Văn học Việt cần nhiều người trẻ dấn thân

Lẽ ra, trước khi giải thưởng Tác giả trẻ được trao thì Hội nghị Viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 10 đã phải được tổ chức vào tháng 12-2021. Nhưng do tình hình dịch diễn biến phức tạp, Hội nghị đã tạm dừng mà không tổ chức trực tuyến như những sự kiện khác. Tạm dừng, bởi theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đó không đơn thuần là hội nghị mà “là một ngày hội để những người trẻ được giao lưu, chia sẻ, cất tiếng, bày tỏ”. Những tác giả trẻ của ngày hôm nay, chỉ một thời gian không xa nữa sẽ là chủ nhân của nền văn học tương lai. Lắng nghe người trẻ cất tiếng là điều cần thiết để biết họ cần gì, mong muốn gì, qua đó định hướng và bổ khuyết để các tác giả trẻ vững tin trên con đường viết và dần định hình phong cách của mình, tiến xa hơn trên con đường hội nhập vào nền văn học chung của thế giới.

“Vì sao chúng ta viết?” - khẩu hiệu Hội nghị Viết văn trẻ toàn quốc buộc các nhà văn trẻ phải đặt ra câu hỏi trước khi cầm bút: "Viết cho ai, viết về cái gì, và sau đó mới viết như thế nào?". Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều khẳng định, các tác giả trẻ cần phải xác lập được con đường của văn chương: “Có người nói văn chương là trò chơi vô tăm tích, tôi không nghĩ vậy, đó là thái độ sống của một người cầm bút. Tôi không khuyên, không đợi chờ, không kỳ vọng các bạn trở thành nhà văn của triệu bạn đọc, nhưng các bạn phải trở thành nhà văn của một bạn đọc, đó chính là các bạn. Khi các bạn ngồi xuống, cầm bút, viết một điều gì, đó là lúc các bạn đã tự vấn mình rằng hành động của ta, thái độ của ta, cách nhìn của ta, sự chia sẻ của ta đang ở đâu, đang như thế nào?”.

Văn chương là câu chuyện của tài năng, nhưng sự đầu tư nghiêm túc và cẩn trọng trong đọc và viết còn thể hiện hành vi sống, thể hiện thái độ của người cầm bút đối với con người, với xã hội, với đất nước, và thế giới. Ở đó, trên mỗi trang viết cần sự tích cực, cần sự đẹp đẽ để truyền tình yêu thương, gieo lòng tin và từ đó xây dựng một xã hội, một thế giới tốt đẹp hơn. Nếu không trả lời được câu hỏi “Vì sao chúng ta viết?”, nhà văn trẻ sẽ không để lại điều gì cho bạn đọc.

Đi tìm câu trả lời cho câu hỏi “Vì sao chúng ta viết?” là một quá trình học hỏi và dấn thân. Giải thưởng Tác giả trẻ của Hội Nhà văn Việt Nam vừa qua đã gọi tên những tác giả đã dám đi con đường riêng mà ít người dám đi. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho biết: “Tôi đã đọc hết tất cả các cuốn sách giải thưởng Tác giả trẻ lần thứ nhất của Hội Nhà văn Việt Nam, và tôi đã hạnh phúc. Ở đó, các tác giả mang đến cho tôi cái nhìn mới mẻ về đời sống này, mang đến một phong cách, một thi pháp rất hiện đại. Nhưng điều quan trọng là sự hiện đại ấy, mới mẻ ấy chứa đựng một vẻ đẹp nhân tính bên trong”.

Đặc biệt nhất phải kể đến Nguyễn Bình, một tác giả mới 20 tuổi đã “cả gan” đi con đường dịch "Truyện Kiều" ra tiếng Anh. Với Hội đồng giải thưởng, đây là hành động vượt qua cả tâm huyết, đam mê để trở thành một sự dấn thân. Và văn học Việt Nam cần có nhiều tác giả dám dấn thân như thế. Trao giải cho bản dịch "Truyện Kiều" của Nguyễn Bình có lẽ còn là trao giải cho một thái độ trân trọng đặc biệt của một người ở thế hệ trẻ đối với di sản văn học mà ông cha để lại, để các tác phẩm ấy sống với hiện đại, mang vẻ đẹp của hiện đại.

Trong thế giới phẳng mà sự tiếp nhận văn hóa từ nước ngoài ngày càng nhiều, lớp trẻ ngày càng ít quan tâm đến các tác phẩm văn học xưa, thì việc say mê với kiệt tác văn học của dân tộc đã là đáng quý, càng tuyệt vời hơn khi dám thử sức chuyển ngữ kiệt tác ấy. Dịch những tác phẩm lớn, những tác phẩm hay, những tác phẩm quan trọng của Việt Nam ra tiếng nước ngoài để giới thiệu với bạn đọc thế giới cũng là cách giới trẻ chứng minh sự hội nhập của mình.

Đây là năm đầu tiên Giải thưởng Tác giả trẻ của Hội Nhà văn Việt Nam được tổ chức nhằm tạo thêm sân chơi độc lập và uy tín cho đội ngũ sáng tác trẻ. Tin rằng, với giải thưởng này và với mục tiêu kiến thiết một nền văn học hiện đại, cởi mở, dân chủ hơn, câu chuyện của người viết trẻ sẽ mang lại một không khí mới tác động đến nền văn chương Việt Nam trong những năm tới đây.

HNM