Ra mắt sách tập hợp 40 bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng
Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành cuốn sách “Báo chí trước hết phải phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân”. Ấn phẩm tuyển chọn 40 tác phẩm tiêu biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bao gồm các bài viết, bài phát biểu, thư, điện, lời kêu gọi gửi tới bạn đọc, người làm báo, các cơ quan báo chí trong nước và quốc tế từ năm 1922 đến năm 1962.
Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất mà còn là nhà báo cách mạng vĩ đại, người đặt nền móng cho báo chí cách mạng Việt Nam với việc sáng lập báo Thanh niên - cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Không chỉ sáng lập, lãnh đạo nhiều tờ báo, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn trực tiếp viết nhiều bài báo có tính chiến đấu cao, đào tạo và định hướng cho đội ngũ làm báo, luôn quan tâm tới sự phát triển của nền báo chí cách mạng.
Dù ở bất kỳ cương vị nào, Người luôn nhất quán quan điểm: báo chí trước hết phải phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. 40 tác phẩm được tuyển chọn trong cuốn sách là những chỉ dẫn ngắn gọn, sâu sắc, thể hiện tinh thần phụng sự và phong cách làm báo đặc trưng của Bác.
Các tác phẩm trong sách không chỉ thể hiện tư tưởng chỉ đạo của Bác đối với nền báo chí cách mạng mà còn truyền tải phong cách báo chí mộc mạc, giản dị, gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo. Từ bài Đường cách mệnh – Vì sao phải viết sách này, Người tuyên truyền và cách tuyên truyền đến Mấy khuyết điểm của báo chí ta, Có phê bình phải có tự phê bình hay Nói chuyện với các nhà báo tại Mátxcơva, mỗi bài viết đều thể hiện sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận sắc bén và kinh nghiệm thực tiễn sâu sắc. Ở đó, Hồ Chí Minh không chỉ bàn đến mục tiêu, nhiệm vụ của báo chí mà còn chỉ rõ phương pháp làm báo, yêu cầu về phẩm chất đạo đức và thái độ nghề nghiệp của người làm báo.
Một trong những điểm nhấn đáng chú ý của cuốn sách là việc Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặt ra yêu cầu rõ ràng đối với người làm báo: trước khi viết báo cần trả lời được ba câu hỏi: Viết cho ai? Viết để làm gì? Viết như thế nào? Người yêu cầu báo chí phải có “tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu”, phải viết sao cho “người dân đọc được, hiểu được, làm theo được”. Người phê phán lối làm báo sáo rỗng, hình thức, xa rời thực tiễn; đồng thời nhấn mạnh nhà báo phải gần gũi quần chúng, đi sâu vào thực tế đời sống để phản ánh chân thực những vấn đề của nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đặc biệt coi trọng đạo đức người làm báo. Người nhiều lần căn dặn nhà báo phải “giữ vững lập trường chính trị”, “phải học tập không ngừng và phải luôn luôn khiêm tốn”. Theo Bác, nhà báo là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa tư tưởng, cây bút và trang giấy là vũ khí chiến đấu. Vì vậy, mỗi người làm báo cần có tinh thần trách nhiệm cao, phải trung thực, thận trọng trong từng con chữ, số liệu, không được chủ quan, cẩu thả. Người còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt - “thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc”.
Không chỉ hướng dẫn người làm báo trong nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn gửi những thông điệp tới báo chí quốc tế, thể hiện trong bài Nói chuyện với các nhà báo tại Mátxcơva, mở rộng tầm nhìn của báo chí cách mạng Việt Nam trong quan hệ giao lưu, học hỏi kinh nghiệm từ các nền báo chí tiến bộ trên thế giới.
Các tác phẩm như Báo chí bình dân và Báo Nhi đồng thể hiện rõ tầm nhìn của Bác khi đặt báo chí trong mối quan hệ mật thiết với các tầng lớp xã hội, từ người lao động, thanh niên đến thiếu nhi. Người coi báo chí không thể là “tiếng nói của một nhóm người” mà phải thực sự là diễn đàn rộng mở của quần chúng nhân dân.
Việc Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách đúng vào dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam mang ý nghĩa đặc biệt. Đây không chỉ là một tài liệu quý về lý luận và thực tiễn báo chí mà còn là một cẩm nang nghề nghiệp và đạo đức cho thế hệ người làm báo hôm nay. Trong bối cảnh truyền thông số phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội bùng nổ, tin giả lan rộng và xu hướng thương mại hóa báo chí đặt ra nhiều thách thức thì việc trở lại với những lời dạy của Bác là một hành động cấp thiết để báo chí giữ vững phương hướng, lập trường và vai trò của mình trong đời sống xã hội./.