Bử học tiến sĩ vử là m nước mắm
Tin tức - Ngày đăng : 09:43, 01/06/2013
Tại sao chị lại quyết định bử dở sự học trở vử? Ở lại thà nh tiến sĩ, biết đâu chị sẽ giúp được cho bà con nhiửu hơn?
Tôi luôn đặt câu hửi mình sống trong đời để là m gì? Danh hiệu tiến sĩ quan trọng, tiửn tà i cũng quan trọng, nhưng được giúp đỡ nhiửu người với tôi còn quan trọng hơn.
Đó là động lực chính giúp tôi theo đuổi ước mơ giúp bà con Quảng Trị. Ước mơ thì nên thực hiện khi mình còn trẻ, khi chưa bị rà ng buộc cơm áo gạo tiửn. Tôi chỉ sợ, khi trở thà nh tiến sĩ rồi, năng lực học thuật có nâng lên nhưng sự nhiệt huyết của tuổi trẻ sẽ giảm.
Đà o Thị Hằng tại àšc.
Một trong những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vử nước của tôi là ý kiến của ông bà Dương Quang Thiện. à”ng từng du học ngà nh máy tính ở Pháp, là m việc cho IBM, lấy vợ tây, nhưng ông quyết định trở vử nước với quan niệm đất nước mình còn nghèo và cần ông hơn là các nước phát triển. à”ng bà đã cấp hơn 2.000 học bổng cho sinh viên nghèo từ năm 1989, trong đó có tôi.
Trong lần trao đổi với ông vử cách thức để giúp đỡ nhiửu người dân Quảng Trị, ông nói đến ý tưởng khôi phục lại nghử mắm truyửn thống. Tôi rất thích ý tưởng nà y. Tôi quyết định trở vử giúp bà con xây dựng thương hiệu mắm và có một nghử nghiệp bửn vững.
Chắc việc đầu tiên của chị khi vử nước là học là m mắm?
Đúng vậy. Tôi dà nh 5 tháng đi dọc biển từ Hà Tĩnh đến Bình Thuận để tìm hiểu và thu thập 20 loại mắm khác nhau. Nhiửu loại mắm đặc sản trước đấy còn được dùng là m mắm tiến Vua, nhưng nay rất ít người là m như mắm thu, mắm đối, mắm nhum...
Tôi thấy nước mắm miửn Trung ngon tuyệt lại đậm đà nhưng vẫn loanh quanh sau luử¹ tre là ng và người dân vẫn lam lũ nghèo khó.
Bởi vậy, tôi nung nấu khát vọng đưa nước mắm vượt ra khửi luử¹ tre ấy. Những tháng ngà y lăn lộn cùng các cô, các bác, tôi thấy mình nghiện mắm từ lúc nà o và ngà y cà ng đam mê nghiên cứu.
Bà con là m mắm.
Đưa mắm ra khửi luử¹ tre là ng, chị có nghĩ tới có ngà y sẽ xuất khẩu nước mắm không?
Một chị học ở Nga kể rằng đồ gia vị Việt Nam không có nhiửu, có lần câu được mấy con cá vử rán, nhưng thiếu nước mắm, cả hội ngồi thèm. Thế mới thấy nước mắm đã đi và o từng ngõ ngách của gia đình Việt như thế nà o.
Vì thế tinh thần của Thuyửn Nan là Giữ mắm đúng nghĩa của mắm với mong muốn người dân được ăn mắm chứ không phải sản phẩm tương tự mắm.
Khảo cổ ở Hà Tiên cho thấy có đồng tiửn La Mã ở đây và khảo cổ ở La Mã cho thấy có các chum nước mắm. Phải chăng đã có sự mua bán giao lưu nước mắm giữa nước ta và châu à‚u từ 2.000 - 3.000 năm vử trước.
Tôi nghĩ bảo tồn nghử là m mắm truyửn thống không những giữ được nét văn hoá độc đáo của người Việt Nam mà còn là giá trị của nửn văn minh nhân loại.
Tôi mới bán hà ng qua Facebook, chủ yếu qua kênh bạn bè và mỗi tháng tôi giao hà ng ba đợt ở Hà Nội, Đà Nẵng và TPHCM. Khi hoà n thà nh xong việc đăng kí Vệ sinh an toà n thực phẩm và công bố chất lượng, tôi sẽ mở rộng phân phối. Có thể sắp tới, tôi sẽ xuất khẩu đợt ruốc mắm đầu tiên sang àšc.
Tại sao chị lại lấy thương hiệu Thuyửn Nan?
Thuyửn nan giử không còn nhiửu nhưng nó là hình tượng gắn liửn với ngư dân Việt Nam, giử tôi muốn nó gắn với các sản phẩm truyửn thống từ biển. Thuyửn nan nhử và chông chênh nhưng nó thể hiện tinh thần hiếu học và sức sống của người dân Quảng Trị nói riêng và người dân miửn Trung nói chung.
Bản thân tôi cũng trưởng thà nh từ thuyửn nan, bắt đầu từ chiếc thuyửn nan và sóng gió trên biển học, từ chiếc thuyửn nan tôi đến nước àšc và nay quay vử là m món mắm Thuyửn Nan.
Tôi muốn người Việt được ăn mắm thơm ngon, sạch, không hoá chất, không chất bảo quản. Qua dự án nà y, tôi muốn giúp những phụ nữ ven biển, nhất là phụ nữ đơn thân có nguồn thu nhập đửu đặn, họ sẽ đầu tư cho con cái học hà nh, bởi tôi tin và o giáo dục nên muốn phát triển bửn vững thì đầu tư và o phụ nữ trước.
Chị có lần chia sẻ rằng sẽ không giúp bà con cái cần câu mà cho họ động lực để đi câu. Chị tiếp cho họ động lực thế nà o, bà con đón nhận và thực hiện nó ra sao?
Từ việc truyửn cảm hứng đến thực hiện và thay đổi là một quá trình dà i, không đánh giá ngay được. Tuy nhiên, thực tế là họ đã có cần câu rồi, nhưng họ chưa có phương tiện và chưa biết cách để quăng lưới câu đi xa thôi.
Và họ cũng nghĩ chỉ cần câu từng đó, tôi sử dụng các phương pháp tiếp cận hiện đại để giúp người dân nơi đây thấy được rất nhiửu người đang cần để họ có động lức quăng lưới câu ra xa.
Dì Rử là phụ nữ đơn thân ở vùng biển Mử¹ Thủy (Hải Lăng - Quảng Trị). Dì là m nước mắm ngon nổi tiếng trong xã đã 37 năm. Con trai đầu của dì bị bệnh, em trai sau đang học lớp 10, dì chỉ mong bán được mắm để có tiửn chữa bệnh và nuôi con trai ăn học.
Tôi giúp dì bán được mắm, động viên con trai dì học. Trước đây nước mắm của dì chỉ bán loanh quanh trong xã, nay nhử các phương tiện, công cụ hiện đại, nước mắm của dì đã ra Hà Nội, và o TPHCM. Dì đã từng khóc nói với tôi chưa bao giử được cầm số tiửn lớn như vậy, dù số tiửn ấy chỉ và i triệu đồng.
Có ai nói rằng chị không bình thường khi bử một tương lai sáng để vử là m ngư dân thực thụ chưa?
Đúng là rất nhiửu người phản đối và thất vọng vử quyết định theo nghử là m mắm của tôi. Nhưng điửu đó không cản trở công việc của tôi vì tôi biết rõ mình đang là m gì và tại sao lại là m như vậy. Nhưng khi tôi bắt tay là m, bạn bè và kể cả những người trước kia phản đối nay lại ủng hộ tôi hết sức bằng cách đặt mua mắm thường xuyên, giới thiệu sản phẩm, thiết kế nhãn mác, website, góp ý và động viên tôi rất nhiửu.
Có duyên với nước mắm, nghiện mắm, cái mặn mòi của mắm có cho chị nhiửu năng lượng?
Tôi là con nhà chà i lưới trên sông Thạch Hãn. Mùa hè ba tôi là m được rất nhiửu tôm cá, bán không hết mạ (mẹ) đem vử là m mắm. Mắm cá, mắm đu đủ, mắm dưa, mắm ném, mắm thính...cả nhà tôi ăn cơm với mắm suốt mùa đông. Những buổi chiửu đi học vử, dựng xe ở cửa thấy thơm phức mùi mắm, mấy chị em tôi ăn hết cơm, còn vét xoong, cạo cháy tráng xoong bằng nước mắm rồi cười khử khử. Mắm nuôi sống gia đình tôi thế đó.
Nhà tôi nghèo lắm, trong nhà chưa khi nà o có đủ 500.000 đồng nên tôi thấy tủi thân khi nghe các bạn bà n tán thi trường nà y, trường kia, còn tôi chỉ tính học xong đi là m lò gạch hoặc đi là m thợ may.
Thi năm đầu tiên tôi trượt, ở nhà là m lò gạch, nhưng sức con gái yếu, tôi xin ba mạ (mẹ) ôn thêm năm nữa. Năm sau tôi đỗ thủ khoa và o Đại học Nông lâm (Huế) với 26 điểm (Toán 10, Hoá 8, Sinh 8). Tôi may mắn nhận được học bổng Tiếp sức đến trường và được học bổng Thủ khoa của Nhật nên có tiửn chi phí trong năm học đầu tiên.
Từng là Chủ tịch Hội sinh viên Việt Nam ở Đại học Adelaide (àšc), chị là m gì để hỗ trợ sinh viên và giúp các bạn săn học bổng?
Hà nh trình học tiếng Anh, xin học bổng của tôi rất gian nan. Tôi đã vượt qua 1.000 hồ sơ trong khu vực châu à- Thái Bình Dương để trở thà nh một trong 20 người của Việt Nam được học bổng Năng lực lãnh đạo của chính phủ àšc. Tôi đã lần lượt chia sẻ kinh nghiệm luyện thi IELTS, xin học bổng... trên trang blog cá nhân. Mục tiêu mỗi năm của tôi là giúp 3 bạn chuẩn bị hồ sơ xin học bổng đi học. Tôi luôn nhắn nhủ các bạn: Nơi nà o có ý chí, nơi đó có con đường và khi các bạn có ước mơ các bạn biết phải là m gì.
Đam mê với mắm, đau đáu với việc mong bà con vùng biển thoát nghèo, chị có thời gian cho tình yêu và gia đình?
Tôi vẫn độc thân. Công việc thường đi thực tế nhiửu nên ít thời gian ở nhà , tuy nhiên tôi vẫn dà nh thời gian thăm hửi gia đình và theo sát việc học hà nh sinh hoạt của các em.
Cảm ơn chị.