Quy hoạch tu bổ, phục hồi di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Hát Môn, xã Hát Môn, TP Hà Nội
Quy hoạch góp phần thực hiện các mục tiêu lớn đặt ra trong Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035, giai đoạn 1 từ 2025 đến 2030, trong đó có Nhóm nhiệm vụ số 4 về bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Công văn số 6358/BVHTTDL-DSVH về việc thẩm định Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Hát Môn, xã Hát Môn, thành phố Hà Nội.
Theo đó, Bộ VHTTDL thống nhất với tên gọi "Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Hát Môn, xã Hát Môn, thành phố Hà Nội đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050".
Quan điểm tiếp cận quy hoạch phải phù hợp với đặc thù của di tích (bảo tồn động để bảo vệ và phát huy toàn diện các mặt giá trị; đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ để tạo ra các sản phẩm văn hóa làm gia tăng giá trị di tích; bảo đảm sự đồng bộ, hài hòa và liên thông với các quy hoạch có liên quan).
Mục tiêu quy hoạch phải góp phần thực hiện các mục tiêu lớn đặt ra trong Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035, giai đoạn 1 từ 2025 đến 2030, trong đó có Nhóm nhiệm vụ số 4 về bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc.
Công văn thống nhất với phạm vi nghiên cứu lập Quy hoạch. Tuy nhiên, đối với việc xác định phạm vi Quy hoạch, cần có lập luận đầy đủ và chắc chắn; đồng thời, bổ sung, làm rõ một số nội dung như: Căn cứ các giá trị vật thể, phi vật thể của di tích để thấy sự cần thiết phải tạo lập không gian phù hợp và hình thành các công trình cần thiết phục vụ phát huy giá trị di tích; làm rõ không gian di sản văn hóa Lễ hội đền Hát Môn, các tuyến lễ hội chính; mối liên hệ vùng, kết nối điểm/tuyến du lịch... làm cơ sở đề xuất khu vực mở rộng, tránh gây ra tác động tiêu cực đối với cảnh quan môi trường hoặc gây lấn át, tranh chấp không gian làm giảm giá trị di tích. Bên cạnh đó, cần phân tích sự gắn kết giữa sông Hát với không gian phát huy giá trị di tích được mở rộng.
Theo công văn của Bộ VHTTDL nội dung đánh giá hiện trạng khu vực lập Quy hoạch đó là: đánh giá chính xác và toàn diện đặc trưng và các mặt giá trị tiêu biểu của di tích (bổ sung nội dung xác định: Giá trị lịch sử, gắn với cuộc khởi nghĩa đầu tiên chống Bắc thuộc do Hai Bà Trưng khởi xướng; giá trị văn hóa, điển hình là lễ hội truyền thống gắn với tín ngưỡng thờ nữ anh hùng dân tộc; giá trị kiến trúc nghệ thuật, gắn với nhiều di vật, cổ vật phong phú về loại hình, đa dạng về chất liệu và giá trị tài nguyên du lịch). Đồng thời việc lập quy hoạch cũng bổ sung báo cáo khảo sát hiện trạng di tích, làm rõ: không gian cảnh quan tổng thể, mối liên hệ với các di tích lân cận; các di tích thành phần, di vật, cổ vật thuộc di tích; đánh giá khái quát về tình trạng kỹ thuật, tình trạng bảo tồn di tích..., làm cơ sở đề xuất định hướng, giải pháp bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích trong đồ án Quy hoạch sau này.
Bên cạnh đó cũng cần có định hướng giải pháp phù hợp: về bảo tồn giá trị di tích; về bảo vệ cảnh quan môi trường; về bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể; về bảo tồn di tích gắn với phát triển du lịch. Bổ sung nội dung nghiên cứu khảo cổ học (cung cấp tư liệu củng cố cơ sở khoa học về dòng sông Hát cổ, nơi diễn ra Hội thề Hát Môn, các dấu tích liên quan đến Khởi nghĩa Hai Bà Trưng); bảo quản, bảo vệ di vật, cổ vật, di sản tư liệu, di sản văn hóa phi vật thể; đồng thời, không đề xuất các nội dung quá cụ thể, chi tiết trong nội dung Nhiệm vụ lập Quy hoạch.
Công văn cũng yêu cầu xác định cụ thể lộ trình/kế hoạch thực hiện Quy hoạch. Trong đó, cần có kế hoạch nghiên cứu, sưu tầm tư liệu, tài liệu có liên quan đến Khởi nghĩa Hai Bà Trưng; tư liệu gốc về các thời kỳ lịch sử tồn tại của di tích; tư liệu, hiện vật gốc, tư liệu khảo cổ học (trường hợp cần thiết, đề xuất thăm dò, khai quật khảo cổ trong quá trình thực hiện Quy hoạch). Bổ sung nội dung quản lý di tích trong điều kiện thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.
Về bản đồ quy hoạch, Bộ VHTTDL yêu cầu cần có bản đồ thể hiện mối liên hệ giữa các địa điểm di tích liên quan đến Hai Bà Trưng; bản đồ thể hiện tuyến, điểm di tích dọc theo đê sông Hồng, sông Đáy; bản đồ thể hiện tương quan vị trí di tích đền Hát Môn so với sông Hát.../.