Tri ân nhà chính trị, văn hóa, giáo dục xuất sắc danh nhân Phạm Công Trứ
Danh nhân Phạm Công Trứ là bậc lương đống của xã tắc, có nhiều đóng góp trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, đối với Văn Miếu - Quốc Tử Giám những năm 60 của thế kỷ XVII, ông được giao trông coi và sau đó cho tu sửa nhà Thái học làm cho nơi này trở nên khang trang, từ đấy “phong khí nhà nho có phần phấn khởi”.
Ngày 30/10, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức Hội thảo khoa học “Tham tụng Phạm Công Trứ (1600 - 1675) - Con người và sự nghiệp”.
Hội thảo tổ chức nhân kỷ niệm 350 năm ngày mất của Tham tụng Phạm Công Trứ (1675 - 2025) và hướng tới kỷ niệm 955 năm thành lập Văn Miếu – Quốc Tử Giám (1070 - 2025). Đây là dịp tìm hiểu về danh nhân Phạm Công Trứ (1600 - 1675) - danh thần thời Lê Trung hưng có nhiều dấu ấn sâu đậm trong chính trị, kinh tế, giáo dục và sử học Việt Nam, đồng thời tôn vinh những đóng góp của ông đối với quê hương, đất nước.
Phạm Công Trứ sinh ra tại làng Liêu Xuyên, huyện Đường Hào, trấn Hải Dương (nay thuộc xã Nguyễn Văn Linh, tỉnh Hưng Yên). Năm 1625, ông đỗ khoa Sĩ vọng, đến khoa thi năm Mậu Thìn, niên hiệu Vĩnh Tộ thứ 10 (1628), ông đỗ Tiến sĩ.
Trong hơn 40 năm làm quan, Phạm Công Trứ đã phụng sự 5 đời vua Lê và 2 đời chúa Trịnh, từng đảm nhận nhiều trọng trách như: Tham tụng, Lại bộ Thượng thư, Lễ bộ Thượng thư, Đông các Đại học sĩ…, góp phần củng cố triều cương, chỉnh đốn pháp luật, khuyến khích giáo hóa và tu sửa nhà Thái học. Tài năng và phẩm chất của ông được vua Lê, chúa Trịnh xem trọng. Vì thế, dù đã xin cáo quan về quê nhà nhưng không lâu sau, triều đình lại mời ông quay lại làm việc. Ngày nay, tên ông cùng địa danh quê hương vẫn được lưu giữ trên bia Tiến sĩ tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Hội thảo quy tụ 21 tham luận từ các viện nghiên cứu. Các bài tham luận tập trung làm rõ sự nghiệp và những đóng góp toàn diện của Phạm Công Trứ. Nhiều ý kiến nhấn mạnh vai trò của ông trong việc tu sửa Văn Miếu – Quốc Tử Giám, biến nơi đây thành trung tâm học thuật khang trang và giúp “phong khí nhà nho thêm phần phấn khởi”. Đây là minh chứng rõ nét cho tinh thần trách nhiệm và tâm huyết của ông với giáo dục và văn hóa nước nhà.
Các đại biểu, nhà khoa học đã nêu bật tài năng, phẩm chất của Tham tụng Phạm Công Trứ với quê hương, đất nước; vai trò, vị trí và những đóng góp của Tham tụng Phạm Công Trứ với quê hương, đất nước và bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa liên quan đến Tham tụng Phạm Công Trứ (1600 - 1675) trong điều kiện hiện nay để tiếp tục làm rõ về tài năng, phẩm chất cũng như những đóng góp, ảnh hưởng của Tham tụng Phạm Công Trứ với đương thời và hậu thế.
TS. Nguyễn Hữu Mùi (Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long), nhận định, Phạm Công Trứ là người vừa có tài, vừa có đức, vừa là nhà chính trị, vừa là nhà giáo dục và sử học xuất sắc; PGS.TS. Nguyễn Đức Nhuệ (Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Sử học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) cũng khẳng định, sự nghiệp của ông ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực, từ quản lý nhà nước, giáo dục, văn hóa đến lịch sử và học thuật.
Hội thảo không chỉ là dịp tưởng nhớ danh nhân mà còn là cơ hội để các nhà nghiên cứu trao đổi phương pháp nghiên cứu sử liệu, giáo dục và văn hóa Việt Nam thời trung đại.../.