Sáng rõ nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới)
Báo cáo chuyên đề do đồng chí Trần Tiến Hưng - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương trình bày tại “Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, Chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị cấp xã mới”, đã giúp hơn 1,5 triệu đại biểu dự Hội nghị (trực tiếp và trực tuyến) rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới).
Nhiều điểm mới trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng
Tại Hội nghị nêu trên, đồng chí Trần Tiến Hưng đã trình bày chuyên đề “Những điểm mới trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng và chức năng nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới)”. Theo đó, Quy định 296-QĐ/TW (sau đây gọi là Quy định 296) ngày 30/5/2025 “quy định về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng” do Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành đã có những điểm mới nổi bật.
Tiêu biểu, Quy định 296 đã lược bỏ các điều, các nội dung liên quan đến ban cán sự đảng, đảng đoàn, cấp ủy, Ủy ban kiểm tra cấp quận, huyện và 2 đảng ủy khối ở Trung ương, tỉnh và bổ sung các nội dung liên quan đến cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp của 4 đảng ủy mới của Trung ương và 2 Đảng ủy mới trực thuộc cấp tỉnh. Đồng thời quy định mới đối với cấp ủy, ủy ban kiểm tra cấp trên trực tiếp cơ sở (cấp ủy, ủy ban kiểm tra xã, phường, đặc khu) để phù hợp với thực tế việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, phương án chính quyền địa phương 2 cấp.
Nhằm phòng ngừa suy thoái, Quy định 296 đã bổ sung nội dung giải quyết tố cáo và kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với đảng viên trong Chi bộ về phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống; tự diễn biến, tự chuyển hóa, sinh hoạt đảng, thực hiện nhiệm vụ chi bộ giao, nhiệm vụ đảng viên (trừ nhiệm vụ cấp trên giao).
Quy định 296-QĐ/TW ngày 30/5/2025 do Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành có hiệu lực thi hành từ ngày ký, thay thế Quy định số 22-QĐ/TW, ngày 28/7/2021, Quy định số 262-QĐ/TW, ngày 3/2/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng và Quy định số 221-QĐ/TW, ngày 30/12/2013 của Bộ Chính trị quy định trách nhiệm của các ban đảng Trung ương tham gia giải quyết khiếu nại kỷ luật đảng thuộc thẩm quyền của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Quyết định số 210-QĐ/TW, ngày 8/11/2013 của Bộ Chính trị ban hành quy định giải quyết tố cáo đối với đảng viên là cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; Quy định số 211-QĐ/TW, ngày 8/11/2013 của Bộ Chính trị về giám sát đảng viên là cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; Quy định số 86-QĐ/TW, ngày 1/6/2017 của Bộ Chính trị quy định giám sát trong Đảng; Quy định số 85-QĐ/TW, ngày 23/5/2017 của Bộ Chính trị về kiểm tra, giám sát việc kê khai tài sản của cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.
Về thi hành kỷ luật trong Đảng, Quy định 296 đã bổ sung một số nội dung trong các nguyên tắc thi hành kỷ luật. Trong đó, nguyên tắc tổ chức đảng và đảng viên vi phạm kỷ luật được xử lý công minh, chính xác, kịp thời; tất cả tổ chức đảng, đảng viên đều bình đẳng trước kỷ luật của Đảng, nếu vi phạm đến mức phải kỷ luật đều phải xử lý kỷ luật nghiêm minh. Đảng viên dự bị vi phạm đến mức phải kỷ luật thì kỷ luật khiển trách hoặc cảnh cáo, khi hết thời hạn dự bị, chi bộ vẫn tiến hành xét công nhận đảng viên chính thức. Nếu vi phạm đến mức không còn đủ tư cách đảng viên thì xóa tên trong danh sách đảng viên.
Cùng đó, Quy định 296 quy định kỷ luật đảng không thay thế kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể hoặc việc xử lý bằng pháp luật và ngược lại (trừ trường hợp có quy định khác). Tổ chức đảng sau khi xem xét, xử lý hoặc chỉ đạo việc xem xét, xử lý về kỷ luật đảng, chậm nhất 5 ngày phải chỉ đạo hoặc đề nghị với các tổ chức có trách nhiệm xem xét, xử lý kỷ luật về hành chính, đoàn thể hoặc xử lý hình sự cho đồng bộ, kịp thời.
Khi các tổ chức nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội đình chỉ công tác hoặc xử lý kỷ luật đối với cán bộ, hội viên, đoàn viên là đảng viên (kể cả quyết định giải quyết khiếu nại kỷ luật về hành chính của các cấp chính quyền hoặc bản án, quyết định của tòa án) thì chậm nhất 5 ngày phải chủ động thông báo cho tổ chức đảng quản lý đảng viên đó để xem xét, xử lý kỷ luật đảng. Sau khi giải quyết khiếu nại kỷ luật về Đảng, nếu có thay đổi hình thức kỷ luật thì tổ chức đảng có thẩm quyền chỉ đạo việc xem xét lại hình thức kỷ luật về hành chính, đoàn thể.
Rõ nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới)
Báo cáo chuyên đề “Những điểm mới trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng và chức năng nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới)” tại Hội nghị của đồng chí Trần Tiến Hưng cũng đã làm sáng rõ về chức năng Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới). Theo đó, đây là cơ quan tham mưu, giúp Ban Thường vụ Đảng ủy xã (mới) thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Điều lệ Đảng và thực hiện các nhiệm vụ do Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy xã giao.
“Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, Chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị cấp xã mới” với trên 1,5 triệu đại biểu tham dự. 15 chuyên đề do lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương truyền đạt tại Hội nghị góp phần giải quyết những khó khăn phát sinh trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy, bảo đảm cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể chính trị... ở cấp xã mới đi vào hoạt động hiệu lực, hiệu quả từ 1/7/2025.
Nhiệm vụ Ủy ban kiểm tra xã (mới) theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Điều lệ Đảng; Đình chỉ sinh hoạt đảng. Đồng thời thực hiện nhiệm vụ xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch công tác hằng năm do Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới) quyết định như chuẩn bị chương trình, kế hoạch, nội dung kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, đề án trình Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy, Ủy ban kiểm tra Đảng ủy xã xem xét, quyết định theo thẩm quyền; các nghị quyết, quyết định, chỉ thị, quy định, quy chế, kết luận của đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy xã về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng ủy xã; kiểm soát tài sản, thu nhập đối với cán bộ thuộc diện Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy xã quản lý.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Tiến Hưng cũng cho biết quy định cơ cấu tổ chức của Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới) theo Quy định 296. Cụ thể, Ủy ban kiểm tra cấp xã (mới) có số lượng từ 3 đến 7 ủy viên chuyên trách (do cấp ủy quyết định), Phó Bí thư hoặc Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy làm Chủ nhiệm; từ 1 đến 2 Phó chủ nhiệm (trong đó 1 Phó chủ nhiệm là cấp ủy viên).
Đảng bộ xã không thuộc diện hợp nhất, sáp nhập và đặc khu (có quy mô tương đương) thì bố trí số lượng từ 3 đến 5 ủy viên. Đảng bộ của xã, phường hợp nhất, sáp nhập và đặc khu (có quy mô tương đương) thì bố trí số lượng từ 5 đến 7 ủy viên./.
(Tạp chí Người Hà Nội sẽ tiếp tục thông tin về Hội nghị tập huấn trong các bài viết tiếp theo).