Cận cảnh ngôi nhà cổ kiến trúc kiểu Pháp của mẹ vua Bảo Đại từng ở
Ngôi nhà cổ kiểu Pháp của mẹ vua Bảo Đại từng ở trong những năm tháng cuối đời đã xuống cấp… khiến nhiều người dân và du khách đi qua không khỏi xót xa.
Căn nhà cổ với lối kiến trúc kiểu Pháp tại số 145 Phan Đình Phùng (phường Thuận Hóa, TPHuế) có màu vàng 2 tầng hướng ra sông An Cựu là nơi ở những ngày cuối đời của Đoan Huy Hoàng Thái hậu Từ Cung - thân mẫu vua Bảo Đại, căn nhà được xây dựng vào đầu thế kỷ XX theo lối kiến trúc Pháp và trải qua rất nhiều đời chủ khác nhau. Sau đó, được Hoàng Thái hậu Từ Cung mua lại vào năm 1955 và ở đây cho đến khi mất vào năm 1980.
Theo di nguyện của bà Từ Cung, sau khi bà mất tòa nhà sẽ được chuyển giao cho chính quyền địa phương quản lý. Năm 1980, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đảm nhận chăm lo bảo quản và tổ chức trưng bày một số di vật của Hoàng Thái hậu Từ Cung, sau này các di vật đó được chuyển về cung An Định nên có một quãng thời gian căn nhà được trưng dụng cho thuê để mở quán cà phê phục vụ du khách.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng của Covid-19 nên việc kinh doanh cà phê gặp khó khăn nên đơn vị kinh doanh dịch vụ trả lại tòa nhà và từ đó đến nay công trình bị bỏ không, xuống cấp do yếu tố thời tiết.
Trong khi đó, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế từng trả lời báo chí là đơn vị đang lập phương án cải tạo không gian ngôi nhà mẹ vua Bảo Đại trở thành trung tâm giáo dục di sản cho thế hệ trẻ. Tuy nhiên, hiện nay căn nhà bị bụi bám và bỏ hoang lâu ngày nên cảm giác tối tăm khiến căn nhà thêm phần lạnh lẽo hoang vắng.
Đoan Huy Hoàng Thái hậu Từ Cung (1890 - 1980) tên thật là Hoàng Thị Cúc (làng Mỹ Lợi, tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP Huế). Bà được tuyển vào cung để phục vụ các vợ vua Đồng Khánh và sau trở thành phi thiếp của vua Đồng Khánh.
Sau khi Thái tử Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy lên ngôi lấy niên hiệu Bảo Đại và đã tôn phong cho mẹ mình làm Đoan Huy Hoàng Thái Hậu, đến năm 1945 vua Bảo Đại thoái vị và triều đình nhà Nguyễn cáo chung nên bà Từ Cung là Hoàng Thái Hậu cuối cùng của nền quân chủ chuyên chế ở Việt Nam. Bà Từ Cung được đánh giá là người có vai trò quan trọng trong việc duy trì, phục hồi các di sản văn hóa như Thái Miếu và Hưng Miếu, đồng thời giữ gìn nghệ thuật ca múa cung đình triều Nguyễn./.