Hướng tới Đại hội XIV của Đảng: Bước chuyển tư duy về phát triển giáo dục để ngang tầm khu vực và thế giới

Mục “VI - Xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới” của Dự thảo Báo cáo chính trị tại Đại hội XIV khẳng định, phát triển giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn dân.

Thực hiện có hiệu quả các quyết sách chiến lược nhằm xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng theo hướng “chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế”. Đổi mới và hoàn thiện đồng bộ hệ thống luật pháp, cơ chế, chính sách về phát triển giáo dục và đào tạo. Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực, ngành, nghề trọng điểm, chiến lược.

Đồng thời xây dựng, triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Phát triển giáo dục công lập là trụ cột, giáo dục ngoài công lập là cấu phần quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Chú trọng phát triển giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông. Hiện đại hóa giáo dục đại học, có chính sách đột phá phát triển một số cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu trở thành các trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ngang tầm các nước tiên tiến. Nâng cao năng lực ngoại ngữ của học sinh, sinh viên, đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Đưa năng lực số vào chương trình giáo dục phổ thông. Có chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội đối với đội ngũ nhà giáo, nhà khoa học và cán bộ quản lý giáo dục.

Dự thảo Báo cáo chính trị cũng đặt ra giải pháp đổi mới hệ thống giáo dục theo hướng mở, liên thông giữa các phương thức, trình độ và cấp học. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực, thể lực và phẩm chất người học, chuẩn hóa chất lượng và kiểm soát chặt chẽ đầu ra. Coi trọng các môn khoa học cơ bản, nền tảng.

Tăng cường định hướng nghề nghiệp ngay từ bậc học phổ thông; chú trọng phân luồng sau trung học cơ sở, trung học phổ thông. Phát triển các trường đào tạo nghề chất lượng cao ngang tầm khu vực và thế giới. Đa dạng hóa các loại hình đào tạo, các cơ sở đào tạo; chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo; bảo đảm điều kiện học tập suốt đời cho người dân.

Đổi mới mạnh mẽ thể chế, tạo cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho phát triển giáo dục và đào tạo. Tiếp tục đổi mới quản lý nhà nước về giáo dục, bảo đảm chất lượng, hiệu quả, đồng bộ, thống nhất, có sự phân công, phân cấp, phân quyền hợp lý; đổi mới quản trị, bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện, trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục, đặc biệt là giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học; đổi mới căn bản cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư cho giáo dục, đào tạo.

Ngoài ra, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế về giáo dục, chia sẻ kinh nghiệm và tham gia vào mạng lưới học tập toàn cầu; thu hút mạnh mẽ các nguồn lực cho giáo dục; khuyến khích các nhà giáo, nhà khoa học người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tham gia đào tạo, nghiên cứu khoa học trong nước; đẩy mạnh việc đưa cán bộ, học sinh, sinh viên đi đào tạo ở nước ngoài và thu hút sinh viên nước ngoài đến học tập tại Việt Nam.

Tập trung đào tạo nhân lực chất lượng cao theo chuẩn quốc tế đáp ứng yêu cầu phát triển các ngành công nghiệp, công nghệ chiến lược. Có cơ chế, chính sách đặc biệt để phát hiện, thu hút, đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng nhân tài; chú trọng thu hút các nhà khoa học giỏi, chuyên gia đầu ngành trong và ngoài nước, nhất là các ngành khoa học cơ bản và các lĩnh vực đặc biệt quan trọng…

Sau khi đọc, nghiên cứu Dự thảo Báo cáo chính trị đề cập nội dung trên, đảng viên Nguyễn Văn Thái (phường Phú Lương, TP. Hà Nội), cho biết, Đảng ta xác định “Xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới” đã thể hiện rõ bước chuyển tư duy, từ “giáo dục là quốc sách hàng đầu” sang “giáo dục là năng lực cạnh tranh quốc gia”. Tính định hướng hành động thể hiện qua việc nhấn mạnh chuyển đổi số, hội nhập quốc tế, phân luồng nghề nghiệp, chính sách nhân tài và năng lực đội ngũ.

Bên cạnh đó, Dự thảo Báo cáo chính trị đã nêu đúng và trúng yêu cầu đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục, nhấn mạnh lấy con người làm trung tâm của phát triển thể hiện rõ sự coi trọng giáo dục và đào tạo của Đảng ta. Cùng đó, Dự thảo Báo cáo chính trị của Đảng đã khẳng định việc giáo dục không chỉ dạy chữ, mà phải rèn người, điều này giúp học sinh phát triển hài hòa cả trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và nhân cách. Đây là cách tiếp cận rất nhân văn và đúng hướng trong giai đoạn phát triển đất nước nói chung, giáo dục nói riêng hiện nay. Đảng viên Nguyễn Văn Thái chia sẻ thêm, Dự thảo đã định hướng, thể hiện quyết tâm xây dựng một nền giáo dục mở, hiện đại, hội nhập nhưng vẫn giữ vững bản sắc dân tộc.

Đồng tình, đánh giá cao định hướng, giải pháp về phát triển giáo dục và đào tạo, đảng viên Nguyễn Văn Thái cũng góp ý, Dự thảo cần làm rõ thêm việc khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên tại các cơ sở giáo dục công lập trong toàn quốc mà thực tế đã phản ánh. Ngoài ra, hiện nay, nước ta đang chuyển đổi mô hình đơn vị sự nghiệp công lập sang tự chủ do vậy cần có đánh giá hiệu quả của mô hình này. Với mục tiêu miễn học phí cho học sinh công lập thì vấn đề thực hiện tự chủ đối với các trường công lập sẽ như thế nào. Cần phải có đánh giá kỹ lưỡng vấn đề này để phù hợp với thực tiễn./.

Quỳnh Phạm