Thoáng đến vội đi, hoa sưa lặng lẽ chia tay…
Nhà lan thanh vắng một mình Ngẫm cơ hội ngộ đã dành hôm nay Thời trân thức thức sẵn bày Gót sen thoăn thoắt dạo ngay mái tường
Năm xưa, khi mô tả cuộc gặp gỡ đầu tiên của Thúy Kiều và Kim Trọng sau vài tháng ôm mối tương tư kể từ sau lần vô tình chạm mặt vào tết Thanh minh, Nguyễn Du đã để cho người con gái nhà họ Vương mang theo những thứ gọi là “thời trân”. Thời là mùa, trân là quý. Thời trân chính là những sản vật quý theo mùa. Chúng có thể là những thứ rất bình thường, không đắt giá nhưng quý là bởi nơi khác, lúc khác không thể có.
Hoa sưa giữa tiết xuân kỳ ảo cũng có thể coi là một thức “thời trân” như thế của Hà Nội. Gọi là kỳ ảo bởi mùa xuân Hà Nội vô cùng “ẩm ương”, là sự đan xen của những ngày nóng ngày lạnh thất thường, của những ngày nồm ẩm khiến cả thành phố như khoác lên mình một chiếc áo choàng sũng nước đầy khó chịu. Và khác với những cơn mưa rào mùa hạ với khả năng cuốn phăng mọi thứ để trả lại cho thành phố một vẻ ngoài tươi tắn, những cơn mưa phùn lất phất của mùa xuân còn vương lại khiến Hà Nội trở nên ảm đạm, đường phố lép nhép, lỡ giẫm chân xuống thì thứ nước đen bám bụi sẽ theo về tới tận cửa nhà.
Trong “Thương nhớ mười hai”, Vũ Bằng đã ví cái tháng lỡ cỡ, vắt từ đông sang hè ấy với một cô gái có sắc đẹp nghiêng thành nghiêng nước, và khi đẹp đến nghiêng thành nghiêng nước thì có quyền làm nũng. Cuối xuân Hà Nội là như thế, luôn khiến người ta bối rối, chưa kịp ghét đã phải lòng say đắm vì… đẹp. Đẹp ở đây không chỉ là những mầm chồi non xanh căng mịn đang vươn lên mạnh mẽ sau một mùa đông ẩn mình, mà còn là sắc trắng tinh khôi, dịu ngọt của hoa sưa, là sắc tím lộng lẫy của hoa ban.
Chẳng biết có mặt từ bao giờ nhưng hoa sưa đã trở thành một phần trong đời sống của các cư dân thị thành từ hàng chục năm nay. Loài hoa giản dị, không phô trương, chẳng rực rỡ, nhỏ bé nhưng đủ sức gây thương nhớ với bất kì ai. Hoa sưa nở từng chùm như những đám mây trắng muốt, lỡ ham chơi sà xuống hơi thấp nên bị mắc lại lơ lửng trên những tán cây. Hoa sưa thường đến đầy bất ngờ. Người ta chỉ nhận ra sự có mặt của nó khi hoa đã bung nở trắng xóa cả một góc trời. Có lỡ phóng xe ngang qua cũng phải ngoái lại ngước nhìn, rồi tự nhủ lần sau có ghé ngang đây nhất định sẽ đi thật chậm để ngắm, để chạm cho thật đã. Đâu ai có thể dửng dưng mà giữ cho trái tim không lỡ nhịp nào trước cái cây mảnh mai, yểu điệu mang từng chùm hoa mỏng manh như thế!
Khác với các loài hoa khác thường kén chọn thời tiết, hoa sưa đẹp bất chấp sự đỏng đảnh của đất trời lúc giao mùa. Dưới ánh nắng vàng dịu của mùa xuân, bầu trời trong xanh, hoa đẹp là một nhẽ. Nhưng ngay cả vào những ngày mưa phùn, cái sắc trắng nhỏ bé của hoa sưa lại có sức mạnh biến sự ảm đạm của trời đất thành bức tranh thủy mặc đẹp đến nao lòng. Cũng bởi cái sự nhỏ bé, li ti mà hoa sưa gần như không bị dập nát dưới sức nặng của nước. Chỉ cần đưa mắt xuống là đã thấy những cánh hoa rơi đã phủ trắng mặt đất như tuyết.
Nếu có thể, hãy thử một lần chạy xe trên con đường Thanh Niên rồi vòng qua Phủ Chủ tịch, chạy ngang Lăng Bác vào một ngày mưa phùn để ngắm nhìn hồ Tây, ngắm nhìn tấm thảm bông hoa sưa dệt giữa trời, bạn chắc chắn sẽ được cảm nhận một thứ không khí bàng bạc mà bạn vốn chỉ có thể thấy trong… “xi nê”. Trên thực tế, cây sưa ở Hà Nội vốn không quá nhiều. Những điểm quen mắt nhất có thể kể đến loanh quanh phố Phan Chu Trinh, Nhà hát Lớn, hồ Tây phía gần Lăng Bác, ra xa hơn một chút là khu Ngoại Giao Đoàn, Trung Tự…
Thoáng đến, vội đi, hoa sưa chỉ nở rộ trong vài ba tuần. Có lẽ vì thế, mỗi mùa hoa sưa về, cả thành phố lại trở nên xôn xao hơn. Xôn xao bởi người ta rủ nhau tranh thủ ra phố ngắm hoa. Hoa sưa là cái cớ để người ta xúng xính váy áo để chụp ảnh, để được gặp bạn gặp bè cùng nhau chuyện trò. Cứ như thế, hoa sưa đã hiện diện trong tuổi trẻ, trong những cuộc hò hẹn, trở thành ký ức đẹp đẽ của những người yêu Hà Nội.
Hoa sưa không chỉ đẹp ở vẻ ngoài mà còn có thể coi là một biểu tượng của tinh thần. Những bông hoa trắng muốt li ti đó khiến ta thấy rằng vẻ đẹp đôi khi không nằm ở những thứ lớn lao, mà còn có thể trình hiện qua những thứ rất đỗi nhỏ bé. Sự gấp gáp trong vòng đời của hoa sưa cũng như một lời nhắc nhở chúng ta về sự mong manh, vô thường của cuộc sống, về những khoảnh khắc đẹp đẽ mà ta cần trân trọng. Nhìn hoa sưa, lòng người chợt nhẹ nhàng hơn, thấy yêu thêm một Hà Nội yên bình, một thiên nhiên hào phóng và quyến rũ.
Tháng Tư bước đến, hoa sưa lặng lẽ chia tay, nhường chỗ cho sắc đỏ rực rỡ của hoa gạo hay sự yêu kiều của hoa loa kèn. Nhưng trong tim mỗi người, hình ảnh hoa sưa vẫn ở đó, như một mảnh ghép không thể thiếu của ký ức Hà Nội./.