Sự trường tồn của thư pháp chữ Quốc ngữ trong triển lãm “Nghiên bút còn thơm”

Tiến sỹ Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm hoạt động khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, cho biết, triển lãm giới thiệu tới công chúng 70 tác phẩm thư pháp Quốc ngữ chính thức và hàng trăm tác phẩm nhỏ kết hợp giữa nghệ thuật sắp đặt và ánh sáng, tạo nên hiệu ứng và cách nhìn mới. Triển lãm mang đến cho công chúng những cảm nhận sâu sắc về giá trị của chữ nghĩa, di sản văn thơ của cha ông để lại cùng vẻ đẹp của nghệ thuật thư pháp thể hiện qua từng nét chữ.

Triển lãm định hướng sáng tác mới, tư duy nghệ thuật theo hướng mới, tân cổ điển - bán hiện đại, kết hợp giữa kiểu truyền thống và phong cách sáng tác hiện đại, cùng với cách thức tổ chức, trưng bày hiện đại, được định hình để làm tiền đề và chuẩn mực hơn từ nay về sau cho các triển lãm kế tiếp về thư pháp Quốc ngữ. Tại đây, những tác phẩm thư pháp vừa mang cảm giác truyền thống, đánh thức mỹ cảm hiện đại nhằm tăng cường nhận thức và hướng công chúng tới sự nhìn nhận, đánh giá đúng đắn hơn về vai trò, giá trị của thư pháp Quốc ngữ.

Bên cạnh đó, triển lãm còn có 41 tác phẩm nhỏ được chọn lựa riêng, với tinh thần chắt lọc tinh hoa bút mực một cách ngẫu nhiên trong quá trình sáng tác chuẩn bị cho triển lãm của các tác giả. Số lượng các tác phẩm nhỏ dùng để sắp đặt, trang trí, trưng bày kết hợp theo từng module theo từng vị trí, tổng là 693 bức.

Nội dung các tác phẩm thư pháp, bao gồm các tác phẩm chính và các tác phẩm sắp đặt đều được lấy cảm hứng để viết và sáng tác từ những nội dung thơ văn Quốc âm (chữ Nôm)/Quốc ngữ của các danh nhân trong lịch sử và văn học nước nhà như: Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Hồ Chí Minh và nhiều danh nhân khác gắn bó hoặc có những sáng tác về Thăng Long - Hà Nội, về Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Ngoài ra, các tác giả viết và sáng tác còn sử dụng những nội dung văn chương thời nay viết về Thăng Long, Thủ đô Hà Nội.

“Triển lãm mong muốn tạo ra một sự thay đổi mới mẻ, sáng tạo cho hoạt động thư pháp chữ Quốc ngữ cũng như tạo ra một sân chơi, một sự kết nối ngày càng bền vững, chắc chắn hơn giữa người hoạt động thư pháp trong cả nước. Thông qua đó triển lãm có thể góp phần cho đời sống và sinh hoạt văn hóa ngày càng phong phú” – Tiến sỹ Lê Xuân Kiêu, chia sẻ.

Trong khi đó, ông Vũ Thanh Tùng (nghệ danh Xuân Như) - Giám tuyển, thiết kế triển lãm cho biết: “Cảm hứng ban đầu xuất phát từ nghiên mực đá thời Lê và hai bút lông đá ở nhà Bái Đường di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám nhờ đó chúng tôi đã lên ý tưởng và lấy tên cho triển lãm này, đó là Nghiên bút còn thơm. Các tác phẩm nhỏ trên mặt đất cùng với module chạy vòng xung quanh không gian trưng bày trên các ô cao mang hàm ý kết nối tác phẩm, kết nối tác giả, kết nối 3 miền Bắc – Trung – Nam, kết nối cộng đồng của mình, kết nối với công chúng trong một không gian thư pháp tràn ngập chữ”.

Đại diện nhóm tác giả, ông Bùi Chính Hưng khẳng định đây là một triển lãm đặc biệt và “Chúng tôi muốn gửi gắm thông điệp về sự trường tồn của các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là thư pháp chữ Quốc ngữ”.

Trong buổi lễ khai mạc đã diễn ra màn trình diễn thư pháp Quốc ngữ trên nền nhạc truyền thống vô cùng ấn tượng, được thực hiện bởi 5 thư pháp gia đến từ ba miền Bắc - Trung - Nam. Đây có thể nói là triển lãm đầu tiên được Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức một cách bài bản, chuyên nghiệp, chính thức, chính danh đúng như một triển lãm nghệ thuật, mỹ thuật đúng nghĩa và mang tầm đương đại dành cho thư pháp Quốc ngữ - điều mà lâu nay ít hoặc chưa triển lãm Thư pháp Quốc ngữ nào làm được.

“Nghiên bút còn thơm” với cách thức tổ chức, trưng bày hiện đại, được định hình để làm tiền đề và chuẩn mực hơn từ nay về sau cho các triển lãm kế tiếp về thư pháp Quốc ngữ. Triển lãm diễn ra từ 31/8 đến 25/9/2024 tại Khu Thái học, Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Thành phố Hà Nội).

Mai Quỳnh