Vận dụng Luật Thủ đô 2024 giải quyết vấn đề cấp bách cho Hà Nội
Với những chính sách đặc thù, vượt trội, Luật Thủ đô 2024 có hiệu lực thi hành từ 1/1/2025 là cơ sở pháp lý quan trọng giúp Hà Nội tháo gỡ các điểm nghẽn, giải quyết các vấn đề cấp bách để Thành phố hiện thực mục tiêu “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”. Tại kỳ họp thứ 21 ngày 25/2, HĐND Thành phố Hà Nội thông qua Nghị quyết điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá, đã minh chứng Luật Thủ đô 2024 được vận dụng, đi vào đời sống hiệu quả.
Theo UBND Thành phố Hà Nội, Dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá (huyện Thanh Trì) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục các dự án vay vốn tín dụng Chính phủ Nhật Bản đợt 2 tài khóa 2012, điều chỉnh chủ trương tại Quyết định số 1401/QĐ-TTg ngày 10/11/2022; được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt dự án đầu tư tại Quyết định số 7051/QĐ- UBND ngày 20/11/2013, điều chỉnh dự án đầu tư tại các Quyết định số 7574/QĐ-UBND ngày 31/10/2017 và số 4855/QĐ-UBND ngày 5/12/2022.
Tổng mức đầu tư Dự án này là 16.293.444 tỷ đồng, trong đó vốn ODA vay của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) khoảng 13.709.042 tỷ đồng chiếm 84,14% tổng mức đầu tư; vốn đối ứng từ ngân sách Thành phố là 2.584.402 tỷ đồng chiếm 15,86% tổng mức đầu tư. Dự án bao gồm 1 gói thầu dịch vụ tư vấn và 4 gói thầu xây lắp chính: Xây dựng nhà máy xử lý nước thải công suất 270.000m3/ngày đêm; xây dựng hệ thống cống bao cho sông Tô Lịch và cống chính; xây dựng hệ thống cống bao cho sông Lừ, xây dựng hệ thống cống cho một phần khu vực Hà Đông và khu đô thị mới. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2013 - 2025.
Tại kỳ họp HĐND Thành phố khóa XVI, kỳ họp thứ 20, HĐND Thành phố đã thống nhất thông qua điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án với các nội dung chủ yếu: điều chỉnh thời gian thực hiện dự án từ năm 2013 - 2027; điều chỉnh tổng mức đầu tư Dự án thành 11.196.850 tỷ đồng, trong đó vốn ODA vay JICA là khoảng 7.377.986 tỷ đồng; vốn đối ứng ngân sách Thành phố là 3.818.864 tỷ đồng.
Về cơ chế tài chính, phần vốn đã ký tại Hiệp định vay số VN12-P6 ngày 22/3/2013 (khoảng 7.520.559 tỷ đồng) do Ngân sách nhà nước cấp phát toàn bộ. Phần vốn dự kiến ký Hiệp định vay số 2 (khoảng 1.350.000 tỷ đồng đồng): UBND Thành phố Hà Nội vay lại 100% theo Nghị định số 97/2018/NĐ-CP ngày 30/6/2018 của Chính phủ về cho vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ.
Dự án đã thực hiện thủ tục thẩm định nội bộ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi điều chỉnh phục vụ điều chỉnh chủ trương đầu tư, UBND Thành phố đã trình HĐND Thành phố thông qua Nghị quyết điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án để làm cơ sở trình cấp thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư công năm 2019.
Theo UBND Thành phố Hà Nội, kể từ ngày 1/1/2025, Luật Đầu tư công 2024 và Luật Thủ đô 2024 có hiệu lực thi hành, dẫn đến có sự thay đổi về thẩm quyền quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án. Cụ thể, Dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Danh mục các dự án vay vốn tín dụng Chính phủ Nhật Bản đợt 2 tài khóa 2012 tại văn bản số 9970/VPCP ngày 5/12/2012 của Văn phòng Chính phủ, điều chỉnh chủ trương đầu tư tại Quyết định số 1401/QĐ- TTg ngày 10/11/2022, trước ngày Luật Đầu tư công 2024 có hiệu lực thi hành. Do vậy thẩm quyền quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án thực hiện theo phân cấp tại Luật Đầu tư công 2024.
Đối chiếu thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án quy định tại Điều 18 Luật Đầu tư công 2024, dự án quan trọng quốc gia thuộc thẩm quyền của Quốc hội; dự án nhóm A sử dụng vốn ngân sách địa phương, bao gồm cả vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương thuộc thẩm quyền của Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh.
Trong khi đó, theo quy định của Luật Thủ đô 2024, tại khoản 3 Điều 37: Hội đồng Nhân dân Thành phố quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư công, dự án PPP trên địa bàn Thành phố có sử dụng nguồn vốn ngân sách trung ương, sử dụng nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi của nước ngoài thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ trong trường hợp được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ giao; quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư các dự án đầu tư công, dự án PPP đã được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư và giao UBND Thành phố làm cơ quan chủ quản thực hiện dự án trong trường hợp không làm tăng nguồn vốn đầu tư từ ngân sách trung ương, nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi của nước ngoài.
Dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá không chỉ có ý nghĩa về việc đạt chỉ tiêu xử lý nước thải của Thành phố theo Nghị quyết Đại hội lần thứ XVII Đảng bộ thành phố và Chương trình số 03-CTr/TU ngày 17/3/2021 đặt ra đến năm 2025, Hà Nội phải đảm bảo tỷ lệ xử lý nước thải đô thị đạt 50-55% mà Dự án còn góp phần rất quan trọng trong việc làm sạch các con sông quan trọng của Thủ đô như sông Tô Lịch, sông Lừ, sông Sét cũng như phục vụ cho gần một triệu dân trong phạm vi 6 quận nội thành và huyện Thanh Trì; góp phần hoàn thành chỉ tiêu xử lý nước thải nêu trên.
Ngoài ra, Dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá còn là một minh chứng cho mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam và Nhật Bản bởi đây còn là dự án sử dụng nguồn vốn vay ODA của JICA với sự tham gia thiết kế, trực tiếp thi công của các đơn vị, các chuyên gia đến từ Nhật Bản.
Quy định tại khoản 1 Điều 4 về áp dụng Luật Thủ đô 2024: Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Thủ đô và luật, nghị quyết khác của Quốc hội về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của Luật Thủ đô , trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này: Trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội ban hành sau ngày Luật Thủ đô có hiệu lực thi hành có quy định khác với quy định của Luật Thủ đô về cùng một vấn đề mà cần áp dụng thì phải quy định cụ thể ngay về việc áp dụng pháp luật trong luật, nghị quyết đó; trường hợp chưa có quy định cụ thể về việc áp dụng pháp luật và việc áp dụng quy định đó cần thiết cho việc xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc áp dụng theo đề nghị của Chính phủ và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất).
Đồng thời, Khoản 9 Điều 54 Luật Thủ đô 2024 quy định chuyển tiếp như sau: Việc điều chỉnh quyết định chủ trương đầu tư chấp thuận chủ trương đầu tư dự án thuộc trường hợp quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 37 của Luật này đã được quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành do cơ quan có thẩm quyền quy định tại Điều 37 của Luật này quyết định.
UBND Thành phố Hà Nội nhấn mạnh, Dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá được Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư và giao UBND Thành phố làm cơ quan chủ quản. Dự án đề nghị điều chỉnh giảm tổng mức đầu tư, không làm tăng nguồn vốn đầu tư từ ngân sách trung ương, không làm tăng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của nước ngoài, do vậy đối chiếu quy định nêu trên trong Luật Thủ đô 2024, Dự án thuộc thẩm quyền quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư của HĐND Thành phố Hà Nội./.