Điểm yếu của nông sản Việt Nam: Quá nhiửu, quá nguy hiểm
Tin tức - Ngày đăng : 10:46, 13/11/2015
Từ câu chuyện trái thanh long
Thanh long là môÌ£t trong những loaÌ£i cây ăn traÌi coÌ nhiêÌ€u ưu thêÌ caÌ£nh tranh trên thiÌ£ trươÌ€ng trong nươÌc và xuâÌt khẩu. HiêÌ£n taÌ£i, thanh long đã đươÌ£c trôÌ€ng rôÌ£ng rãi ở 32 tỉnh thaÌ€nh trong cả nước. Tuy nhiên diện tích tập trung lớn nhất là Bình Thuận, Long An, TiêÌ€n Giang (BiÌ€nh ThuâÌ£n coÌ trên 20.000 ha, Long An gâÌ€n 5.000 ha, TiêÌ€n Giang khoảng 3.000 ha).
Từ khi trở thà nh một sản phẩm xuất khẩu chủ lực, trái thanh long Việt Nam đã không ít lần phải "ngậm đắng nuốt cay" vì cảnh "được mùa rớt giá" nhưng nhìn chung đời sống người trồng thanh long cũng dần ổn định.
Vì vậy diện tích thanh long cả nước nói chung không ngừng tăng lên. Và gần đây nhất, khoảng hai năm nay, giá thanh long tăng vọt, chủ thanh long già u lên, thì diện tích trồng thanh long tăng đột biến vượt ngoà i quy hoạch.
Tuy nhiên, hiện thị trường tiêu thụ chính của thanh long Việt Nam vẫn tập trung và o thị trường Trung Quốc (chiếm khoảng 80%).
Việc tập trung và o một thị trường chính quả thực không hử bửn vững và rất đáng lo ngại. Giả sử thị trường Trung Quốc ngừng thu mua như đã từng là m với nhiửu loại nông sản khác ở nước ta thì thử hửi hà ng trăm ngà n tấn thanh long sẽ vử đâu? Người nông dân sẽ trở nên như thế nà o?
Trong thực tế, đã có năm vì giá thanh long xuống quá thấp mà nông dân phải đổ bử cho bò ăn khi giá thà nh không bù đắp được chi phí.
Cùng lúc, thông tin Trung Quốc đã trồng hơn 20.000 ha thanh long, trong khi từ trước đến nay lượng thanh long xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu qua Trung Quốc, đã là m các nhà quản lý, các nhà khoa học, doanh nghiệp, và nông dân trồng thanh long bắt đầu lo lắng.
Lý do lớn nhất thanh long Việt Nam bán sang Trung Quốc nhiửu vậy dù giá thấp hơn khi bán sang các nước khác dù đó là thị trường rất bấp bênh bởi Trung Quốc là thị trường dễ tính, chưa phải qua các khâu kiểm tra nghiêm ngặt.
Nếu người nông dân cứ tiếp tục trồng thanh long theo hướng tự phát, không theo những quy chuẩn vử an toà n thực phẩm lại tập trung và o một thị trường thì chẳng khác gì con dao hai lườ¡i, tự mình sẽ là m hại mình.
Việc phải "buông dần" thị trường Trung Quốc, chuyển hướng sang các thị trường khác là yêu cầu bắt buộc của thanh long Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Muốn vậy phải vượt qua được rà o cản kử¹ thuật, an toà n vệ sinh thực phẩm, dịch bệnh mà các nước đặt ra.
Hiện diện tích thanh long đạt tiêu chuẩn GAP để xuất đi Mử¹, Nhật, EU, Đà i Loan, New Zealand ... còn rất hạn chế. Theo số liệu thống kê thì sản lượng thanh long xuất sang Mử¹ chỉ chiếm 3%, châu à‚u 4%, Nhật 1,5%, trong khi tiửm năng ở những nước nà y còn rất lớn.
Theo như TS. Nguyễn Hữu Đạt - Cục bảo vệ thực vật (Bộ Nộng nghiệp và Phát triển Nông thôn) thì hiện nay nhu cầu của thị trường là tương đối lớn, giá trị xuất khẩu cao, nhưng để có được thị trường thì trái thanh long của Việt Nam phải đáp ứng được các quy chuẩn chỉ tiêu an toà n được quy định tại các quốc gia.
Không còn cách nà o khác người trồng thanh long cần phải tiến tới sản xuất theo hướng sạch, để thanh long Việt Nam vươn tới các thị trường lớn trên thế giới không riêng gì thị trường Trung Quốc.
Đến những điểm yếu cốt lõi
Nhận định vử điểm yếu của nông nghiệp Việt Nam, ông Đoà n Hữu Đức “ Chủ tịch Công ty TNHH tư vấn Việt Nam VCG cho rằng đó là việc chúng ta xuất thô tất cả những gì chúng ta có ra toà n thế giới. Dù tự hà o đứng đầu thế giới vử nhiửu loại nông sản như gạo, cà phê, hạt điửu, tôm, cá các loại trong nhiửu năm nhưng bà i toán vử giá vẫn rất nan giải.
Ngay cả lãnh đạo Hiệp hội cá Tra Việt Nam cũng từng than thở rằng dù chiếm đến 70% thị phần thì còn lâu lắm Hiệp hội mới mơ đến việc kiểm soát giá mặt hà ng nà y để không bị kiện bán phá giá, ông Đức nói.
Ngoà i ra, vấn đử kiểm soát vệ sinh an toà n thực phẩm hiện đang là vấn đử nan giải của nông nghiệp Việt Nam và là gót chân Achille của các sản phẩm Việt Nam muốn xây dựng thương hiệu ra quốc tế.
Cũng theo ông Đức, gần đây các phương tiện truyửn thông báo chí có nói nhiửu đến cuộc chơi của các đại gia từ địa ốc, phân phối, lâm sản, ngân hà ng nay lại hướng vử nông nghiệp với các dự án đầu tư lớn theo bà i bản của các nhà tư vấn quốc tế.
Tuy nhiên, rất khó kiểm tra được mục đích thật sự của các đại gia nà y là là m nông nghiệp hay giãn nợ, vay thêm nợ hoặc ghi điểm cho cổ phiếu của mình.
à”ng Từ Minh Thiện - Phó trưởng ban quản lý Khu nông nghiệp công nghệ cao TPHCM cho răÌ€ng Việt Nam là nước có điửu kiện thiên nhiên ưu đãi và có nhiửu mặt hà ng nông sản được người nước ngoà i ưa chuộng.
Nhưng lâu nay các doanh nghiệp chỉ tập trung sản xuất thật nhiửu mà chưa quan tâm đến việc sản phẩm là m ra bán cho thị trường nà o, bao bì mẫu mã ra sao nên những ưu điểm đó đã không thể phát huy được.
Dẫn chưÌng vử giá trị cộng thêm của bao bì sản phẩm, ông Từ Minh Thiện cho biết, hiện khu nông nghiệp công nghệ cao TPHCM đang trồng dưa lưới và bán ra thị trường với giá 36.000 đồng/kg. Trong khi đó, ở bên ngoà i, người ta đóng bao bì cho trái dưa lưới bán với giá 220.000 đồng/kg.
Cũng là dưa lưới nhưng khác nhau cái bao bì sản phẩm mà giá chênh nhau đến sáu lần, ông Thiện nói.
à”ng Mai Hữu Tín - Chủ tịch Công ty CP Đầu tư U&I (Unigroup) cho biết một công ty chuyên vử nông nghiệp do ông đầu tư ở Bình Dương hiện đang áp dụng công nghệ nhà kính của Israel nhưng 100% nhân lực Việt Nam điửu hà nh và là m ra được các sản phẩm như chuối cạnh tranh được với sản phẩm tương tự của Phillipines, hay dưa lưới hiện không đủ hà ng xuất khẩu sang Nhật Bản.
Tuy nhiên, vấn đử nan giải nhất của ngà nh nông nghiệp Việt Nam theo ông Mai Hữu Tín chính là việc các doanh nghiệp không thể tập trung diện tích đất lớn để ứng dụng khoa học công nghệ toà n diện, đạt năng suất, hiệu quả cao nhất.