Liên hoan Ca trù Hà Nội 2025: Lan tỏa và phát huy giá trị di sản nghệ thuật độc đáo

Phát biểu khai mạc Liên hoan, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Lê Thị Ánh Mai cho biết, năm nay là năm thứ 16 ca trù được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Từ đó, hoạt động này đã thu hút sự quan tâm của người dân, khẳng định giá trị nghệ thuật độc đáo, quý báu mà cha ông để lại cũng như báo động về sự mai một của ca trù.

Những năm qua, thành phố Hà Nội đã luôn tích cực thực hiện các biện pháp bảo vệ, phát huy giá trị di sản ca trù. Đặc biệt, năm 2022, Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 23/2022/NQ-HĐND ngày 8/12/2022 Quy định chế độ đãi ngộ, hỗ trợ “Nghệ sĩ Nhân dân”, “Nghệ sĩ Ưu tú”, nghệ nhân và Câu lạc bộ tiêu biểu trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể thành phố Hà Nội.

Chế độ đãi ngộ và hỗ trợ các nghệ nhân, câu lạc bộ trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể, trong đó có di sản ca trù theo Nghị quyết này có nhiều ưu việt, nhận được sự đón nhận tích cực của cộng đồng.

Năm 2024, thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 2342/QĐ-UBND ngày 4/5/2024 phê duyệt đề án “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, trong đó có hát ca trù đưa vào danh mục cần bảo vệ khẩn cấp.

Hà Nội hiện là địa phương có số lượng nghệ nhân được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu vinh dự Nghệ nhân Nhân dân và Nghệ nhân Ưu tú lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể nhiều nhất cả nước, trong đó có nghệ thuật trình diễn Ca trù. Số lượng nghệ nhân qua 3 lần phong tặng năm 2015, 2019 và 2022 có 32 nghệ nhân Ca trù (8 Nghệ nhân Nhân dân và 24 Nghệ nhân Ưu tú).

Ở đợt xét Hồ sơ phong tặng lần thứ tư - năm 2025, Hội đồng Thành phố Hà Nội đã thông qua danh sách và đề nghị Hội đồng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét danh sách đề nghị phong tặng 8 Nghệ nhân Nhân dân và 23 Nghệ nhân Ưu tú nghệ thuật hát ca trù.

Tiếp nối thành công của những Liên hoan Ca trù lần thứ nhất, thứ hai và thứ ba; năm 2025, kỷ niệm các ngày lễ trọng đại của đất nước, trọng điểm là 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hôm nay, trong không gian Bảo tàng Hà Nội, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức Liên hoan Ca trù Hà Nội lần thứ tư.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Lê Thị Ánh Mai nhấn mạnh, liên hoan với mục đích tiếp tục góp phần bảo tồn, phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật độc đáo này; động viên, thúc đẩy hoạt động truyền dạy, thực hành ca trù ở cơ sở, đồng thời phát hiện, bồi dưỡng các tài năng trẻ.

Nội dung Liên hoan Ca trù Hà Nội 2025 bám sát với tình hình, thực trạng hoạt động của các Câu lạc bộ, tạo điều kiện để các tài năng của câu lạc bộ ca trù và các cá nhân yêu thích ca trù trên địa bàn Hà Nội thể hiện khả năng, giao lưu học hỏi, tăng cường chuyên môn để đẩy mạnh hiệu quả hoạt động bảo vệ, thực hành di sản.

Ban Tổ chức đã nhận được đăng ký của 21 nhóm, câu lạc bộ ca trù trên địa bàn Hà Nội (so với Liên hoan năm 2022 là 12 nhóm; trong đó có các nhóm mới như nhóm Ca trù Hương Quê, Tiếng thời gian, Dân ca ví, giặm xứ Nghệ…) và một số thí sinh tự do với số lượng là 16 tiết mục múa hát tập thể và 105 thí sinh dự phần thi cá nhân (so với năm 2022 chỉ có 48 thí sinh dự thi phần thi cá nhân và 6 tiết mục múa hát tập thể).

Thí sinh tham dự Liên hoan trong độ tuổi từ 8 - 86 tuổi đến từ các câu lạc bộ ca trù trên địa bàn thành phố hoặc sinh hoạt tự do. Tổng số người tham gia Liên hoan (bao gồm cả người hỗ trợ các phần thi cho thí sinh) là hơn 200 người.

Năm nay, ngoài những tiêu chí chấm giải chung về trang phục, không gian biểu diễn, sự hòa hợp ăn ý, tiêu chí riêng đối với mỗi hạng mục dự thi cũng được chú trọng đặc biệt. Theo đó, tiêu chí đúng lề lối, thể cách luôn được đề cao với tất cả các hạng mục. Liên hoan năm nay tiếp tục có sự phân loại thí sinh theo độ tuổi để có mức đánh giá công bằng nhất.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và quy mô mở rộng, Liên hoan Ca trù Hà Nội 2025 được kỳ vọng sẽ phát hiện thêm nhiều đào nương, kép đàn, trống chầu tài năng, góp phần tiếp nối truyền thống cha ông trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản quý báu của dân tộc.

Liên hoan diễn ra trong hai ngày từ 27-28/9, với các tiết mục thi tổ chức theo hai khung giờ: 8h00 sáng và 13h30 chiều. Lễ bế mạc và trao giải sẽ diễn ra vào chiều mai (28/9)./.

Thế Trang