Độc đáo bức giá tượng Lạc Long Quân

Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 11:09, 19/09/2020

Tại đình Nội Bình Đà (xã Bình Minh, huyện Thanh Oai, Hà Nội) có một bức giá tượng (phù điêu) độc đáo chạm khắc hình tượng đức Quốc tổ Lạc Long Quân và các nhân vật thời kỳ Hùng Vương, được tạo tác vào khoảng cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Đây là tác phẩm độc bản phản ánh trình độ thẩm mỹ và nghệ thuật điêu khắc tinh xảo của người Việt ở những thế kỷ trước.
Độc đáo bức giá tượng Lạc Long Quân

Bức giá tượng được làm bằng gỗ sơn son thếp vàng, có chiều cao 2,8m, chiều rộng 2,2m, dày 10cm, được kết cấu thành nhiều tầng với các tuyến nhân vật.

Từ dưới lên, tầng thứ nhất là hình ảnh người đang chèo thuyền, tượng trưng cho 50 người con theo cha Lạc Long Quân xuống biển. Tầng thứ hai khắc họa hình ảnh người đang cưỡi ngựa, tượng trưng cho 50 người con theo mẹ Âu Cơ lên núi, lập ra trăm họ là thủy tổ của người Việt. Ba tầng trên là hình ảnh của nhà nước sơ khai, với đầy đủ triều thần, văn quan, võ tướng, nội cung.

Kết cấu này là hình mẫu thu gọn của các triều đình phong kiến Việt Nam, bao hàm ý nghĩa về sự phát triển từ Lạc Long Quân đến thời Hùng Vương thứ nhất và biểu trưng cho mô hình chế độ phong kiến ở Việt Nam suốt nhiều thế kỷ.

Ngoài hình tượng nhân vật được chạm khắc sinh động, các họa tiết hoa văn khác cũng được thể hiện một cách công phu, tinh xảo, thể hiện nét đặc trưng của các tín ngưỡng khác nhau nhưng vẫn thấm đẫm triết lý. Đó là hình tượng đôi long mã, hình rồng trên tay ngai, long bào, nghi trượng, các họa tiết hoa văn trên trang phục của đức Quốc tổ Lạc Long Quân hay hàng phụ nữ ở trên cùng của bức phù điêu thể hiện sự hỗn dung, pha trộn của tín ngưỡng tôn giáo bản địa và triết lý Nho giáo...

Bức giá tượng cũng thể hiện rõ nét màu sắc văn hóa dân gian với bố cục trên mặt phẳng, không tuân thủ luật viễn cận theo phong cách hội họa phương Tây. Tuy nhiên, diện mạo, tư thế, động tác và trang phục của các nhân vật đều toát lên sự tinh tế, hài hòa thông qua nghệ thuật chạm khắc tài tình, tạo nên bức giá tượng có giá trị độc bản ở Hà Nội. Năm 2015, bức giá tượng chạm khắc hình tượng đức Quốc tổ Lạc Long Quân đã được công nhận là Bảo vật quốc gia.

HNM