Thà nh cổ Sơn Tây - kiến trúc quân sự bậc nhất Việt Nam
Tin tức - Ngày đăng : 14:24, 14/06/2013
Ấn tượng đầu tiên mà du khách dễ dà ng cảm nhận ở thà nh cổ Sơn Tây là hình ảnh những cây cổ thụ hà ng trăm năm tuổi tửa bóng mát quanh năm. Những bộ rễ sần sùi vươn dà i ôm trọn lấy những bử tường rêu phong, những cổng thà nh đổ nát tạo một nét đẹp cổ kính.
Kử³ đà i cao 18m được xây trên một bệ lớn bằng đá ong |
1.jpg?maxwidth=460)
Thà nh cổ Sơn Tây là tòa nhà quân sự được xây bằng đá ong có tổng thể hình vuông mỗi chiửu khoảng 400m, cao 5m được xây theo kiểu Vauban (kiểu công trình quân sự lấy theo tên kử¹ sư người Pháp Vauban) với tổng thể 16 ha.
Thà nh có bốn cổng chính: chính Nam gọi là cổng Tiửn, chính Bắc là cổng Hậu, hai cổng Tả và Hữu. Hai cổng Tiửn và Hậu đửu có cầu bắc qua hà o nước dẫn và o cổng thà nh. Cổng Tiửn nhìn ra phố Quang Trung, cổng hậu hướng ra phố Lê Lợi thẳng tới bử sông Hồng. Cổng Tả nhìn ra chợ Nghệ, cổng Hữu hướng ra phố Trần Hưng Đạo.
Mỗi cổng thà nh có hình tứ giác, có mặt cắt hình thang. Phía trên mỗi cổng đửu có lầu canh (vọng lâu) và chỉ có duy nhất một lối ra và o. Phía ngoà i có đắp Dương mã thà nh (mang cá) hình chóp nón chắn phía ngoà i của thà nh. Bử mặt thà nh có nhiửu lỗ phía trên để quân lính nấp từ trong bắn súng ra ngoà i.
Trong thà nh, các công trình được xây dựng theo kiểu đối xứng trên trục trung tâm Nam - Bắc. Chính giữa là Vọng cung nữ là nơi nghỉ của vua mỗi khi đi tuần và là nơi để các quan trong trấn hằng năm tới tế lễ hoặc bái vọng mỗi khi có chiếu chỉ.
Phía Tây là võ miếu, nơi thử các tướng sĩ đã anh dũng hi sinh khi chiến đấu bảo vệ thà nh. Ở bốn góc thà nh xưa kia có bốn giếng nước hình vuông to, xây bậc đá ong xuống tận đáy để cung cấp nước cho quân lính sinh hoạt.
Thà nh cổ Sơn Tây được triửu đình xây dựng để quản trị cả một vùng rộng lớn gồm một nửa tỉnh Hà Tây cũ, toà n bộ tỉnh Vĩnh Phúc và gần như toà n bộ tỉnh Phú Thọ. Không những thế thà nh còn trấn trị toà n vùng Tây Bắc, vùng thượng lưu sông Hồng, vùng lưu vực sông Lô, sông Chảy.
Năm 1994, thà nh cổ Sơn Tây đã được Bộ Văn hóa công nhận là di tích lịch sử kiến trúc quốc gia.
Trải qua gần 200 năm với không biết bao nhiêu thăng trầm lịch sử, thà nh cổ Sơn Tây chỉ còn lại những bức tường thà nh, cửa Tiửn, cửa Hậu, hai khẩu súng thần công và một số phế tích như Vọng lâu, điện Kính Thiên, giếng nước...
Năm tháng cứ qua đi nhưng thời gian không là m mất được dấu tích lịch sử. Thà nh cổ vẫn còn đó dù không còn trọn vẹn nhưng vẫn oai phong, cổ kính, thể hiện uy thế một thời kử³ lịch sử hà o hùng của dân tộc.
Hơn thế, đó còn là một di sản văn hóa quý báu để con cháu ngà n đời sau trân quý, gìn giữ.