Nhà thám hiểm bị lãng quên- Slawomir Mrozek
Thơ - Ngày đăng : 09:29, 07/04/2020
Ngày nay không còn ai nhớ đến thuyền trưởng Lewandowski, mặc dầu ông là một trong những người đầu tiên đã khám phá ra không chỉ Bắc cực, mà cả Nam cực. Các nhà thám hiểm khác như Amundsen, Nobile, Peary hay Byrd đều đã đi vào lịch sử, còn Lewandowski thì không.
Nguyên nhân của sự lãng quên này có thể là do một học thuyết kì cục mà Lewandowski đã suốt đời bênh vực. Khi phát hiện ra Bắc cực, Lewandowski khẳng định rằng, đó hoàn toàn không phải là Bắc cực mà là Nam cực nằm ở phía bắc do đã có một sự trục trặc nào đó trong tự nhiên. Tất nhiên ông đã gặp ngay một lập luận nói rằng, nếu có một cực nào đó ở Bắc, thì đương nhiên nó là Bắc cực chứ sao. Tuy nhiên học thuyết của Lewandowski là học thuyết theo triết lý Platon, nghĩa là bắt nguồn từ giả thuyết duy tâm cho rằng, tên gọi là sự thật của sự vật, chứ không phải sự vật là sự thật của tên gọi. Giả thuyết duy tâm đó bị khoa học bác bỏ từ lâu, khiến Lewandowski đã không còn làm gì được nữa.
Tuy nhiên ông không chịu thua cuộc. Phớt lờ những lý lẽ của những người theo chủ nghĩa hiện thực, ông chứng minh một cách lô gích rằng, một khi Cực do ông phát hiện ở phía bắc là cực Nam thì Bắc cực phải nằm ở phía Nam. Khi người ta cứ tiếp tục chế nhạo, ông đã dùng thử nghiệm bênh vực quan điểm của mình là quan điểm chính xác về lô gích, song do tiền đề sai nên là điên rồ. Vượt qua vô vàn khó khăn, ông đã tới được Nam cực, sau đó ông tuyên bố rằng, ở đây ông đã phát hiện ra Bắc cực. Được hỏi, làm thế nào để phân biệt được Bắc cực nội tại với Nam cực nội tại, bất luận cực nào nằm ở Bắc, cực nào nằm ở Nam, ông ta trả lời: “Tôi cảm nhận điều đó”.
Câu trả lời này, một câu trả lời thật là chủ quan đến vô lý đã kết liễu số phận của ông. Người ta coi ông là một kẻ cuồng si bệnh hoạn, và không còn để ý đến ông nữa. Ông đã qua đời trong sự lãng quên cho tới tận ngày nay.
Tại sao bây giờ ta lại nhắc tới Lewandowski? Ngày càng có nhiều ý kiến cho rằng, hành tinh của chúng ta đang có gì đó bất ổn. Không một ai hài lòng với tiến trình và sự vận hành của các vấn đề trái đất của chúng ta. Vậy thì có lẽ học thuyết nhầm hai cực của nhà thám hiểm, thuyền trưởng Lewandowski đáng được xem xét lại.