Đình Ngũ Xã và thợ đúc đồng tà i hoa
Người Hà Nội thanh lịch, văn minh - Ngày đăng : 09:26, 10/08/2013
Đến cuối thế kỷ 18, nghử đúc đồng ở đây đã phát đạt, sản xuất được nhiửu mặt hà ng có giá trị. Nhà thơ Nguyễn Huy Lượng (? “ 1808) đã viết: Lửa đóm ghen Ngũ Xã xây lò (trong bà i phú Tụng Tây Hồ). Câu ấy có nghĩa là lửa đử thâu đêm suốt sáng của những lò đồng Ngũ Xã khiến lũ đom đóm phải phát ghen.
|
Chính trong quá trình dựng là ng lập nghiệp, những người dân nơi đây đã xây ngôi đình thử ông tổ sư nghử đúc đồng Minh Không. à”ng tên thật là Nguyễn Chí Thà nh (1066 “ 1141) là nhà sư nổi tiếng thời Lý, người là ng Đà m Xá, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình, học trò của thiửn sư Từ Đạo Hạnh. à”ng tu ở chùa Quốc Thanh và chùa Giao Thủy. Năm 1136, do chữa khửi bệnh cho vua Lý Thần Tông nên ông được phong là quốc sư và được ban thưởng nhiửu và ng bạc. à”ng đem số và ng bạc ấy cho dựng chùa Quử³nh Lâm (Đông Triửu, Quảng Ninh) và đúc tượng Phật lớn đặt ở chùa nà y. Tượng Phật chùa Quử³nh Lâm là một trong bốn đại khí của nước Nam thời Lý “ Trần.
Đình Ngũ Xã được xây dựng và o năm 1796 và đã trải qua nhiửu lần trùng tu. Nhìn tổng thể, kiến trúc của đình theo kiểu chữ đinh khá bử thế, có tường xây biệt lập với xung quanh. Phần cổng đình mới được là m lại cách đây chưa lâu theo kiểu dáng nguyên gốc với hai cột cao to đắp hình đôi nghê châu và o nhau. Nối hai cột nà y ở phía trên là một bức bình phong, phía dưới là một bộ cửa gỗ tốt được chạm trổ công phu.
Bước và o nhà đại bái gồm năm gian, người xem bị choáng ngợp vử hệ thống cửa võng, hoà nh phi, câu đối sơn son thếp và ng với nội dung ca ngợi công đức của vị tổ nghử đúc đồng. Tòa ống muống được là m theo kiểu vì kèo, bên ngoà i là khu vực ban thử, sập thử, bên trong là cung cấm có tượng thiửn sư Minh Không bằng gỗ cao khoảng 1,7m. Đây là nơi linh thiêng nhất của ngôi đình, nằm sâu bên trong hai cửa bên trái, bên phải được tạo tác theo kiểu chấn song con tiện và bộ cửa giữa được chạm thủng đử tà i tứ quý.
Hiện nay, đình Ngũ Xã còn lưu giữ được một quả chuông đồng, ba đạo sắc phong từ năm Tự Đức thứ 3 (1850) đến năm Khải Định thứ 9 (1924). Có thể thấy ở ngôi đình nà y giá trị lịch sử và giá trị kiến trúc nghệ thuật đã hòa quện, đan xen và o nhau, khiến khách tham quan ngoà i việc kính cẩn thắp hương tưởng nhớ tổ nghử, còn cảm nhận được vẻ đẹp của di tích qua bà n tay khéo léo và óc thẩm mĩ, sáng tạo của nghệ nhân thuở xưa.
|
Gần ngôi đình là chùa Ngũ Xã. Có thể nói chính pho tượng đồng A-di-đà đặt giữa Phật điện đã đem lại danh tiếng cho ngôi chùa và cho cả nghử đúc đồng Ngũ Xã. Pho tượng nà y được đúc trong những năm 1949 “ 1952, tính cả tòa sen 96 cánh thì tượng cao 5,5m, riêng tượng nặng hơn 12 tấn. Hai nghệ nhân bậc thầy là cụ Nguyễn Phúc Hiếu tạo mẫu tượng, cụ thợ cả Nguyễn Văn Tùng là m khuôn và tổng chỉ huy việc đúc tượng. Ngoà i các đồ đồng do những thiện nam tín nữ và khách thập phương cúng góp, nguyên liệu còn có tượng Paul Bert ở vườn hoa Chí Linh, tượng Đầm xòe ở vườn hoa Cửa Nam. Việc đúc thà nh công một pho tượng khổng lồ như trên là một tác phẩm nghệ thuật đáng được trân trọng và giữ gìn cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
Đình và chùa Ngũ Xã như một điểm nhấn giữa bán đảo xinh đẹp bên hồ Trúc Bạch, đã trở thà nh một nơi du lịch hấp dẫn khách tham quan. Đến với di tích nà y, du khách không chỉ tìm vử cõi hư ảo của thế giới tâm linh, mà còn để thấy một trong những nghử thủ công nổi tiếng của Thăng Long như trong câu ca: Lĩnh hoa Yên Thái/ Đồ gốm Bát Trà ng/ Thợ và ng Định Công/ Thợ đồng Ngũ Xã.