Đậm đà sắc màu văn hóa xứ Đoài - Hà Nội từ “Trung thu làng cổ”

Chương trình “Trung thu Làng cổ” diễn ra tại khu vực làng cổ Đường Lâm với nhiều hoạt động đặc sắc: Hội thi mô hình đèn Trung thu và diễu hành đèn tại không gian Cổng Làng cổ Đường Lâm với sự tham dự của 9 cơ sở thôn. Các mô hình đèn Trung thu được mô phỏng theo hình tượng nhân vật lịch sử, truyền thuyết dân gian, con vật yêu thích trong truyện cổ tích, ngụ ngôn, cũng như những hình ảnh được coi là biểu tượng văn hóa, là sản vật đặc trưng của đơn vị, của Thị xã Sơn Tây và Thủ đô Hà Nội nói chung.

Điển hình mô hình Chim hoà bình (chim bồ câu) của đội thi thôn Văn Miếu, là biểu tượng cho sự hòa bình, yên vui và hạnh phúc. Màu trắng của bồ câu tượng trưng cho sự thuần khiết, trong trắng và thanh cao. Đội thi thôn Văn Miếu đem đến hội thi Chú Chim bồ câu trắng với ước muốn hoà bình cho nhân loại.

Hoặc mô hình cá chép của đội thi thôn Đoài Giáp. Là con vật có thật được người ta cho rằng có thể lột xác để trở thành rồng là loài vật thần thoại, tượng trưng cho đất trời. Câu tục ngữ: Mồng bảy cá đi ăn thề/ Mồng tám cá về vượt Thác Vũ Môn. Cá chép hóa rồng vì vậy biểu trưng cho sự nỗ lực, may mắn, về đích, thành công, hi vọng. Trong văn hóa Việt Nam, hình ảnh cá chép xuất hiện rất nhiều trong những dịp lễ tết như cá chép chơi trăng đi vào trong những chiếc bánh trung thu đêm rằm tháng Tám. Cá chép được xem là linh vật để cầu cho con đàn cháu đống, có nhiều quý tử, sự giàu có, luôn có của ăn của để. Ngoài ra đây cũng là linh vật mang đến nhiều may mắn, đại diện cho sự kiên trì, bền chí thiêng liêng và cao quý.

Hay như đèn hình voi con của đội thi thôn Phụ Khang. Trong truyền thuyết đầu tiên của người Việt có nhắc đến Voi chín ngà, là một trong số những đồ sính lễ mà Vua Hùng bắt buộc Sơn Tinh, Thủy Tinh phải mang đến để cầu hôn Mị Nương. Voi còn được các triều đại phong kiến Việt Nam sử dụng rất nhiều vào trong quân sự và dân sự Voi đã trở thành người bạn thân thiết biểu tượng của sự giàu sang sung túc, là sức mạnh, cát tường và thông minh. Đội thi thôn Phụ Khang chọn mô hình con voi để cầu chúc cho nhân dân thôn Phụ Khang và xã Đường Lâm một năm sức khoẻ, may mắn.

Đội thi thôn Hà Tân mang tới mô hình gà Mía – đặc sắc của Đường Lâm. Đây là giống gà cổ truyền nổi tiếng, tuy không xác định được từ đời nào nhưng gốc tích gắn liền với tập quán văn hoá địa phương tại làng cổ Đường Lâm. Gà là một dấu tích của văn minh và văn hóa nông nghiệp ở Việt Nam. Trên trống đồng Đông Sơn.

Trong truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh, gà cũng được nhắc đến với tư cách là một trong ba lễ vật thách cưới của Vua Hùng để gả con gái của mình là Mỵ Nương. Người phương Đông quan niệm, con gà là biểu tượng cho phẩm chất, khí tiết của người quân tử; tượng trưng cho chân – thiện – mỹ, nhân sinh và thời gian tuần hoàn của vũ trụ, đất trời. Trong Hán tự, Gà trống là đại kê, đồng âm với chữ đại cát. Vì vậy, hình ảnh gà trống mang ý nghĩa vô cùng may mắn, cầu mong những điều tốt đẹp nhất.

Đội thi thôn Cam Thịnh mang đến hội thi đèn lồng hình trâu vàng, ngồi vắt vẻo trên lưng trâu là một mục đồng ngồi thổi sáo. Con trâu đi vào văn hóa Việt, trở thành hình ảnh quen thuộc, biểu trưng cho sự chăm chỉ, hiền lành, khỏe mạnh, chất phác; là nét văn hóa đồng quê bình dị, mộc mạc. Con trâu vốn gắn liền với tuổi thơ của trẻ em tại nông thôn qua hình ảnh của những chú bé mục đồng chăn trâu, cưỡi trên lưng trâu thả diều...

Theo Bí thư Đảng ủy xã Đường Lâm Nguyễn Đăng Thạo, vác nội dung, hoạt động tại chương trình “Trung thu làng cổ” năm 2024 có ý nghĩa bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, khôi phục những nét đẹp, đậm đà bản sắc dân tộc ở vùng quê xứ Đoài, đồng thời tạo không gian văn hóa, điểm đến du lịch cho làng cổ Đường Lâm, nhằm thu hút du khách trong nước và quốc tế đến với địa phương và Thủ đô Hà Nội.

Đây là năm đầu tiên xã Đường Lâm tổ chức chương trình “Trung thu làng cổ”, thông qua đó nhằm góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mỗi gia đình, nhà trường, cộng đồng và toàn xã hội đối với sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em; mang đến cho các em ngày tết Trung thu thực sự ý nghĩa và tràn đầy niềm vui. Tại chương trình, chính quyền xã Đường Lâm cũng tặng quà cho các em thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.

Kết thúc hội thi, Ban tổ chức trao giải Đặc biệt cho Đội thôn Cam Thịnh với mô hình đèn lồng hình con trâu có chú Cuội ngồi trên lưng thổi sáo. Đội thôn Đông Sàng đạt giải Nhất với mô hình con rồng; hai đội thôn Hưng Thịnh và Cam Lâm đạt giải Nhì; các đội Phụ Khang, Văn Miếu, Đoài Giáp, Hà Tân, Mông Phụ đạt giải Ba. Ban tổ chức cũng trao giải phụ Thân thiện môi trường cho các đội thôn Phụ Khang, Đoài Giáp, Hà Tân./.

Quỳnh Chi