Đông Đô Village được công nhận Không gian Di sản Văn hóa: Dấu mốc mới cho du lịch Bắc Ninh
Trong không gian lung linh của làng quê Bắc Bộ được tái hiện giữa lòng Bắc Ninh, Khu du lịch văn hóa sinh thái Đông Đô Village chính thức đón nhận chứng nhận Không gian Di sản Văn hóa do Hội Di sản Văn hóa Việt Nam trao tặng. Sự kiện diễn ra vào cuối tháng 11 vừa qua, không chỉ là niềm tự hào của địa phương, mà còn là dấu ấn quan trọng trong bức tranh phát triển du lịch văn hóa sinh thái của khu vực phía Bắc.
Cùng dịp này, ông Trần Văn Toản - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Kỹ thương Đông Đô được vinh danh với Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp văn hóa di sản Việt Nam”, ghi nhận những đóng góp bền bỉ của ông trong hành trình bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc.
Không gian di sản được tạo dựng bằng tâm huyết và triết lý gìn giữ quá khứ
Đông Đô Village không phải là một khu du lịch xây mới theo lối hiện đại, mà là một “bảo tàng sống” tái hiện đời sống văn hóa Bắc Bộ thông qua kiến trúc, cảnh quan và những sinh hoạt cộng đồng. Trên diện tích hàng chục hecta, từng nếp nhà cổ, từng cây cau, giếng nước, lũy tre được phục dựng theo đúng tinh thần văn hóa vùng Kinh Bắc.
Không gian ấy không chỉ để tham quan, mà để chạm - chạm vào ký ức, vào những nhịp sống chậm rãi, hiền hòa của một vùng văn minh lúa nước đã nuôi dưỡng bao thế hệ người Việt.
Sự kiện Hội Di sản Văn hóa Việt Nam công nhận Đông Đô Village là Không gian Di sản Văn hóa vừa là sự ghi nhận mô hình phát triển du lịch dựa trên di sản, vừa khẳng định cách làm mới: bảo tồn đi đôi với sáng tạo, khai thác du lịch đi đôi với giáo dục văn hóa cộng đồng.
Vinh danh một người làm văn hóa từ sự lặng lẽ kiến tạo
Trong buổi lễ trang trọng, Hội Di sản Văn hóa Việt Nam trao tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp văn hóa di sản Việt Nam” cho ông Trần Văn Toản, người đã dành nhiều năm xây dựng Đông Đô Village như một không gian bảo tồn và thực hành văn hóa Bắc Bộ.
Ông Toản không xuất thân từ nghề bảo tồn, nhưng lại bước vào lĩnh vực này bằng niềm tin rằng: “Di sản không chỉ để trưng bày, mà là một phần đời sống phải được sống cùng người dân và du khách”.
Chia sẻ tại sự kiện, ông cho biết: “Tôi luôn mong muốn Đông Đô Village trở thành nơi mỗi người có thể tìm thấy một phần ký ức của mình, nơi trẻ nhỏ hiểu về văn hóa cội nguồn, nơi du khách quốc tế cảm nhận chân thực về đời sống Việt. Những giá trị văn hóa, nếu không được gìn giữ bằng tâm, sẽ biến mất chỉ sau một thế hệ”.
Kỷ niệm chương lần này là sự ghi nhận xứng đáng cho người làm văn hóa đã kiên trì theo đuổi con đường khó, con đường giữ lại bản sắc giữa guồng quay đô thị hóa.
Không gian sống, không gian kể chuyện và lấy cộng đồng là trung tâm của di sản
Điểm nổi bật của Đông Đô Village nằm ở triết lý “kể chuyện bằng không gian”. Mỗi góc nhỏ nơi đây đều mang một câu chuyện, câu chuyện về bàn tay người thợ mộc chạm khắc từng hoa văn gỗ, câu chuyện về phiên chợ quê với quẩy tôm, bánh rán, câu chuyện về những đêm trăng trung thu trẻ con chạy rước đèn.
Đông Đô Village còn là nơi tổ chức các lễ hội đặc trưng: từ hội làng, biểu diễn quan họ, nghi lễ truyền thống đến những chương trình trải nghiệm nông nghiệp như làm bánh, cất rượu, vẽ tranh Đông Hồ. Không gian ấy vì thế không tĩnh tại, mà liên tục vận động như chính đời sống văn hóa Việt Nam
Với sự công nhận Không gian Di sản Văn hóa, Đông Đô Village góp thêm một điểm nhấn quan trọng vào bản đồ du lịch Bắc Ninh - vùng đất vốn đã giàu truyền thống văn hóa với dân ca quan họ, đình - chùa - đền cổ, làng nghề truyền thống và hệ thống lễ hội phong phú.
Theo đại diện Hội Di sản Văn hóa Việt Nam đánh giá, “Đông Đô Village là mô hình tiêu biểu cho cách tiếp cận mới trong phát triển du lịch văn hóa: không bê tông hóa, không thương mại hóa quá mức, mà dựa trên việc tái tạo đời sống văn hóa bản địa. Đây là hướng đi có ý nghĩa trong bối cảnh cả nước đang thúc đẩy du lịch bền vững”.
Việc công nhận không chỉ nâng tầm thương hiệu của khu du lịch, mà còn mở ra cơ hội hợp tác với các tổ chức văn hóa, trường học, doanh nghiệp lữ hành nhằm đưa các tour trải nghiệm văn hóa vào hoạt động thường xuyên.
Một điểm đáng chú ý trong mô hình của Đông Đô Village là việc kết hợp với cộng đồng địa phương. Các nghệ nhân dân ca, thợ thủ công, người dân trong vùng được mời tham gia vào các hoạt động tái hiện văn hóa. Điều này không chỉ giúp bảo tồn tri thức truyền thống vốn có nguy cơ bị mai một mà còn tạo sinh kế bền vững cho người dân.
Có thể nói, Đông Đô Village đã tạo ra một không gian nơi quá khứ gặp hiện tại, nơi văn hóa không còn nằm trong sách giáo khoa mà được “sống cùng” du khách.
Hướng tới là trung tâm văn hóa - du lịch đặc sắc vùng Kinh Bắc
Trong kế hoạch sắp tới, Đông Đô Village định hướng phát triển thành một trung tâm văn hóa - du lịch của vùng Kinh Bắc. Một số chương trình đang được nghiên cứu gồm: Không gian trình diễn văn hóa Bắc Bộ 4 mùa; Bảo tàng làng quê mở; Trung tâm trải nghiệm dân gian cho học sinh; Các tuyến tour liên kết làng nghề - di tích - Đông Đô Village; Sân khấu dã ngoại biểu diễn quan họ và nghệ thuật truyền thống… Hướng đi này phù hợp với chủ trương phát triển du lịch văn hóa, du lịch xanh, du lịch trải nghiệm mà Bắc Ninh đang theo đuổi.
Lễ trao chứng nhận tối 21/11 khép lại với những làn điệu quan họ ngân vang bên hồ nước, những ánh mắt vui mừng của du khách, và niềm xúc động của những người đã dành tâm huyết để xây dựng mô hình này.
Từ một ý tưởng ban đầu, Đông Đô Village đã trở thành không gian di sản sống. Thành công hôm nay là kết quả của hàng trăm đôi bàn tay, nhưng có một ngọn lửa luôn âm thầm giữ nhiệt: ngọn lửa của những người như ông Trần Văn Toản.
Đông Đô Village được công nhận Không gian Di sản Văn hóa là lời nhắc nhở về trách nhiệm gìn giữ văn hóa dân tộc. Đó cũng là minh chứng rằng khi di sản được trân trọng, văn hóa sẽ tiếp tục sống giữa đời sống hiện đại, bền bỉ và đầy sức lay động.