Ra mắt sách tranh về bác sĩ Đặng Văn Ngữ

Sinh năm 1910 trong một gia đình khá giả ở kinh thành Huế, ít ai biết rằng thuở nhỏ cậu bé Đặng Văn Ngữ từng học kém, nhiều lần thi trượt, khiến cha ông đau buồn đến mức toan quyên sinh. Sự kiện đó trở thành bước ngoặt giúp cậu bé quyết tâm học tập, dần đạt thành tích xuất sắc, trở thành niềm tự hào của gia đình. Sau này, ông được gửi ra Hà Nội học trường Trung học Bảo hộ. Năm 20 tuổi, Đặng Văn Ngữ thi đỗ cả hai bằng Tú tài bản xứ và Tú tài Tây, nhận học bổng vào thẳng Đại học Y Dược Đông Dương. Tại đây, ông say mê nghiên cứu, dành phần lớn thời gian trong phòng thí nghiệm.

Tốt nghiệp năm 1937, ông trở về Huế cưới vợ rồi đối mặt với lựa chọn giữa mở bệnh viện tư hay ở lại trường làm giảng viên với mức trợ cấp ít ỏi. Quyết định gắn bó với sự nghiệp nghiên cứu, ông đưa vợ ra Hà Nội công tác tại Đại học Y Dược. Những nỗ lực không ngừng giúp ông trở thành giảng viên người Việt đầu tiên, kiêm trưởng phòng thí nghiệm ký sinh trùng của trường. Với 19 công trình khoa học được công bố, ông được đánh giá là “nhà ký sinh trùng học hàng đầu châu Á”.

Sau đó, thầy giáo trẻ Đặng Văn Ngữ tiếp tục tu nghiệp tại Nhật Bản – đất nước có nhiều thành tựu về ký sinh trùng học lúc bấy giờ. Ông hăm hở nghiên cứu các loại nấm, truy nguyên nguồn gốc bệnh lao, bệnh đường ruột… Trong thời gian này, quân đội Mỹ đã sử dụng penicillin để chữa bệnh nhưng giữ bí mật về quy trình điều chế. Bằng sự tận tâm và trí tuệ, ông đã tìm ra giống penicillin tại Nhật và góp phần ứng dụng vào thực tế.

Khi Cách mạng Tháng Tám thành công, mặc dù tình hình trong nước đầy biến động, giáo sư Đặng Văn Ngữ vẫn quyết tâm trở về quê hương, mang theo hành trang quý giá là những ống nghiệm chứa mầm penicillin. Trong hoàn cảnh kháng chiến chống Pháp, thuốc men vô cùng khan hiếm, ông đã tận dụng các dụng cụ thô sơ như ống tre, ống nứa để điều chế liều penicillin đầu tiên. Từ đây, thuốc được sản xuất và chuyển ra tiền tuyến, kịp thời cứu chữa thương binh Việt Nam.

Sau ngày giải phóng, ông là người sáng lập và là Viện trưởng đầu tiên của Viện Sốt rét, Ký sinh trùng và Côn trùng Việt Nam, góp phần khống chế bệnh sốt rét ở miền Bắc. Tuy nhiên, tại chiến trường miền Nam, sốt rét vẫn hoành hành, gây thiệt hại không kém gì bom đạn. Vì thế, ông quyết định cùng đồng nghiệp vượt Trường Sơn vào miền Tây Thừa Thiên, lập trạm nghiên cứu vắc-xin ngay tại chỗ. Khi công việc chỉ vừa khởi đầu, một trận bom B52 của Mỹ dội xuống đã khiến ông cùng đồng đội hy sinh vào ngày 1/4/1967, lúc đó Giáo sư Đặng Văn Ngữ mới 57 tuổi.

Với lời kể ngắn gọn, súc tích của nhà báo Nguyễn Như Mai và những tranh minh họa sinh động của họa sĩ Nguyễn Hoàng Tấn, cuốn sách như một cuốn phim quay chậm giúp độc giả nhỏ tuổi hiểu hơn về một nhà khoa học tài năng, hết lòng cống hiến cho y học nước nhà./.

Thụy Phương