được hát? Đến đi dạy hát ở Trường à‚m nhạc Việt
Rồi cơ duyên đến khi một người bạn cũ là chị Ca Lê Hồng, Hiệu trưởng Trường Nghệ thuật sân khấu 2 tại TP HCM nhận Kiửu Hưng vử dạy lớp tại chức thanh nhạc. Nhưng rồi vợ ông trúng tuyển đi nghiên cứu sinh ở Nga. Cho các con sang chơi thăm mẹ, Kiửu Hưng muốn tiếp tục học thêm để vử là m công tác giảng dạy. Vậy là ở lại Nga...
Nói là đi Nga nhưng nghệ sĩ hồn nhiên thì biết là m gì để kiếm sống nơi xứ tuyết? Lại lang bạt kử³ hồ đi hát cho cộng đồng người Việt ở đó, rồi cùng với vợ chồng nhạc sĩ Tôn Thất Triêm và Xuân Thanh lập nhóm biểu diễn.. Lớ ngớ đi thi âm nhạc quốc tế. Rồi từ Phần Lan sang Đức thăm người nhà bị kẹt lại sân bay vì hộ chiếu Nga hết hạn...
Không thể vử thẳng Việt
Lang bạt trời Tây, trong những năm tháng cô đơn lưu lạc, ông bắt đầu viết nhạc. Gần ba chục bà i hát ra đời trong những năm gần đây cho thấy người ca sĩ ấy vẫn còn sống trong những giai điệu quê nhà . à”ng kể: Tôi viết để giải bớt sự trống vắng, thiếu hụt tình cảm quê hương. Đặc biệt bà i Nhớ quê được viết bởi chính nỗi lòng người con xa quê, đau đáu nỗi niửm mỗi khi nghĩ vử xứ sở... Rồi bà i Ghen phổ thơ của Nguyễn Bính, Mà u tím hoa mua thơ của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc....
Đêm 20/2/2012, Nhà hát Ca múa nhạc Việt
Trở vử, hay bơ vơ xứ lạ?
Câu hửi đó già y vò trái tim ông bao nhiêu. à”ng đã trả giá cho sự hồn nhiên lơ đãng nghệ sĩ của mình bằng cả cuộc đời cống hiến khi ngà y vử không còn hồ sơ hay chế độ chính sách gì... Lẽ nà o ông chưa thể kết thúc quãng đời lưu lạc? Ước nguyện cuối cùng của ông là được trở vử, dẫu muộn mằn. Không còn lên được sân khấu, thì vử với đất mẹ cũng là vử. Nhưng sao đường vử khó khăn dà i quá đỗi.
à”ng tâm sự: Bây giử già lại bệnh. Đi dạy nhạc là không khả thi. Nguyện vọng vử hát lại đã hết. Hát lại và thu âm giọng hát của mình gần như cũng rất khó vì sau bạo bệnh, sức tà n giọng yếu... Thôi thì vử với quê mẹ là yên lòng, để viết nhạc và ra album cá nhân như một nỗ lực cuối cùng cho cuộc đời. Bây giử ông trở vử sau bao nhiêu những biến cố cuộc đời với những khúc buồn mang tên số phận, để được hưởng một cái Tết ấm áp bên người thân, bạn bè, người hâm mộ...
Đất mẹ đang rộng vòng tay đón cả những người con lầm lạc trở vử, thì với một người nghệ sĩ bỗng nhiên lưu lạc như Kiửu Hưng, sao không dà nh cho ông ấy những vòng tay ấm áp? Tà i năng nghệ thuật rất hiếm và thật mong manh. Tôi thầm tiếc cho ông, thương quãng đời lưu lạc chưa chấm dứt của một tà i hoa. Chia tay ông, tôi chỉ biết nói rằng: Anh hãy hồi hương, dẫu vử là có thể cực khổ vì không còn có chế độ chính sách gì cho anh. Nhưng hãy vử trong vòng tay người hâm mộ. Tôi tin anh sẽ thấy ấm áp và thanh thản hơn trước khi tạm biệt cõi đời, vốn lắm đau đớn, thị phi...
Hà Nội đầu năm 2013