Аiửu vô cùng thú vị

Trên thế giới các tác phẩm văn học lớn như: Chiến tranh và  hòa bình của Lev Tolstoy; Những người khốn khổ; Nhà  thử đức bà  của Victor Hugo, Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung hay Thủy Hử­ của Thi Nại Am, được chuyển thể thà nh tác phẩm điện ảnh, được người xem ngườ¡ng mộ và  hiểu sâu sắc hơn văn bản gốc. Gần đây tôi rất hay xem các phim phóng sự ở mục Muôn mầu cuộc sống, trên kênh vovtv của đà i phát thanh tiếng nói có hình thuộc Аà i truyửn hình Việt Nam. Thông thường là  những phim hay, giới thiệu vử các tác phẩm lớn, những danh nhân và  những cái độc đáo mà  cuộc sống chúng ta tạo ra. Mới đây tôi được xem tác phẩm Văn chương vì phẩm giá hiện tại và  tương lai. Phim giới thiệu tổng quát vử tác phẩm: Biên bản chiến tranh 1,2,3.. của nhà  báo nhà  văn Trần Mai Hạnh. Phim rất hay, vì nó từng được giải nhất Hội nhà  văn Việt Nam năm 2014 và  một trong những giải cao nhất Hội nhà  văn Аông Nam à 2015. Kịch bản và  đạo diễn rất chú trọng, tôn vinh nhiửu nét độc đáo của nó trong tác phẩm. Dẫn xuất một cách trình tự hợp lý lô gich có chiửu sâu, rộng, từ khi khởi điểm hình thà nh tác phẩm đó đến giử. Tác phẩm được nhà  thơ Hữu Thỉnh chủ tịch Hội nhà  văn Việt Nam cho rằng: Miêu tả trung thực sâu sắc chất thép từ người lính đến chỉ huy. Còn vử phía kẻ thù như báo văn nghệ công an trong (Hà nh trình ngược sáng) thì lại khẳng định: Tác giả đã phản ánh chân dung tướng tá Ngụy trong những ngà y sụp đổ và  chạy trốn rất chân thực. Cũng theo ông Hữu Thỉnh: Аây là  dòng Văn học tư liệu trước thế kỷ 20 thường xem nhẹ nhưng bước sang thể kỷ 21 dự báo sẽ phát triển và  được coi trọng. Là  phóng viên mặt trận Trần Mai Hạnh xông xáo ở những nơi nóng bửng, ác liệt nhất và  tư liệu tác giả đưa và o tác phẩm mang được tính trung thực. Có thể khẳng định: Tiếng nói nghệ thuật của người trong cuộc, dẫu sao vẫn có quyửn năng trong việc chinh phục độc giả. Trong phim, 3 lần Chủ tịch Hữu Thỉnh phát biểu. Anh phân tích thêm cái hay, cái đẹp của tác phẩm nà y bằng những lời có cánh, đồng thời cổ xúy cho tác phẩm hay nà y thêm bay cao, bay xa. Thực đáng mừng, bởi đó là  cái tâm và  trách nhiệm của người lãnh đạo HNV, với các tác phẩm được giải cao của văn học nước nhà .

            Tôi lại tiếp cận phim thứ 2 đó là  Nguyễn Аình Chiến- nhà  thơ mang tâm hồn Tây Bắc. Tác phẩm nà y giới thiệu vắn tắt quá trình hình thà nh nhân cách và  khả năng tà i thi phú của anh. Rất nhiửu bà i thơ hay được giới thiệu trong phim và  qua các cương vị anh Chiến từng đi qua. Rất tiếc anh đã mất sớm. Cùng với Trần Аăng Khoa và  Đinh Nam Khương, Nguyễn Аình Chiến đã đồng giải A trong cuộc thi thơ tuần báo văn nghệ 1982 “ 1983 của Hội nhà  văn Việt Nam. Nhà  thơ Trần Аăng Khoa nhận xét: Thơ Chiến viết tự nhiên. Câu trước gợi câu sau. Bà i thơ hết thì tự nó đã kết thúc chứ nhiửu khi anh không tự chủ được. Anh cũng không muốn người đọc phải lóa mắt vì ánh sáng chói gắt. Thơ Chiến là  ánh trăng khi lấp lánh lúc bà ng bạc huyửn ảo. Người ta không biết được ánh sáng ấy phát ra từ đâu. Ở trời mây hay sông nước, hoa có. Аọc bà i thơ Mưa xuân ngà y giáp tết của anh ta nhận được sự giao thoa giữa chất thép của người lính và  chất lãng mạn của thi nhân. Ở sự mửn mại của tình yêu lứa đôi và  sự dịu dà ng của đất trời khi đón đợi là n mưa xuân mửng mảnh:

Anh người lính quen đi nhanh bước mạnh

Quen mưa to gió lớn những phương trời

Nhưng trước em, trước mưa xuân mửng mảnh

Lại thấy mình thơ nhử giữa xanh tươi

      Thơ Nguyễn Аình Chiến à o ạt cảm xúc mảnh liệt ngập trà n và  ứ ra đầu ngọn bút. Anh để cảm xúc lái đi chi phối mọi sự vật sự việc, hình ảnh trong tác phẩm. Có lẽ vì thế Nguyễn Аình Chiến được đánh giá: Một kẻ lãng tử­ mang tâm hồn Tây Bắc. Cũng lại Trần Аăng Khoa phó chủ tịch Hội nhà  văn Việt Nam, với những nhận xét xác đáng, rất hay và  đánh giá cao nội dung nghệ thuật của nhà  thơ Nguyễn Аình Chiến. Còn gì vui hơn khi cả hai tác phẩm lớn đửu được các anh tận tâm tận ý, để cho tác phẩm ngà y một thăng hoa...

            Nhưng điửu kử³ lạ nhất và  cũng là  hy hữu nhất là  phim Giữ gìn nét đẹp những vần thơ lục bát. Phim vử truyện thơ Thúy Lan của tác giả Lê Hữu Bình lại xuất hiện và o khoảng giữa của 2 tác phẩm lớn vừa giới thiệu trên. Аạo diễn kiêm biên kịch đã sử­ dụng một phương pháp bình luận cho tác phẩm Thúy Lan nà y rất dung dị. Các câu từ ngữ nghĩa, các đoạn bình giảng vừa đủ đầy không mơ mà ng vòng vo..v.v.. Dường như tất cả đửu được trích ra từ trong tác phẩm Thúy Lan tái bản lần 5. (Lần 5 là  hoà n hảo nhất, vì một số lần trước tác giả vừa xuất bản, nối bản mang tính chế thử­ và  xin ý kiến bạn đọc để trau chuốt chỉnh sử­a). Trong phim có đôi lời của nhà  văn Lê Hoà i Nam, nhà  thơ Hoà ng Nam Việt vử tác phẩm nà y nhưng cũng rất bình dị khiêm nhường. Lạ thay phim Giữ gìn nét đẹp...lục bát, thì số lượng người xem gấp trên dưới 2 lần hai tác phẩm trên. Chứng tử truyện thơ Thúy Lan hay đến chừng nà o? Xưa nay các Viện sử¹ Giáo sư các nhà  phê bình văn học, nhà  văn nhà  thơ. V.v..đửu có một quan điểm đồng nhất: Аộc giả và  thời gian là  trọng tà i công bằng nhất cho mọi tác phẩm. Vậy cà ng khẳng định vị thế của truyện thơ Thúy Lan (dà i 4248 câu). Thơ lục bát là  hồn cốt của dân tộc, đó là  dòng sữa nuôi lớn phần hồn chúng ta từ lời ru của bà , của mẹ. Thơ lục bát dễ là m nhưng khó hay, vì: Nó đi trên sợi dây ranh giới giữa một bên là  những câu ca dao mượt mà , những thi phẩm là m rung động lòng người và  một bên là  những câu hò vè mang đậm ngôn ngữ sinh hoạt. Nguyễn Tuân nhà  văn nổi tiếng của thế kỷ 20 có đánh giá thơ lục bát bằng nhận xét chủ quan tinh tế: Anh là  nhà  thơ Việt Nam ư? Vậy hãy chiửng ra cho tôi mấy câu lục bát của anh, tôi sẽ nói cho anh ngay anh là  hạng thi sĩ như thế nà o. Аiửu nà y thật chí tình, chí lý. Văn học nói chung và  thơ ca nói riêng là  ngọn lử­a sưởi ấm tình yêu, sưởi ấm lòng yêu quê hương đất nước và  lòng nhân văn của con người, như nhân vật Thúy Lan được tác giả Lê Hữu Bình khắc họa:

            Thảo thơm bản tính con người (câu 37 Truyện thơ Thúy Lan)

Thương người nghèo túng từ thời hoa niên...

      ... Mẹ ơi mẹ cứ đánh con (câu 43..)

Còn nhiửu người khổ con còn cứ thương...

           Thậm chí trước và nh móng ngựa, lòng vị tha với kẻ hại mình cũng toát ra:

                                  Biết thừa kẻ hại mình xong (câu 3811..)

                        Thôi, tha cho nó cho lòng vợi đau

           Và  sâu sắc được nghiệm ra từ cuộc sống: (câu 1485..) Mới hay công chuyện ở đời/ Lử­a phiửn cà ng đượm cà ng gai góc nhử. Gâm ơi em bảo thẳng mà / Аừng gần nhau nữa mới là  thương nhau. (câu 1573..) Hầm hầm ra mặt bụng thường/ Cười cười giấu bực nọ lường hiểm nha. Rồi khúc trữ tình lãng mạn: (câu 2419..) Nụ hôn cử­a ngõ đầu tiên/ Bử công giấm phận nay duyên mới già . Аể rồi định phút rồng hoa/ Bên thì sợi nhớ bên là  dây thương. Quỷ tha, nữ tính quá chừng..(câu 2599..) Ghé vử bến cũ đường xưa/ Chợt rừng hoa nhạt cạn mùa gió trăng. Nhịu lòng Hách thực bâng khuâng/ Thương ơi gối một lẽ mừng chăn đơn..(câu 3067..) Biết rồi chẳng có được Lan/ Vui là  vui đoạn buồn đan dặm trường. Thiên nhiên cảnh vật, cuối hè sang thu hay thế (câu 483..) Phượng đường nghe nguội lử­a hoa/ Sót vương và i giọt ve xa cuối cà nh. Tinh tế đến mức, những con chim đồng sắp hết ngà y, vẫn nhớ bay vử phía đồi trước, rừng xa (câu 1031..) Bóng chiửu một lúc một tà / Chim hôm mỗi lúc một xa bãi đồng... Biết bao câu thơ đẹp vử mử¹ cảm sâu vử tâm tưởng, thật tà i hoa, không thể nà o dẫn hết ra được.

             Ngà y nay trình độ dân trí rất cao, với hệ thông tin hiện đại đa chiửu, người ta dễ dà ng tiếp cận không những phim mà  ngay tác phẩm lập tức, để thưởng ngoạn, đó là  điửu chắc chắn. Từ khi đọc Thúy Lan trên trang chủ Wbesyte của- tacphammoi.nét, chúng tôi cho rằng truyện thơ Thúy Lan là  một tác phẩm đồ sộ công phu vử nhân tình thế thái, mang tính giáo dục rất cao và  hay đặc biệt. Nội dung của truyện Thúy Lan là  bức tranh hoà nh tráng muôn mầu, hà m chứa những yếu tố hiện thực sống động của một xã hội ngà y nay cũng như mai sau. Vô cùng hấp dẫn phong phú, bố cục văn phong chặt chẽ, tình tiết hóa giải khôn lường. Cần cho mục tiêu nà o, các áng thơ cùng hợp thà nh véc tơ ngay lập tức, rất nét và  mạch lạc. Khi thâm hiểm chí lý, lúc bùng nổ lộng trà o, cung bậc nà o cũng sắc nhọn như gươm báu nhưng vẫn thoang thoảng thơm của hương bưởi hương lan. Nếu là  văn xuôi thôi, cũng đã rung động lòng người huống chi toà n bằng thơ lục bát. Bạn thực là  người đa cảm nặng tình? Tôi dám chắc bạn không dưới một lần rơi nước mắt khi đọc Thúy Lan, bởi kịch tính và  những vần thơ lay động... Tác giả tự sáng tác nên, không dựa và o bất kử³ tiểu thuyết nà o. Аỉnh cao vử nghệ thuật ngôn ngữ câu từ, triết học xuyên suốt là  chữ Tà‚M. Tất cả mọi ý lớn vừa nêu bao gồm: Nội dung- Nghệ thuật- Tính triết lý và  tính hiện thực, đây là  những tiêu chí cao nhất của một tác phẩm văn học, truyện thơ Thúy Lan đửu đủ cả         

              Thúy Lan mới ra đời và i năm thôi, nhưng rất nhiửu bạn đọc khắp nơi viết vử tác phẩm nà y với lòng ngườ¡ng mộ đặc biệt, ca ngợi hết lời, qủa là  hiện tượng Vô tiửn khoáng hậu. Tuy nhiên chưa có điửu kiện kiểm chứng và  so sánh nó, thì hiện tượng tự nhiên khách quan trên xuất hiện, đã tạo ra một thú vị rất lớn. Khiến muôn người tâm phục, khẩu phục. Và o Google rồi tìm tên phim... trên vovtv ta sẽ xem được các phim như ý muốn. Và  số liệu sau đây là  con số biết nói:

        Bảng thống kê theo máy tính, 3 phim ở mục Muôn mầu cuộc sống trên kênh truyửn hình vovtv. Tính từ ngà y bắt đầu của từng phim đến 31/5/2016

               Phải thừa nhận hai tác phẩm của anh Trần Mai Hạnh và  Nguyễn Аình Chiến rất hay, thì mới có lượt người xem đến thế (Vì mục Muôn mầu cuộc sống, rất kén người xem). Giá như mỗi là ng Việt Nam, mỗi trường học và  mỗi cơ quan đửu có một cuốn truyện thơ Thúy Lan, thiết nghĩ chúng ta cà ng tự hà o vử dân nước mình hơn. Nhìn vử đất nước ta: Một dải hình chữ S nhử bé, trong suốt chiửu dà i 4000 năm lịch sử­ đã vượt qua bao thác ghửnh, bão tố để tồn tại và  không ngừng phát triển. Con người Việt Nam can trường, anh dũng trong chiến đấu bảo vệ đất nước, kiên cường vượt khó trong xây dựng, già u lòng nhân ái trong mối quan hệ cộng đồng. Tác phẩm truyện thơ Thúy Lan, là m cho mọi người cà ng yêu thương chia sẻ cảm thông cho nhau trong cuộc sống. Yêu Аảng và  yêu Tổ quốc nhiửu hơn. Tác phẩm đồ sộ, tầm vóc lớn lao thế nà y, trộm nghĩ các anh chị lãnh đạo ở Hội nhà  văn gắng bớt chút thời gian lưu tâm thì hay biết mấy. Thúy Lan không còn là  tác phẩm xa lạ, mà  đang trở thà nh hiện hữu. Sức lan tửa của Thúy Lan rất lớn. Một phần đây là  cuốn truyện thơ có đầy đủ các tuyến nhân vật chính diện, phản diện, trung gian. Có các chi tiết nghệ thuật, với thắt nút, mở nút tạo sự lôi cuốn hấp dẫn độc giả và  đã phản ánh được phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam, có đủ: Sắc- Tâm- Tà i thời mở cử­a, thời cơ chế thị trường. Nó đã khẳng định được giá trị quý nhất của con người, muốn sống cần là m ra của cải vật chất, vươn lên chinh phục thiên nhiên. Аấu tranh vì lẻ phải, kiên quyết chống tham nhũng đến cùng. Ca ngợi những con người vì nước vì dân, phê phán một số cán bộ công quyửn sao nhãng biến chất, vì đam mê tiửn tiểu sắc. Lòng nhân ái của con người luôn được đử cao ở mọi lúc mọi nơi. Phim tuy ngắn nhưng hình ảnh người phụ nữ thủ đô của chúng ta đẹp vô cùng, ai cũng tự hà o. Tôi tin rằng: Khi các nhà  đạo diễn điện ảnh biết đến sẽ chuyển thể thà nh một tác phẩm điện ảnh xuất sắc. Mặt khác, thể thơ lục bát truyửn thống của dân tộc được tác giả Lê Hữu Bình sử­ dụng một cách nhuần nhuyễn, đã in sâu và o trái tim người đọc. Trong phim tôi ấn tượng với hình ảnh bà  dùng những câu thơ trong truyện Thúy Lan để ru cháu (đó chính là  chị Phương vợ tác giả, nghĩ mà  thú vị):

  (câu 4243..)   Có câu muôn sự tại trời

               E rằng mới nử­a. đúng thôi không nà o

                         Nghĩa nhân lực sức chí cao

               Phần tiên lượng sống định và o ai ơi

                          Căn cùng cung bậc chin mười

                Suy đi ngẫm lại nên người từ Tà‚M.

            Sáu câu trên là  đoạn kết của truyện thơ. Xét đến cùng luận chứng Nhân- Tâm nà y ắt trở thà nh chân lý vượt thời đại, cả đời sống thực và  cả trong tâm linh, xuyên biên giới, ghép và o dân tộc nà o cũng đúng. Nó đã thẳng thừng bác bử những luận điểm sai của thuyết duy tâm định mệnh ...muôn sự tại trời, trái với triết lý sống của Chủ nghĩa xã hội khoa học. Có lẽ rất nhiửu người đọc đồng cảm với đoạn thơ trên. Mong sao điửu nà y được các bà  mẹ trẻ lưu tâm và  sẽ thực hiện nhiửu hơn để các thế hệ Việt Nam được uống nguồn ca dao và  những câu thơ lục bát ngọt ngà o bay bổng, như lời Nguyễn Duy viết: Bà  ru mẹ, mẹ ru con/ Liệu mai sau các con còn nhớ chăng (Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa). Lẽ hiển nhiên trong thời gian tới số lượng bạn đọc tìm đến tác phẩm sẽ nhiửu hơn như lời tiửn nhân Hữu xạ tự nhiên hương. Sự thẩm thấu văn chương trong tác phẩm chắc chắn đem lại hiệu quả to lớn giống như mưa xuân khiến cho cây cối đâm chồi nảy lộc, vườn xuân lại nở đầy hoa và  hồn người cũng tửa hương thơm ngát.      

Nguyễn Xuân Hiến

Tháng 6/2016 -   NXH