Mồng tơi công sở

Ngày bé, nước trong nồi đã sôi lần thứ hai, mẹ gọi chúng tôi đổ thêm nước mà vẫn chưa thấy bóng dáng bố tôi về để đổ gạo vào nồi. Nắng tháng bảy, đói cồn cào, nhớ cái trường học tranh tre xác xơ bão gió, chúng tôi lấy những quả mồng tơi chín mà dồn lại, bóp vỡ. Lạ thay, màu tím như mực ấy lại náo nức lại vỗ về qua cơn đói. Ngày ấy, dân làng tôi thế hệ nào cũng sợ mùa giáp hạt thấy mồng tơi mọc xanh mướt rợn ngợp, như điềm báo cái nghèo, cái đói hẵng còn dài.

Bữa trước, tôi đi công tác dài ngày ở một thị xã ven biển miền Trung. Miền cát trắng giờ sầm uất cả ngày đêm, những món hải sản tươi sống được xuất hiện trên mâm cỗ nhưng luôn đi kèm với tương ớt, mù tạt để chế ngự vị hàn, nhất là với những người miền rừng vốn không quen với những thức đó. Vậy nên khi trở về nhà, nghe mẹ tôi bảo hôm nay mưa to, chợ hiếm rau lại thấy nhớ những món rau mọc hoang dã đang reo thầm trong tiếng mưa ngoài kia. Bụng nóng ran, mặt nổi những cái mụn sần sùi, nghĩ đến rau đay, rau muống, rau dền, mồng tơi, rau lang… đang mướt mát trong mưa thấy thèm quá mà chưa biết kiếm đâu.

Sớm nay, sau một cơn mưa, đường phố sạch sẽ và tinh khiết như chưa từng có những ngày oi bức và bụi bặm bám đầy trên các ô cửa. Ngày đầu tuần, mọi người đến cơ quan sớm hơn còn để tránh cái nắng gay gắt sắp sửa đổ xuống phố xá. Dựng xe vào một góc thoáng, chào nhau mấy câu xã giao, chúng tôi cùng ồ lên bởi trên cái hàng rào sắt sơn màu xanh khô cứng là những ngọn mồng tơi xanh nõn, những thùy lá xanh cong đang vươn ra ôm trọn những thanh sắt, bức rào trở nên mềm mại như cái dậu ngăn cách hai nhà thân thiết ở một ngõ quê. Biết là giữa nơi đô thị an ninh, trật tự phức tạp này chỉ một phút lơi lỏng không có rào rậu kỹ bằng sắt thép sẽ không tránh khỏi những tiêu cực. Nhưng cứ quên cái nguyên tắc bất di bất dịch ấy đi, quên cái cốt thép cứng nhắc trong màu xanh kia mà đắm chìm vào cảm giác ta đang ngồi làm việc cách phố xá một dậu mồng tơi mướt mát xanh đã thấy thú vị lắm.

Thế là từ hôm ấy, bắt đầu thấy xôn xao bàn tán xem ai là người gieo màu xanh ấy xuống đấy. Chỉ có một cái khe đất rất nhỏ, nhỏ đến mức không ai nghĩ tới sẽ giúp mồng tơi có mặt ở nơi này. Hàng ngày, nó bám đầy bụi bánh xe, những thứ mùn của rác rưởi. Tự dưng, bao thứ cặn bã đó đã thành thứ đất đen màu mỡ mà chỉ mồng tơi được hưởng. Cũng không phải chiều nào thành phố cũng mưa như ở quê. Chiều đến, giờ tan tầm, những chiếc xe bồn nhỏ chở nước lại ghé sát vào bùng binh, dải phân cách, quảng trường… để tiếp nước cho cây cối đang khát cháy. Nhưng mồng tơi lại được tưới thường xuyên bởi cái ống thải từ máy điều hòa. Thế mới biết từ những cái bỏ đi vẫn có ích như thế nào.

Vừa mới ngày nào còn cố gồng mình vươn lên, thoắt cái mồng tơi đã xanh um. Bữa nay, tụm năm tụm ba về ăn trưa tại nhà một cô có nhà gần cơ quan lại khéo nấu nướng. Thế là, bên cạnh những cốc bia bỏ đá sủi tăm mát rượi, cá sông rán giòn, cà muối là canh “mồng tơi công sở” mát ruột. Ai cũng khen ngon, rau sạch trồng trên mặt phố đất vàng có khác. Giờ lại bàn tán chủ đề rau ai trồng, tìm ra chủ nhân của sáng kiến đề nghị đứng lên cho mọi người biết mặt. Dăm ba anh chàng “nổ” rất nhiều về kỹ thuật trồng rau sạch này nọ sau cùng vẫn chưa phải là chủ nhân đích thực. Thế rồi rau vẫn xanh non sau nhiều lần bấm ngọn, nhưng dần thành quen, mồng tơi không còn là đề tài nóng nữa.

Một bữa, lại thứ hai đầu tuần, nghe tin cơ quan sẽ chuyển trụ sở vào một con phố mới mở gần ngoại vi thành phố. Nghe bảo ra đấy khuôn viên rộng rãi, mát mẻ nhiều cây xanh hơn nhưng hơi buồn vì không phải là khu trung tâm. Nhất là lại ở tít trên tầng 7 nhà hộp kín như bưng. Nói thế thì biết thế, chứ việc chuyển là phải chuyển, nơi đây sẽ được chuyển giao cho đơn vị khác để xây một tòa nhà quy mô hiện đại hơn. Mọi người lo dọn dẹp, chuyển đồ, tiếng xe tải ồn ã mấy ngày bỏ lại khu nhà cũ bụi bặm trống không.

Một bữa nọ, tôi lại đi qua chỗ ấy thấy xe xúc, xe ủi đang đập dỡ nhà cũ. Những miếng gạch vỡ ngổn ngang, chợt thấy cả trong đó những ngọn mồng tơi xanh vẫn còn tươi nhựa. Nghĩ đến bữa canh mồng tơi hôm nào, đến cái hàng rào sắt nuốt gọn bởi màu xanh, đến cái dậu mồng tơi ngăn cách với phố xá… vặt vãnh mà cũng nao lòng lắm chứ. Đó là những thú vui của dân công sở đích thực chứ không phải chơi game trong giờ làm, tọc mạch nói xấu nhau sau lưng hay lên mạng tìm mua hàng giảm giá...

Biết là lúc nào về quê với mẹ thì đâu chỉ có mồng tơi mà còn bao thứ xanh non, sạch sẽ khác nhưng mà xa xôi quá. Chẳng thể bỏ lại những lo toan ở nơi đây, ước gì lại có một khuôn đất nhỏ chứ không phải là tầng 7 của ngôi nhà hiện đại kia. Màu xanh ấy đến một lần mà như một kỷ niệm khó quên. Ai đó đã lưu được bức hình dậu mồng tơi xanh ngày trước nuốt hàng rào sắt trên desktop màn hình máy tính, bữa nay nhìn lướt qua lại thấy nôn nao nhớ một thời mồng tơi công sở.

Bùi Việt Phương