Người Hà Nội - 40 năm đồng hành với văn nghệ sĩ Thủ đô
Tạp chí Người Hà Nội tiền thân là ấn phẩm Sáng tác Hà Nội do Chi hội Văn nghệ Hà Nội (nay là Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội) phát hành từ năm 1967. Ngay từ thuở ban đầu, ấn phẩm là một diễn đàn nhỏ nhưng có sức sống mạnh mẽ, nhanh chóng trở thành nơi quy tụ các sáng tác của văn nghệ sĩ Hà Nội.
Với sự phát triển của tổ chức Hội, đến ngày 8/5/1985, theo Quyết định số 1322/TCCQ của UBND Thành phố Hà Nội, báo Người Hà Nội chính thức được thành lập, trở thành cơ quan ngôn luận của Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội. Tên Người Hà Nội do nhà văn Tô Hoài - Tổng Biên tập đầu tiên của báo đặt và gửi gắm mong ước “Cái chất thanh lịch, cái “phông” văn hóa của người Hà Nội chính là cốt lõi làm nên ưu thế của đất Kinh kỳ, không đâu sánh nổi. Văn nghệ Hà Nội có sang trọng, nổi đình nổi đám được thì cũng phải nhờ ở cái chất người, cái tầm vóc trí tuệ, phẩm cách con người nơi “đất lề quê thói” nghìn đời này!”. Từ định hướng đó, hành trình xây dựng và phát triển tờ báo Người Hà Nội luôn gắn với sứ mệnh gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa của đất Kinh kỳ.
Giai đoạn từ năm 1985 đến đầu những năm 2000 dẫu còn bộn bề gian khó nhưng là giai đoạn phát triển rực rỡ của Người Hà Nội. Với sự dẫn dắt của các nhà văn, nhà báo giàu uy tín như: Tô Hoài, Bằng Việt, Phan Thị Thanh Nhàn, Vũ Quần Phương, Hồ Xuân Sơn… báo Người Hà Nội không chỉ là nơi phản ánh đời sống văn học nghệ thuật Hà Nội mà còn là điểm hẹn sáng tác của nhiều văn nghệ sĩ lớn. Cùng với đội ngũ lãnh đạo tâm huyết là sự cộng tác quý báu của nhiều văn nghệ sĩ tên tuổi như: nhà thơ Tế Hanh, nhà thơ Hoàng Cầm, nhà thơ Vũ Cao, nhà thơ Nguyễn Đình Thi, nhạc sĩ Văn Cao, họa sĩ Bùi Xuân Phái, họa sĩ Nguyễn Sáng, họa sĩ Mai Văn Hiến, Giáo sư Trần Quốc Vượng,… đã góp phần tạo nên dấu ấn cho tờ báo, từng bước khẳng định vị thế là một diễn đàn văn học nghệ thuật uy tín của Thủ đô. Tờ báo từng trải qua thời kỳ “vàng son” khi có số lượng phát hành đạt 5.000 bản/ kỳ, thu hút đông đảo bạn đọc nhờ các chuyên mục hấp dẫn: Truyện ngắn, Thơ, Phóng sự Người gặp hằng ngày, Chuyện cũ Hà Nội, Văn vật Thủ đô và Nhìn ra thủ đô các nước… Ngoài ra, các cuộc thi sáng tác truyện ngắn, thơ, phóng sự… do báo phát động cũng mang lại không khí sáng tác sôi nổi trong đời sống văn nghệ Thủ đô. Báo trở thành cầu nối giữa sáng tạo nghệ thuật với công chúng, giữa lý luận phê bình với thực tiễn sáng tác.
Năm 2000, báo chuyển trụ sở từ số 19 Hàng Buồm về 126 Nam Cao, Ba Đình; đồng thời chuyển đổi cơ chế từ bao cấp sang tự hạch toán kinh tế toàn phần - một mô hình hiếm có trong báo chí văn nghệ cả nước. Cùng với việc thực hiện cơ chế tự chủ, báo còn mở rộng các ấn phẩm phụ và tiên phong ra mắt báo điện tử vào năm 2008. Đây là bước chuyển mình mạnh mẽ, thể hiện tư duy hiện đại, chủ động thích ứng với sự phát triển của truyền thông đa phương tiện.
Từ năm 2021, thực hiện chủ trương quy hoạch báo chí toàn quốc của Ban Tuyên giáo Trung ương và quyết định của Bộ Thông tin Truyền thông, báo Người Hà Nội hợp nhất với tạp chí Tản Viên Sơn vẫn giữ nguyên tên Người Hà Nội. Dù việc chuyển đổi từ mô hình báo sang tạp chí đặt ra không ít khó khăn về tổ chức, nội dung và cách tiếp cận bạn đọc, tạp chí vẫn kiên định mục tiêu giữ vững bản sắc văn hóa - nghệ thuật Thủ đô, đồng thời mở rộng tầm ảnh hưởng trong đời sống báo chí hiện đại. Các chuyên trang, chuyên mục được phát triển theo hướng vừa đảm bảo tính thời sự vừa mang tính học thuật, chuyên sâu, đồng thời bám sát đời sống VHNT hiện nay. Đặc biệt chuyên trang Thăng Long - Hà Nội với các chuyên mục thường kỳ: Dấu xưa chuyện cũ Thăng Long - Hà Nội, Lễ vật trong hội làng Hà Nội, Ký ức Hà Nội đã góp phần không nhỏ trong việc lan tỏa giá trị văn hóa, nét thanh lịch, văn minh của người Hà Nội… Đội ngũ cộng tác viên cũng được tăng cường mở rộng nhất là các các cây viết mới, cây viết trẻ...
Bên cạnh ấn phẩm in phát hành định kỳ, Tạp chí Người Hà Nội còn phát triển mạnh nền tảng điện tử tại địa chỉ nguoihanoi.com.vn, tích hợp các hình thức truyền thông hiện đại như: video, e-magazine, podcast, infographic, megastory… tiếp cận gần hơn với độc giả trẻ và độc giả quốc tế. Tòa soạn đang từng bước thực hiện chuyển đổi số, xây dựng mô hình “tòa soạn hội tụ” phù hợp với xu thế phát triển của báo chí hiện đại.
Không chỉ làm tốt nhiệm vụ thông tin tuyên truyền, Người Hà Nội còn đóng vai trò như một diễn đàn văn chương sôi động, khuyến khích sáng tác và tìm kiếm tài năng mới. Báo thường xuyên tổ chức các cuộc thi sáng tác thơ, truyện ngắn, phóng sự, cuộc thi viết có tiếng vang lớn, thu hút đông đảo cây bút tham gia như: “Nhịp sống mới trong thơ”, “Hà Nội đổi mới và phát triển”, “Hà Nội trong trái tim em”, “Hà Nội và tôi”; cuộc thi ảnh “Nụ cười Hà Nội”, “Mái ấm gia đình Việt”, “Vì cuộc sống bình yên”; Cuộc vận động Sáng tác văn học nghệ thuật về nghề báo – người làm báo Thủ đô và cả nước năm 2025 qua đó góp phần làm phong phú thêm đời sống văn học nghệ thuật của Thủ đô, đồng thời ghi lại những lát cắt sinh động về cuộc sống, con người và văn hóa Hà Nội. Bên cạnh đó, tạp chí cũng tổ chức nhiều hoạt động an sinh xã hội vô cùng ý nghĩa, thể hiện trách nhiệm với cộng đồng.
Điểm lại quá trình hình thành và phát triển của Người Hà Nội, NSND Trần Quốc Chiêm - Chủ tịch hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội nhận định: “Từ một tập sáng tác rồi trở thành một tờ tuần báo và hiện nay là tạp chí, trong suốt 40 năm qua Người Hà Nội luôn phát huy tốt vai trò là cơ quan ngôn luận của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội. Tạp chí là diễn đàn của đội ngũ văn nghệ sĩ Hà Nội, nơi giới thiệu thành quả lao động sáng tạo, trao đổi học thuật, phê bình văn học nghệ thuật. Nhiều tác phẩm giá trị đã được công bố trên tạp chí, nhiều tên tuổi văn học được “chắp cánh” từ chính nơi đây, nhiều vấn đề lớn của văn hóa nghệ thuật nước nhà được trao đổi sôi nổi trên ấn phẩm… Không chỉ phản ánh sinh động đời sống văn học nghệ thuật, Người Hà Nội còn góp phần định hình thẩm mỹ, nâng cao đời sống tinh thần công chúng; đồng thời tích cực tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị của thành phố, đóng góp vào sự nghiệp xây dựng văn hóa người Hà Nội trong thời kỳ hội nhập, lan tỏa giá trị văn hóa của mảnh đất Kinh kỳ”.
Với những đóng góp tích cực và hiệu quả, Tạp chí Người Hà Nội đã vinh dự được tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý: Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (2015), Huân chương Lao động hạng Ba (2020), Huân chương Lao động hạng Nhì (2025) cùng nhiều giải thưởng, bằng khen của UBND và các ban, sở, ngành TP. Hà Nội. Những phần thưởng này không chỉ là sự ghi nhận mà còn là động lực để tạp chí tiếp tục vươn lên, khẳng định vị thế của một tờ báo văn học nghệ thuật tiêu biểu của Thủ đô.
“Bước vào giai đoạn phát triển mới, Tạp chí tiếp tục mở rộng chiều sâu học thuật, đa dạng hình thức thể hiện và tăng cường kết nối với cộng đồng. “Với đội ngũ phóng viên, biên tập viên chuyên nghiệp, gắn bó; mạng lưới cộng tác viên rộng khắp cùng sự đồng hành của các văn nghệ sĩ nhiều thế hệ và sự tin tưởng từ bạn đọc chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức để Người Hà Nội ngày càng phát triển, xứng đáng là tiếng nói của văn nghệ sĩ Thủ đô, là cầu nối lan tỏa các giá trị nhân văn tới công chúng, góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển văn hóa Thủ đô”, nhà báo Vương Minh Huệ - Tổng biên tập tạp chí Người Hà Nội bày tỏ./.
Tròn 40 năm kể từ ngày thành lập, Tạp chí Người Hà Nội đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa nghệ thuật Thủ đô. Khởi nguồn là ấn phẩm “Sáng tác Hà Nội” đầy tâm huyết của Chi hội Văn nghệ Hà Nội đến ngày chính thức mang tên Người Hà Nội vào năm 1985, tờ báo luôn giữ vững tôn chỉ: Là tiếng nói của giới văn nghệ sĩ Thủ đô, không gian kết nối sáng tạo, phản ánh và lan tỏa những giá trị văn hóa mang hồn cốt Hà Nội.