Hà ng loạt hệ lụy bắt nguồn từ thủy điện An Khê “ Ka Nak Bà i 1: Hà ng trăm hộ nông dân kiếm sống như thế nà o khi thiếu đất?
Tin tức - Ngày đăng : 14:08, 10/06/2016
Được nhà xây để ở nhưng... mất đất sản xuất
Được khởi công xây dựng đầu năm 2007, công trình thủy điện An Khê “ Ka Nak có công suất lắp máy 173MW, với tổng sản lượng điện trung bình mỗi năm khoảng 685 triệu KWh. Dự án gồm có 2 bậc nằm trên địa bà n tỉnh Gia Lai: Bậc trên là thủy điện Ka Nak thuộc huyện Kbang và bậc dưới là tuyến đầu mối công trình thủy điện An Khê thuộc thị xã An Khê.
Để xây dựng công trình Thủy điện An Khê “ Ka Nak, UBND tỉnh Gia Lai, UBND huyện Kbang và Ban Quản lyÌ dưÌ£ aÌn thuỷ điêÌ£n 7 - Tập đoà n Điện lực Việt Nam (EVN) đã quy hoạch, lòng hồ với tổng diện tích đất 1.671ha, trong đó có đất nông lâm nghiệp, đất ở của hà ng trăm hộ dân.
Theo đánh giá ban đầu, hệ thống thủy điện nà y đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của hơn 1 nghìn hộ dân thuộc huyện Kbang và thị xã An Khê, trong đoÌ có 582 hộ dân buộc phải di dời, tái định cư khi ảnh hưởng trực tiếp từ lòng hồ.
Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng cũng như sau khi hoà n thà nh, phát điện, dự án thủy điện An Khê “ Ka Nak đã gây ra không ít hệ lụy cho hà ng ngà n người dân trong vùng cũng như hà ng trăm hộ dân sống ở hạ nguồn sông Ba. Đặc biệt là vấn đử đất sản xuất cho gần 400 hộ dân người đồng bà o dân tộc Bahnar tại 5 khu tái định cư, xã Đăk Smar mới và những hộ có đất trong vùng lòng hồ.
Cuộc sống của người dân khu tái định cư với những ngôi nhà xây nhưng thiếu đất sản xuất.
Sau khi đồng thuận giao đất, giao vườn; từ bử buôn là ng đã bao đời gây dựng để vử khu tái định cư sinh sống, người dân đửu mong muốn có được một cuộc sống tốt hơn. Tuy nhiên, ngoà i việc mỗi hộ được nhận một căn nhà trị giá khoảng 140 “ 170 triệu đồng (thời điểm 2009) và 400m2 đất ở, còn lại các cam kết ban đầu của chủ đầu tư như: cấp 1 sà o đất vườn, 3 sà o đất ruộng, 1 ha đất rẫy và hỗ trợ 6 tháng gạo... thì có cũng như không!
Đất tái định canh không thể sản xuất!
Cho tới nay, sau hơn 5 năm di dời vử khu tái định cư, nhiửu hộ dân tại xã Đăk Smar vẫn chưa được bố trí đất sản xuất. Một số hộ may mắn được cấp đất sản xuất thì cũng đà nh ngậm đắng nuốt cay không sản xuất được vì phần lớn là đất đồi dốc, bạc mà u, cằn cỗi, thiếu nước tưới...
Anh Breng, laÌ€ng Krối, xã Đăk Smar than thở: HôÌ€i mới vử nhà tái định cư, được Nhà nươÌc hỗ trợ gaÌ£o, tiêÌ€n thiÌ€ coÌ€n sôÌng đươÌ£c. Gần 3 năm qua, nhiêÌ€u hôÌ£ trong laÌ€ng gặp khó khăn viÌ€ không coÌ đâÌt hoăÌ£c không đủ đâÌt để canh taÌc. Trước đây, nhà mình có hơn 4ha đất trôÌ€ng miÌ€ vaÌ€ gâÌ€n 2ha trôÌ€ng băÌp, luÌa... nên cuộc sống rất sung túc. Nhưng từ khi vử khu tái định cư, được cấp nhà xây để ở nhưng chỉ còn 1ha đất cằn cỗi, sửi đá nên không thể trồng tỉa được..
Nhiửu hộ nông dân đồng bà o Bahnar không còn đất sản xuất phải tìm mọi cách để kiếm ăn.
Những khốn khó của hà ng trăm hộ dân thiếu đất sản xuất người dân từng được ông Hà Sơn Nhin, nguyên Bí thư Tỉnh uỷ tỉnh Gia Lai nhấn mạnh ngay tại kử³ họp thứ tư (khóa X, 2012) Hội đồng Nhân dân tỉnh Gia Lai: Việc tái định cư cho dân, chúng ta nên thực hiện sao cho tốt hơn nơi ở cũ. Là m sao phải đảm bảo đất sản xuất cho dân. Tôi đử nghị, đất sản xuất cho người dân tái định cư phải được quan tâm số một! Thực tế ở đây, đời sống người dân khi vử khu tái định cư lại không tốt hơn khi phải đối mặt với hà ng loạt khó khăn: đường sá hư hửng, xuống cấp; thiếu nước sinh hoạt, nước sản xuất, đất tái định canh không thể sản xuất vì quá xấu....
Bố mẹ không có nhà vì đi là m rẫy thuê ngoà i thị trấn rồi.
Đối với bà con người đồng bà o dân tộc thiểu số ở huyện Kbang, tỉnh Gia Lai, cuộc sống hầu hết gắn với nghử nông nên đất sản xuất là vấn đử cần thiết nhất. Mặc dù những căn nhà tái định cư nà y khá khang trang; điện, đường, trường, trạm được xây dựng bử thế... nhưng nỗi lo vử đất sản xuất vẫn luôn hiện hữu trong mỗi câu chuyện của người dân nơi đây. (còn nữa)
Mộng Thường “ Thanh Luận