Người tiêu dùng đang thà nh con nợ
Tin tức - Ngày đăng : 11:54, 28/03/2013
Trao đổi với PV, ông Sơn nói:
- Quử¹ bình ổn giá xăng dầu là một trong những công cụ pháp luật cho phép thực hiện để điửu tiết giá. Nó được trích ra từ giá bán lẻ xăng dầu. Đây thực chất là một hình thức người dân gửi tiết kiệm, tích lũy tiửn để điửu tiết giá trong những tình huống đặc biệt.
Việc điửu hà nh quử¹ bình ổn xăng dầu hiện nay đang khiến người tiêu dùng bị thiệt thòi - Ảnh: Thuận Thắng
Như vậy, rõ rà ng tiửn từ quử¹ bình ổn là tiửn của dân, không phải của Nhà nước, cũng không phải của doanh nghiệp. Cho sử dụng như thế nà o, mức bao nhiêu, thời gian bao lâu toà n quyửn do Nhà nước quyết định. Do đó trách nhiệm của Nhà nước là phải là m sao hiệu quả nhất từ việc mang lại lợi ích cho dân, chứ không phải doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.
"Không thể nà o có chuyện Nhà nước vẫn thu thuế đửu đặn, người tiêu dùng trở thà nh con nợ và doanh nghiệp lấy khoản nợ của dân để là m lời!" TS NGUYử„N NGửŒC SÆ N |
* Người tiêu dùng cho rằng vận hà nh quử¹ bình ổn giá xăng dầu đang không minh bạch, minh chứng rõ nhất là điửu hà nh quử¹ trong những ngà y qua. Theo ông, phương án điửu hà nh như thế nà o là hợp lý?
- Có thể Bộ Tà i chính cho rằng trước ngà y 26-2 khi cho sử dụng quử¹ bình ổn giá xăng 2.000 đồng/lít, doanh nghiệp đã bị lỗ nên những ngà y qua bộ để doanh nghiệp bù lại. Tuy nhiên, như vậy là vô lý vì theo các văn bản pháp luật liên quan đến thị trường xăng dầu, quử¹ bình ổn giá chỉ nhằm mục đích bình ổn chứ không nhằm là m cho doanh nghiệp lời. Điửu hà nh như vậy là không sòng phẳng và sai vử nguyên tắc. Do đó, tôi cho rằng Bộ Tà i chính phải giải trình với dân lý do vì sao bộ là m như vậy. Bộ đã để xảy ra như thế trong bao lâu và mức độ bao nhiêu?
Đáng ra khi điửu hà nh quử¹ bình ổn giá xăng dầu, không những phải minh bạch cơ chế trích lập và xả quử¹, Bộ Tà i chính còn phải tính toán đảm bảo tính ổn định, tránh suy giảm, cạn kiệt vì xả quử¹ quá đà . Cho xả à o ạt như thế, khi giá xăng tăng lại quử¹ có còn sức để bình ổn nữa không? Lúc đó lại tăng giá và người tiêu dùng lại chịu thiệt.
* Doanh nghiệp đầu mối xăng dầu khẳng định tiửn trong quử¹ bình ổn giá bị cạn nên đã tạm ứng 2.000 đồng/lít xăng, sau nà y quử¹ dương sẽ lấy bù lại. Thực chất điửu nà y cũng khiến người tiêu dùng chịu thiệt thòi?
- Ở phía doanh nghiệp, khi quử¹ dương, tiửn nằm trong tay doanh nghiệp, nó có thể sinh lời nên khi quử¹ cạn, doanh nghiệp ứng trước là bình thường. Nhưng ở góc độ người dân thì quyửn lợi của họ bị xâm hại. Bởi dù doanh nghiệp có ứng trước thì trước sau gì cũng vẫn là tiửn của dân trích và o quử¹ bình ổn bù lại. Nếu hiện nay không xả quử¹ lớn, quử¹ không âm lớn, thì và i ngà y tới khi giá thế giới giảm, giá xăng có thể giảm theo. Nhưng vì hôm nay xả quử¹ quá nhiửu, quử¹ âm nhiửu nên không thể giảm giá mà phải để trả nợ cho quử¹.
Cách là m như hiện nay rất nguy hiểm! Là m như vậy là đang dùng cơ chế ghi nợ cho dân. Dân đã trở thà nh con nợ một cách rất hồn nhiên và không biết. Ai được quyửn biến dân thà nh con nợ? Không thể nà o có chuyện Nhà nước vẫn thu thuế đửu đặn, người tiêu dùng trở thà nh con nợ và doanh nghiệp lấy khoản nợ của dân để là m lời!
Theo tôi, đáng ra cơ quan điửu hà nh giá xăng dầu phải bám sát diễn biến giá thị trường, điửu hà nh quử¹ bình ổn giá thật minh bạch và đảm bảo quyửn lợi cho người dân, tránh dẫn đến mất niửm tin. Với tình hình nà y, mức xả quử¹ bình ổn giá phải giảm xuống phù hợp mức lỗ của doanh nghiệp, hoặc có thể cân đối giảm giá và giảm xả quử¹.
* Bộ Công thương đang trong quá trình nghiên cứu, sửa đổi nghị định 84 vử kinh doanh xăng dầu. Theo ông, cần sửa những điểm nà o trong nghị định nà y để thay đổi cục diện thị trường hiện nay?
- Hiện các đử xuất của Bộ Tà i chính vẫn chỉ dừng ở thay đổi chi phí kinh doanh định mức, giới hạn mức chiết khấu cho đại lý xăng dầu và rút bớt thời gian tính giá cơ sở từ 30 ngà y xuống còn 15-20 ngà y. Nhưng đó chỉ là sửa những điểm lặt vặt, tập trung và o vấn đử giá. Vử cơ bản sẽ không thay đổi được bản chất của ngà nh xăng dầu so với hiện nay. Trong khi đó, điửu hà nh giá xăng dầu đang như con kiến trong chảo. Mỗi khi giá xăng thế giới có biến động, cơ quan điửu hà nh lại lúng túng, quanh quẩn với hai phương án nên - không nên.
Để thay đổi cục diện thị trường, cần phải thay đổi bản chất của nó. Nhà nước khẳng định xăng dầu vận hà nh theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Nhưng tôi tìm mãi không thấy thị trường đâu cả. Vì thế, giải quyết những cái quẩn quanh của thị trường xăng dầu cần phải xác lập được hai yếu tố, đó là tạo dựng cấu trúc thị trường và xây dựng các văn bản luật, cơ sở pháp lý để điửu tiết hà nh vi. Có một thời chúng ta từng lo sợ nếu mở cửa ngà nh viễn thông sẽ ảnh hưởng đến an ninh, rồi ngà nh nà y còn độc quyửn trong tay hai ông lớn thời đó là VNPT và Viettel. Nhưng hiện chúng ta đang được hưởng cái lợi rất lớn từ cạnh tranh ở thị trường viễn thông. Chúng ta sợ Petrolimex độc quyửn, chi phối nhưng chúng ta đã bao giử trao quyửn được cạnh tranh giá bán cho doanh nghiệp xăng dầu chưa?
Thay vì dùng các mệnh lệnh hà nh chính, áp đặt với doanh nghiệp và cả người tiêu dùng, Nhà nước nên tạo dựng một môi trường mà ở đó tính thị trường được nảy nở và phát triển. Doanh nghiệp tự chịu vử khả năng cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của mình. Cơ quan nhà nước giám sát doanh nghiệp bằng luật.