Di dời linh vật ngoại lai ra khửi các di tích: Vì sao chậm trễ?
Truyện - Ngày đăng : 10:23, 25/03/2015
 |
| Các di tích phải sử dụng linh vật phù hợp. Ảnh: Văn Tuân |
Thực hiện ý kiến chỉ đạo vử việc "di dời hiện vật không phù hợp ra ngoà i khuôn viên di tích, cơ quan, đơn vị", ngay từ tháng 9-2014, Sở VH,TT&DL Hà Nội đã phối hợp với các đơn vị liên quan, UBND và phòng VH&TT 30 quận, huyện, thị xã triển khai thực hiện. Tất cả 30 quận, huyện đã tổ chức tập huấn các cán bộ phường, xã vử công tác tuyên truyửn, vận động tới các di tích cơ sở tại phường, xã, thị trấn, các tiểu ban quản lý di tích, sư trụ trì tại địa bà n quản lý nhằm nhận thức rõ và có ý thức ngăn chặn, đồng thời thực hiện việc di dời các hiện vật ngoại lai đã có ra ngoà i khuôn viên di tích. Trong số 30 quận, huyện, thị xã, quận Long Biên đã là m rất tốt công tác di dời linh vật ngoại lai, vận động di dời thà nh công 30 sư tử đá tại 11 di tích. Tuy nhiên, ở nhiửu nơi, việc di dời hiện vật vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc. Trao đổi với phóng viên Báo Hà nộimới, Trưởng ban Quản lý Di tích - Danh thắng Hà Nội Nguyễn Thị Hòa cho biết: "Đây là một công việc không dễ, từ việc nhận diện, việc đánh giá sự phù hợp với di tích đến việc tổ chức di dời, nơi tập kết, việc xử lý sau đó...".
Quả thực, quá trình thực hiện cho thấy có rất nhiửu vấn đử khó có thể giải quyết trong một sớm một chiửu. Hà Nội được đánh giá là một trong những địa phương có nhiửu di tích nhất cả nước, số lượng linh vật ngoại lai tồn tại trong các di tích cũng khá lớn. Tại hội nghị sơ kết công tác triển khai việc di dời biểu tượng, sản phẩm, linh vật không phù hợp với thuần phong mử¹ tục Việt Nam ra khửi di tích, Phó Giám đốc Sở VH,TT& DL Hà Nội Trương Minh Tiến cho biết, đã có 146 trong số 538 con sư tử đá không phù hợp với văn hóa Việt được chuyển đi. Tuy nhiên, từ đó đến nay, tình hình thực hiện di dời hiện vật ngoại lai ra khửi di tích tại Hà Nội vẫn còn gặp phải rất nhiửu khó khăn. Thứ nhất, việc nhận biết hiện vật để xác định đúng các "hiện vật lạ" phải di dời còn hạn chế do chưa có hướng dẫn của Bộ VH,TT&DL vử các chi tiết, tiêu chí nhận diện như: Kiểu dáng, mà u sắc, chất liệu... Thứ hai, sau khi phân loại và tổ chức di dời, nhiửu địa phương gặp khó khăn trong việc lựa chọn nơi tập kết những "hiện vật lạ". Thứ ba, do chưa có hướng dẫn, quy định chi tiết vử việc tiếp nhận hiện vật công đức, nên việc đưa hiện vật lạ và o di tích do nhân dân công đức tại một số địa phương chưa được giám sát chặt chẽ.
Qua các đợt thanh tra cũng cho thấy, chưa có sự đồng nhất trong xử lý di dời hiện vật ngoại lai. Có nơi tạm cất và o kho, mời tổ chức, cá nhân công đức đến chuyển đi. Có nơi dễ di dời sư tử đá nhưng rất khó thuyết phục di dời tượng Quan Thế âm Bạch y, tượng La Hán bằng sứ vì liên quan đến tâm linh, không thể đập tượng, cũng không vứt bử. Nhiửu chuyên gia cho rằng, đây là vấn đử liên quan văn hóa tâm linh nên cần thời gian để thực hiện, và quan trọng nhất là giúp người dân hiểu rõ vấn đử để thay đổi nhận thức. Nói như Trưởng BQL Di tích - Danh thắng Nguyễn Thị Hòa: "Có lẽ, BQL Di tích - Danh thắng sẽ chử thêm hướng dẫn, tập huấn của Bộ vử việc nà y. Phải có những kiến thức cụ thể, hướng dẫn cụ thể mới có thể thuyết phục địa phương được. Rồi tuyên truyửn để dân hiểu, vì đây là vấn đử liên quan đến tâm linh, đến cộng đồng dân cư. Việc nà y không là m nhanh được".
Đúng là việc tuyên truyửn, vận động để người dân, đặc biệt là các vị trụ trì nhận thức đầy đủ ý nghĩa, giá trị các hiện vật mang biểu tượng văn hóa Việt Nam, từ đó tự động di dời vật phẩm không có tên trong hồ sơ xếp hạng di tích là vấn đử quan trọng nhất. May mắn là giữa mối bòng bong không dễ gỡ cũng đã xuất hiện những tín hiệu tích cực. Chiửu 6-2, một đôi nghê Việt bằng đá, được chế tác theo nguyên mẫu từ tượng nghê gỗ lớn nhất Việt Nam ở đửn vua Lê (Thanh Hóa, thế kỷ XVII) đã được rước và o di tích lịch sử văn hóa đình Là ng Trạch Xá (ử¨ng Hòa, Hà Nội) thay cho sư tử ngoại lai. Đây là mẫu nghê Việt đầu tiên được cấp phép cung tiến và o di tích đã xếp hạng. Việc cộng đồng dân cư và một số tổ chức xã hội tự giác di dời linh vật ngoại lai, tiến hà nh đồng thời với việc thay thế linh vật phù hợp với văn hóa Việt được coi là một giải pháp trong quá trình di dời hiện vật ngoại lai, đáp ứng tâm linh, tạo được sự đồng thuận trong dân chúng.
Khó khăn sẽ từng bước được tháo gỡ nếu chúng ta có quyết tâm, sự sâu sát trong quản lý, chi tiết trong hướng dẫn, chủ động tìm giải pháp cho từng vụ việc và đặc biệt là sự khéo léo trong vận động, tuyên truyửn để tạo được sự đồng thuận. Nhưng rõ rà ng "việc nà y không là m nhanh được", nói như chia sẻ của vị Trưởng BQL Di tích - Danh thắng Hà Nội mà vẫn cần sự thận trọng, cân nhắc. Chính vì vậy, trong các giải pháp được đưa ra, việc tổ chức tập huấn, phổ biến kiến thức chuyên môn vử những linh vật phù hợp, không phù hợp với di tích nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm đội ngũ cán bộ văn hóa tại địa phương, các tiểu ban quản lý các di tích tại cơ sở để tiếp thu và góp phần tuyên truyửn hiệu quả việc tiếp nhận hiện vật, đồ thử tại di tích được đặc biệt coi trọng.