Tác giả - tác phẩm

Nhà văn Trần Thanh Cảnh: Khắc họa các anh hùng thời Trần qua tập sách lịch sử “Hùng khí Đông A”

Quỳnh Chi 19:10 12/10/2025

Nhà Xuất bản Hội Nhà văn Việt Nam vừa tổ chức lễ ra mắt tập sách “Hùng khí Đông A” - bản đặc biệt của nhà văn Trần Thanh Cảnh, khắc họa các anh hùng thời Trần. Tập sách cũng phát hành nhân dịp kỷ niệm 800 năm vương triều Trần lên ngôi (12/12 Ất Dậu, 1225 - 12/12 Ất Tỵ, 2025).

“Hùng khí Đông A”- bản đặc biệt được in 800 bản, dày 800 trang, đánh số từ 1 đến 800; trong đó tác giả ký tươi và có triện riêng. Đây là tập sách gộp lại của 3 cuốn tiểu thuyết lịch sử về các nhân vật xuất chúng họ Trần: Trần Thủ Độ, Trần Quốc TuấnTrần Nguyên Hãn.

tranh-thanh-canh-2-.jpg
Tập sách “Hùng khí Đông A”- bản đặc biệt “S800” của nhà văn Trần Thanh Cảnh vừa ra mắt bạn đọc. (Ảnh: NVCC).

Khi tập hợp để in chung vào cuốn “Hùng khí Đông A – S800”, tác giả Trần Thanh Cảnh đã đọc lại rất kỹ, có sửa chữa và nâng cao khá nhiều, đặc biệt là cuốn “Trần Thủ Độ” bởi đây là nhân vật nhà văn Trần Thanh Cảnh đặc biệt yêu thích, cũng là nhân vật cho đến nay vẫn còn chưa nhận được những thỏa đáng trong đánh giá của hậu thế.

Ngoài tổ hợp 3 cuốn tiểu thuyết, nhà văn Trần Thanh Cảnh có thêm phần “Lược sử 12 triều vua Trần”, trong đó gồm những thông tin được chắt lọc từ bộ “Đại Việt sử ký toàn thư”, kỷ nhà Trần nói về các sự việc và nhân vật tiêu biểu trong các triều vua, để độc giả có cái nhìn khái quát về từng triều vua đồng thời có cái nhìn tổng quan về vương triều Trần. Ý tưởng in bộ sách “Hùng khí Đông A”, như một ấn phẩm kỷ niệm dịp 800 năm triều Trần thành lập đã được tác giả lên từ năm 2020, sau khi in cuốn “Trần Thủ Độ”.

“Là một người con họ Trần, tôi thấy mình cần phải làm một việc gì đó để vinh danh tổ tiên. Tôi quyết định viết tiếp cuốn “Trần Nguyên Hãn” (2021), để sau đó đến dịp kỷ niệm 800 năm sẽ in gộp thành một bộ, xứng đáng để kỷ niệm vương triều Trần hiển hách. Năm 2022, một đơn vị làm sách đã thử in 100 cuốn và bán hết ngay trong vòng một tuần. Điều đó càng củng cố quyết tâm của tôi, cần phải làm một bộ sách xứng đáng để ghi lại một dấu mốc mà rất hiếm khi, hay có thể nói là “có một không hai” trong cuộc đời mình” – nhà văn Trần Thanh Cảnh, chia sẻ.

tranh-thanh-canh-1-.jpg
Nhà văn Trần Thanh Cảnh chia sẻ với bạn đọc về tập sách “Hùng khí Đông A” trong ngày ra mắt sách, 11/10. (Ảnh: NVCC).

Nhà Trần (1225-1400) là triều đại lừng lẫy bậc nhất trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam, trong quá trình thực hiện bộ tiểu thuyết, tác giả đã gặp không ít những khó khăn và có những thuận lợi nhất định. Theo tác giả Trần Thanh Cảnh, thuận lợi ở đây là các nhân vật có thật, đã được chính sử ghi chép nhưng tiểu thuyết lịch sử lại rất cần có các nhân vật với nhiều góc cạnh trong cuộc đời và sự nghiệp mới có thể trở thành “nhân vật văn học”. Sử sách của chúng ta hầu như không có những trang viết về cuộc đời của các nhân vật này, đó là khó khăn lớn nhất khi tôi định dựng nên hình tượng các nhân vật anh hùng của mình, với đầy đủ các sắc thái.

Khi viết, nhà văn Trần Thanh Cảnh chọn góc nhìn là các nhân vật cũng là những con người bình thường. Họ đã sống, đã yêu, đã cống hiến hết mình cho đất nước; bằng các phẩm chất “thiên phú” của mình, họ đã lập nên những “kỳ tích”, đã hiển thánh và sống mãi trong lòng dân tộc.

Về tư liệu, để viết nên bộ sách “Hùng khí Đông A”, tác giả dựa chủ yếu vào bộ “Đại Việt sử ký toàn thư”. Ngoài lịch sử nước Việt, tác giả còn đọc cả sử Trung Quốc viết về Việt Nam; đọc sách của tác giả Lê Tắc, một người đương thời Trần (môn đệ của Trần Ích Tắc) - cuốn “An Nam chí lược”; đọc những kiến giải về triều Trần của tác giả Tạ Trí Đại Trường… Đặc biệt, tác giả dành thời gian để đi thực tế tại các địa điểm lịch sử: đền Ngừ, đình Ngừ, lăng mộ vợ chồng Trần Thủ Độ dưới Hưng Hà; đền thờ Trần Thủ Độ trên đồi Lim, Tiên Du, Bắc Ninh; khu vực Lục Đầu Giang, đền Kiếp Bạc; bến đò Rừng, bãi cọc Bạch Đằng; quê nhà Sơn Đông, Lập Thạch, Vĩnh Phúc của ngài Trần Nguyên Hãn…

ra-mat-2.jpg
Các đồng nghiệp, bạn đọc dự buổi ra mắt tập sách “Hùng khí Đông A”- bản đặc biệt “S800” của nhà văn Trần Thanh Cảnh. (Ảnh: NVCC).

Bàn về phần sáng tạo của nhà văn trong tiểu thuyết lịch sử, nhà văn Trần Thanh Cảnh cho rằng: “Đã là sáng tác văn học, nhất là “tiểu thuyết” thì phần hư cấu của nhà văn phải chiếm phần chủ yếu, kể cả tiểu thuyết lịch sử. Tôi quyết định cách viết là tôn trọng tất cả những gì lịch sử đã minh định, còn mình sẽ “giải những điểm mờ” bằng trí tưởng tượng của nhà văn “hư cấu” lên; dĩ nhiên phải thật hợp lý, logic...”.

Nhà văn Nguyễn Văn Hùng nhận định, để làm nên Đức Thánh Trần, tác giả đã dám mạo hiểm xông vào những địa hạt vô cùng trống vắng sử liệu, trở thành “nhà thám hiểm cuộc sống”. Sự mở rộng biên độ hư cấu, sáng tạo cho phép Trần Thanh Cảnh tiếp cận, soi rọi, giải mã những nhân vật tưởng chừng như đã “đóng đinh” trong kinh nghiệm, hiểu biết của cộng đồng.

Từ điểm nhìn đời tư - thế sự - nhân văn, ông đã soi rọi, khám phá nhiều khía cạnh mới mẻ trong cuộc đời Trần Quốc Tuấn - thần tượng dân tộc, huyền thoại tôn giáo. Nhà văn thấy được ở con người vĩ đại này không chỉ mang phẩm chất thần thánh, sứ mệnh thiên định, mà còn có những giây phút rất đời, rất người…

anh2.jpg
“Hùng khí Đông A”

Trong khi đó, nhà phê bình văn học Nguyễn Hoài Nam đánh giá, trong tác phẩm “Đức Thánh Trần”, với các chi tiết có tính đối kháng, tác giả Trần Thanh Cảnh không khuấy nó lên thành giông bão, không khai thác nó thành một phản đề. Mà ngược lại, ông dùng nó như một vật liệu để trang sức thêm cho Trần Quốc Tuấn, tựu thành trọn vẹn chân dung của người anh hùng đã vì lợi ích quốc gia dân tộc mà bỏ qua hết mọi bận tâm riêng tư.

Có ý kiến cho rằng, “Hùng khí Đông A” là cuốn sách nên dựng thành phim. Tác giả Trần Thanh Cảnh cho biết, ông đang đợi một lời ngỏ cùng hy vọng sẽ xuất hiện một đơn vị làm phim có thể chuyển thể thành công tác phẩm này./.

Nhà văn Trần Thanh Cảnh, sinh năm 1959, quê ở Thị trấn Hồ, huyện Thuận Thành (cũ), tỉnh Bắc Ninh; tốt nghiệp Đại học Dược, ông bén duyên với văn chương từ năm 2013 và bắt đầu viết tác phẩm đầu tiên lúc 50 tuổi.

Với tập truyện ngắn “Kỳ nhân làng Ngọc”, do Nhà xuất bản Trẻ phát hành năm 2015, ngay lập tức đã lôi kéo sự chú ý của dư luận độc giả và được giới nghiên cứu phê bình đánh giá cao. Và cũng trong năm đó, tác giả Trần Thanh Cảnh được vinh danh ở hạng mục văn xuôi của Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam.

Các tác phẩm như “Đại gia” (2013), “Kỳ nhân làng Ngọc” (2015), “Mỹ nhân làng Ngọc” (2016)… đều có bóng dáng làng quê Bắc Ninh của ông mà cụ thể là làng Ngọc, một ngôi làng được ông đặc biệt nói tới trong suốt hành trình sáng tác. Từ năm 2018 đến năm 2021, nhà văn Trần Thanh Cảnh đã trình độc giả 3 cuốn tiểu thuyết lịch sử, viết về ba nhân vật xuất chúng họ Trần: Trần Quốc Tuấn (2018), Trần Thủ Độ (2020) và Trần Nguyên Hãn (2021).

Quỳnh Chi