Hà Nội tập huấn, hướng dẫn thực hiện Luật Di sản văn hóa

Ngày 4/12, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tập huấn, hướng dẫn thực hiện Luật Di sản văn hóa năm 2024 trên địa bàn thành phố Hà Nội với sự tham dự của các nhà khoa học, chuyên gia, đại diện Ban Quản lý các di tích, các cán bộ trong lĩnh vực di sản tại 126 xã phường...

Đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng nhằm chuẩn bị cho việc đưa các quy định mới của Luật vào thực tiễn quản lý từ ngày 1/7/2025.

Hà Nội hiện được đánh giá là địa phương có mật độ di sản dày đặc nhất cả nước. Theo thống kê, toàn thành phố có 6.489 di tích lịch sử – văn hóa, bao gồm nhiều loại hình khác nhau từ di tích kiến trúc nghệ thuật, khảo cổ, lịch sử cách mạng cho tới các cụm di tích tổng hợp. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng đã kiểm kê được 1.793 di sản văn hóa phi vật thể – một con số cho thấy sự đa dạng và phong phú của đời sống văn hóa truyền thống trên địa bàn Thủ đô.

Trong số này, Hà Nội có 6 di sản vật thể và phi vật thể đã được UNESCO vinh danh, góp phần đưa hình ảnh Thủ đô trở thành điểm sáng trên bản đồ văn hóa của khu vực và thế giới. Thành phố có 22 di tích và cụm di tích quốc gia đặc biệt, 1.165 di tích cấp quốc gia, 1.600 di tích cấp thành phố cùng 59 di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào Danh mục quốc gia. Ngoài ra, Hà Nội còn có tới 351 bảo vật quốc gia – trải rộng từ hiện vật khảo cổ học, đồ gốm, tác phẩm điêu khắc cho đến các bảo vật gắn liền với lịch sử triều đại phong kiến.

Không chỉ có kho tàng di sản phong phú, Hà Nội còn là nơi hội tụ nhiều nghệ nhân tiêu biểu đang nắm giữ, bảo tồn và truyền dạy các giá trị văn hóa truyền thống. Hiện Thủ đô có 131 nghệ nhân được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” và “Nghệ nhân Ưu tú” trong lĩnh vực văn hóa phi vật thể. Đây là lực lượng có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc gìn giữ tri thức dân gian, nghề thủ công truyền thống, ngôn ngữ, trình diễn nghệ thuật… Qua nhiều năm, Hà Nội cũng duy trì hệ thống 1.350 làng nghề truyền thống – một không gian văn hóa sống động góp phần tạo nên diện mạo và cá tính văn hóa riêng biệt cho thành phố.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Bạch Liên Hương cho biết, kể từ ngày 1-7-2025, Luật Di sản văn hóa số 45/2024/QH13 đã chính thức có hiệu lực thi hành, với nhiều điểm mới. Lần đầu tiên, nội dung đánh giá tác động di sản được luật hoá, gắn với trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước và nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan đến di tích, di sản thế giới, cùng với đó nhiều quy định về di tích cũng được chỉnh sửa, bổ sung.

Theo bà Hương, nhiều quy định liên quan đến phân cấp quản lý, thẩm quyền quyết định, thủ tục tu bổ di tích… cũng được điều chỉnh, bổ sung. Điều này tạo cơ sở pháp lý đầy đủ hơn để nâng cao hiệu quả quản lý di sản tại các địa phương, trong đó Hà Nội – với quy mô di sản lớn – đặc biệt cần cập nhật, nắm rõ các nội dung mới của Luật.

Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao mong muốn với kinh nghiệm và tâm huyết, các chuyên gia của Cục Di sản văn hóa sẽ truyền đạt những kiến thức quý báu, gắn liền với thực tiễn sinh động ở các tỉnh, thành phố trên cả nước, cũng như các di tích văn hóa lịch sử của thành phố Hà Nội. Các đại biểu tham dự đầy đủ, nghiêm túc, chủ động trao đổi, thảo luận vấn đề vướng mắc, để sau Hội nghị này, chúng ta không chỉ nắm vững lý luận, kiến thức, mà còn có thể vận dụng ngay vào công việc thực tế.

Về phía Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội, sẽ tiếp tục đồng hành cùng các xã, phường, cơ quan, đơn vị để xây dựng một đội ngũ cán bộ quản lý di sản vững vàng, đủ năng lực gánh vác sứ mệnh gìn giữ di sản cho các thế hệ mai sau.

Tại hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Trần Đình Thành đã trình bày chi tiết về những điểm mới của Luật cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành. Ông nhấn mạnh rằng việc hiểu đúng, nắm chắc quy định pháp luật là điều kiện tiên quyết để triển khai hiệu quả công tác quản lý và bảo tồn di sản trong thời gian tới. Những thay đổi của Luật không chỉ tác động tới cơ quan quản lý mà còn liên quan trực tiếp đến hoạt động của các Ban quản lý di tích, nghệ nhân và cộng đồng – những chủ thể gắn bó mật thiết với di sản.

Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) năm 2024, được Quốc hội thông qua và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, mang đến nhiều điểm mới. Nhiều quy định được bổ sung nhằm cụ thể hóa những điều khoản còn lỏng lẻo của luật cũ. Đây được xem là hành lang pháp lý vững chắc, góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản, đáp ứng yêu cầu của thời đại mới./.

Phan Anh