Kỷ niệm lần thứ 90 ngày sinh của nữ thi sĩ Eva Strittmatter (1930 - 2020): Nhà thơ lớn của nước Đức
Truyện - Ngày đăng : 21:48, 25/03/2020
Eva Strittmatter sinh ngày 8/2/1930 tại TP Neuruppin và qua đời ngày 3/1/2011 ở Schulzenhof (Berlin). Bà là vợ của nhà văn lớn Erwin Strittmatter, nguyên Phó Chủ tịch Hội Nhà văn CHDC Đức và là mẹ của 4 người con trai, trong đó có Erwin Berner, tác giả kịch bản và diễn viên điện ảnh xuất sắc ở Đức hiện nay.
Đó là nhận định của giới phê bình văn học Đức ở giai đoạn cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21 về nữ thi sĩ Eva Strittmatter. Nhà văn Hermann Kaut, nguyên Chủ tịch Hội Nhà văn CHDC Đức, trong một cuộc tọa đàm với độc giả, cho rằng: Eva Strittmatter là một trong những nhà thơ để lại dấu ấn và bản sắc nhân bản rõ rệt nhất. Tính nhân bản đó thể hiện trước hết ở lòng yêu thương con người, yêu hòa bình và mong muốn hạnh phúc cho mọi người.
Eva Strittmatter sinh ngày 8/2/1930 tại TP Neuruppin và qua đời ngày 3/1/2011 ở Schulzenhof (Berlin). Bà là vợ của nhà văn lớn Erwin Strittmatter, nguyên Phó Chủ tịch Hội Nhà văn CHDC Đức và là mẹ của 4 người con trai, trong đó có Erwin Berner, tác giả kịch bản và diễn viên điện ảnh xuất sắc ở Đức hiện nay.
Tốt nghiệp khoa Ngữ văn Đức, Văn học lãng mạn và sư phạm Trường Đại học Tổng hợp Humboldt (Berlin), Eva Strittmatter công tác tại Hội Nhà văn CHDC Đức, làm biên tập viên của Nhà xuất bản Thiếu nhi, năm 1953 là Ủy viên Ban Biên tập và Hội đồng tư vấn Tạp chí Văn học Đức mới (NDL). Bà là tác giả của các công trình nghiên cứu, phê bình văn học, nhiều tác phẩm văn xuôi cho trẻ em và cho ra mắt các tập thơ được đông đảo bạn đọc chào đón: “Tôi viết bài ca từ sự lặng im” (1973); “Tuyết của vầng trăng nằm trên đồng cỏ” (1975); “Một đóa hồng ngự trị tất cả” (1977); “Điều chứng minh của hạnh phúc” (1983); “Người đàn ông cuốn hút” (2000); “Tình yêu và uất hận” (2000), “Một trăm bài thơ” (2001). Bà để lại một sự nghiệp sáng tác đồ sộ, gồm ngót 50 tác phẩm văn xuôi, thi ca và văn học thiếu nhi. Bà được trao Giải thưởng Quốc gia của CHDC Đức về văn học - nghệ thuật và nhiều giải thưởng cao quí khác.
Là ủy viên Ban quốc tế Hội Nhà văn CHDC Đức, bà đã đi thăm nhiều nước trên thế giới như Liên Xô, Nam Tư và có nhiều hoạt động tích cực trong phong trào đoàn kết ủng hộ Việt Nam.
1. Trước mùa đông
Từ sự lặng im, em tạo ra thơ
Thơ được viết từ ánh trời tháng chín
Ve cũng ngừng kêu, im ắng
Lặng lẽ len vào thơ em…
Mặt hồ xanh và những cánh chuồn
Trái dâu đất đang mùa chín đỏ
Róc rách đâu đây mạch nguồn tươi trẻ
Bát ngát hương thu từ ổ bánh mỳ.
Cái chết và giọt lệ cây si
Đen ngòm không gian tiếng quạ
Phong cầm thiên nga vỗ cánh
Từ đó, em làm thi ca…
Không gian trên đầu ta
Mở ra bao la, hùng vĩ
Rơi vào giấc mơ lặng lẽ
Một đêm trầm tối, mịt mùng.
Em làm ra thơ từ sự lặng im
Và từ ánh trời tháng chín
Em đang bước vào mùa đông, tuyết xuống
Đâu có ngại gì lạc lối, anh yêu…
2. Gió chiều
Trong gió chiều, em ngóng đợi anh
Gió thổi về xa, và từ xa gió thổi
Gió thấu tận lòng em, gió hiểu em mọi nỗi
Nặng trĩu gió bay, khó cất thành lời
Em khóc hoài trong gió, anh ơi
Gió đã thổi về xa, lại từ xa thổi tới…
3. Sự khởi đầu
Cuộc đời ta gồm có
Một ngày và mọi ngày
Tro tàn, than, ánh lửa -
Mọi thứ ta đủ đầy.
Thuở nào ta hằng nghĩ
Hãy đợi điều lớn lao -
Nhưng, việc gì phải thế
Nho nhỏ thôi, có sao!
Có việc gì lớn lao:
Sáng dậy, tối nằm nghỉ
Nếu đem tách rời nhau
Không còn gì ý vị!
Vậy mà có phút giờ
Tự do hòa với gió
Ta như ngày bé nhỏ
Thảnh thơi và ngây thơ.
Chính trong giờ phút ấy
Dù cho không thấy gì
Từ nơi ta, thế đấy:
Xuất hiện điều thần kỳ!
Hỏi điều ấy là chi
Ta làm sao nói được!
Nhưng rồi ta lại biết:
Đâu có chuyện thần kỳ!
Và rồi ta chợt hiểu
Sau bao nhiêu tháng ngày
Một tương lai kỳ diệu
Rộng mở hai cánh tay…
Tha hồ mà hy vọng
Không sợ hãi điều gì
Thời gian cứ mở rộng
Bao con đường ta đi!
Và ta sẽ trở thành
Những gì ta có thể
Giữa trời cao, đất lành
Ta khởi đầu như thế.
4. Đêm tháng 10
Tôi làm một bài thơ
Bài thơ viết bằng im lặng
Hãy xóa đi những chữ của tôi
Sẽ thấy: sương mù trôi
Trên những triền cỏ rộng.
Và đằng kia
Là vầng trăng tháng 10 lồng lộng
Đêm là của những chú hươu đang gào to
Và của các chàng thợ săn của chúng.
Đêm hoàn toàn lặng gió
Không một tiếng động trong không trung
Và cho đến hàng cây dương liễu
Lá rơi rơi
Cũng không thành tiếng…
5. Các giá trị
Những thứ tối cần của đời ta
Thảy đều vô giá
Khí trời, nước và tình yêu
Có lẽ nào lại kêu
Cuộc đời đắt quá
Khi những thứ cốt yếu trên đời đều chẳng mất tiền mua!
Ấy là vì ta sớm hóa lạnh khô -
Thuở ấy, khi còn là trẻ nhỏ
Ta biết rõ mười mươi giá trị khí trời
Biết nước là ích lợi của đời
Biết tình yêu, tình yêu vô giá
Ta đón nhận chân thành, trong sáng quá!
Vậy mà giờ đây hiếm khi ta thở đúng
Hít cả thời gian theo nhịp cuộc đời
Ta sống vội vàng và ra điều quan trọng
Và uống vang để thay cho nước
Và lấy nghĩa vụ cùng gánh nặng để thay thế tình yêu
Đời sống này chỉ trở nên đắt đỏ
Với những ai coi rẻ cuộc đời.
6. Các nhà thơ
Các nhà thơ làm nên đất nước của mình
Trên thế giới
Sẽ không ai biết một điều chi hết
Về xứ sở Ixlan
Nếu như Laxness không viết
Và vùng quê Đagextan
Sẽ chẳng để lại gì
Nếu không có Gamzatốp
Chúng ta làm sao biết được
Xứ sở ấy ở đâu, con người nơi đó sống ra sao
Mảnh đất ấy là thế nào
Nếu như không có Radun Gamzatốp
Và Rít - sô làm ra Hy Lạp
Và Nêruda làm ra Chilê
Và không có Loócca cũng sẽ không có Tây Ban Nha.
Các cuộc chơi chữ hoàn toàn vô hại
Nhưng tất cả sẽ bắt đầu từ đây
Con người lớn lên và làm nên cuộc đời nghiêm ngặt.
Như mỗi người, các nhà thơ đều yếu sức
Nhưng lạ thay, họ có thể nhấc cao đất nước của mình.
Nữ thi sĩ Eva Strittmatter