Để Hà Nội thành đô thị thông minh, trung tâm của đổi mới sáng tạo

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Thành phố Hà Nội xác định việc xây dựng một đô thị thông minh là điều tất yếu và cấp thiết. Thành phố thông minh không chỉ là giải pháp để giải quyết những thách thức về dân số, môi trường, giao thông và quản lý tài nguyên, mà còn là nền tảng để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, tối ưu hóa quản lý đô thị và phát triển xanh, toàn diện, bao trùm, bền vững.

Thực tế đã phản ánh, chuyển đổi số không chỉ là xu thế tất yếu, mà còn là chìa khóa để Hà Nội tiếp tục phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và đặc biệt là nâng cao chất lượng sống cho người dân. Với quan điểm lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm trong phát triển, chuyển đổi số không chỉ giúp Hà Nội xây dựng một hệ thống dịch vụ công minh bạch, hiện đại và hiệu quả, mà còn góp phần vào quá trình xây dựng nền kinh tế số, xã hội số, thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô và của đất nước, đem đến hạnh phúc cho người dân.

Trong Kế hoạch số 243/KH-UBND của UBND Thành phố Hà Nội về việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phát triển đô thị thông minh trên địa bàn Thành phố Hà Nội đến năm 2030, đã thể hiện tư duy đột phá và mới mẻ. Đó là việc Hà Nội nhấn mạnh đô thị thông minh không phải là khái niệm trừu tượng, càng không chỉ là câu chuyện công nghệ.

Đô thị thông minh chính là mô hình quản lý tiên tiến, nơi dữ liệu trở thành “nguồn tài nguyên cốt lõi”, nơi trí tuệ nhân tạo hỗ trợ ra quyết định, nơi mỗi chính sách đều dựa trên phân tích số liệu, chứ không chỉ dựa vào trực giác. Quan trọng hơn cả, người dân và doanh nghiệp trở thành trung tâm của mọi hoạt động. Đó là sự thay đổi căn bản trong cách quản trị, là sự thể hiện rõ nét tầm nhìn quốc gia qua bước đi của Thủ đô Hà Nội.

Một trong những điểm sáng của Kế hoạch trên chính là đề cao vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. 12 nhiệm vụ để thực hiệu mục tiêu đưa Hà Nội thành đô thị thông minh đã được đặt ra. Trong đó, Hà Nội sẽ nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Đồng thời, Thành phố Hà Nội sẽ khẩn trương, quyết liệt hoàn thiện thể chế, xóa bỏ mọi tư tưởng, quan niệm, rào cản đang cản trở sự phát triển; đưa thể chế thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Chính quyền Thủ đô tăng cường đầu tư, hoàn thiện hạ tầng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cùng đó, phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đặc biệt Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị.

Để trở thành đô thị thông minh, giải pháp mà Hà Nội sẽ thực hiện trong thời gian tới, đó là thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp. Tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Hà Nội cũng phát triển các ứng dụng, dịch vụ hạ tầng kỹ thuật đô thị thông minh (Giao thông thông minh, năng lượng thông minh, chiếu sáng công cộng thông minh, cấp, thoát nước thông minh, quản lý chất thải rắn thông minh). Tư duy đột phá của Hà Nội để đưa Thủ đô thành đô thị thông minh còn là việc phát triển hạ tầng và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; nghiên cứu, triển khai thí điểm các khu đô thị thông minh, tòa nhà thông minh.

Về giải pháp, Hà Nội thực hiện 9 giải pháp trọng yếu. Trong đó, giải pháp về Quy hoạch gồm có: Quy hoạch xanh thông minh; Quy hoạch không gian ngầm và không gian thông minh; Phát triển không gian xanh, sông nước và văn hóa; Quy hoạch đô thị gắn với giao thông công cộng; Tích hợp công nghệ thông minh trong quy hoạch.

Lĩnh vực kinh tế, Thủ đô phát triển kinh tế số và dịch vụ thông minh; phát triển khu công nghệ cao và đổi mới sáng tạo. Đồng thời phát triển nông nghiệp thông minh và đô thị sinh thái, thông minh; phát triển bền vững và bảo vệ môi trường, đồng bộ các khu vực kinh tế và thị trường số. Ngoài ra, trong giải pháp về tài chính – đầu tư, Hà Nội triển khai Luật Thủ đô 2024 đảm bảo nền tảng pháp lý cho các giải pháp tài chính.

Kết hợp với việc truyền thông để nâng cao nhận thức và tạo sự đồng thuận; đào tạo kiến thức về đô thị, thành phố thông minh…, Hà Nội khuyến khích cung cấp và sử dụng dữ liệu mở, thực hiện ưu đãi tài chính; tổ chức cuộc thi và giải thưởng sáng tạo; liên kết quốc tế; phát triển mô hình tài chính cộng đồng.

Để trở thành đô thị thông minh, thời gian tới Thủ đô ưu tiên kinh phí cho nghiên cứu công nghệ số; tăng cường hạ tầng công nghệ số, khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo cũng như phát triển trung tâm đổi mới sáng tạo, phát triển thị trường khoa học và hợp tác quốc tế. Nhất là khuyến khích đầu tư quốc tế vào thành phố thông minh và Hà Nội tham gia mạng lưới thành phố thông minh toàn cầu. Thành phố cũng phát triển các ngành trong đô thị thông minh: Quy hoạch và kiến trúc; Xây dựng; Văn hóa; Nông nghiệp và Môi trường; Y tế…

Đáng chú ý, Thành phố Hà Nội cho thấy một yếu tố nhân văn và rất sâu sắc khi xác định phát triển đô thị thông minh phải lấy con người làm trung tâm. Chính vì thế, Hà Nội đặt ra giải pháp phát triển nhân lực chất lượng cao; đào tạo nhân lực cho đô thị, thành phố thông minh; giáo dục STEM, hỗ trợ cộng đồng tiếp cận công nghệ; thu hút nhân tài công nghệ thông tin và phát huy vai trò lãnh đạo trong thu hút chuyên gia.

Rõ ràng, với những nhiệm vụ, giải pháp được Thành phố đặt ra trong Kế hoạch số 243/KH-UBND về việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phát triển đô thị thông minh trên địa bàn Thành phố Hà Nội đến năm 2030, đã chứng minh chứng cho khát vọng vươn lên và tầm nhìn chiến lược của Thủ đô.

Đây không chỉ phản ánh sự quyết tâm, mà còn là lời cam kết của Thành phố Hà Nội sẽ đi đầu, dẫn dắt, trở thành trung tâm của đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững; trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển Vùng Đồng bằng sông Hồng, Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước./.

Phạm Quỳnh