Công bố kết quả tiếp nhận, hồi hương tượng đồng Nữ thần Durga

Tháng 8/2023, Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Anh thông tin cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc Bộ Tư pháp và Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ phối hợp với Cảnh sát Đô thành London (Vương quốc Anh) tịch thu pho tượng đồng Nữ thần Durga, có nguồn gốc Việt Nam từ một vụ án buôn bán cổ vật bất hợp pháp và đề xuất khả năng trao trả cổ vật này về Việt Nam.

Ngay sau khi nhận được thông tin, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo các đơn vị chức năng nghiên cứu và xác định tượng đồng Nữ thần Durga mang đặc trưng tiêu biểu của nghệ thuật tạo hình, điêu khắc Champa giai đoạn sớm (thế kỷ VII), có giao lưu, ảnh hưởng từ nghệ thuật điêu khắc với văn hoá Óc Eo giai đoạn muộn và giao cho Bảo tàng Lịch sử quốc gia là đơn vị tiếp nhận, lưu giữ, bảo quản hiện vật tại Việt Nam.

Trải qua nhiều khó khăn, vướng mắc về nguồn kinh phí hỗ trợ và các thủ tục hành chính về việc đưa cổ vật từ nước ngoài về Việt Nam, nhưng dưới sự chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Lịch sử quốc gia đã nỗ lực, tích cực phối hợp với các Cục, Vụ chức năng và Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Anh, Công ty Constantine để nắm bắt tình hình; chủ động liên hệ với các cá nhân, tổ chức, đơn vị đối tác để tìm nguồn kinh phí xã hội hóa và xây dựng kế hoạch, phương án tiếp nhận, vận chuyển tượng đồng Nữ thần Durga về Việt Nam. Theo đó, ngày 18/6/2024, tượng đồng Nữ thần Durga đã được vận chuyển an toàn về lưu giữ tại kho bảo quản của Bảo tàng Lịch sử quốc gia, số 1 Phạm Ngũ Lão, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Việc hồi hương tượng Nữ thần Durga là kết quả của quá trình hợp tác, chia sẻ các tư liệu pháp luật liên quan đến việc chống buôn bán trái phép cổ vật của Việt Nam với Hoa Kỳ và Vương quốc Anh; đồng thời là kết quả từ những nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết của Công ước UNESCO 1970 về các biện pháp ngăn cấm xuất, nhập khẩu và chuyển giao trái phép quyền sở hữu tài sản văn hóa.

Theo TS. Hoàng Đạo Cương - Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, việc tiếp nhận, hồi hương tượng đồng Nữ thần Durga là thành quả của sự phối hợp tích cực từ phía Hoa Kỳ trong các đợt trao trả cổ vật cho Việt Nam và là một trong những sự kiện tiêu biểu cho dấu mốc 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, việc các cơ quan chức năng của Vương quốc Anh đã kịp thời phối hợp và tạo điều kiện các thủ tục liên quan để đưa được Tượng đồng xuất cảnh trở về Việt Nam, được đánh giá là một trong những hoạt động nổi bật trong hợp tác Việt Nam-Vương quốc Anh nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (1973-2023).

Phát biểu lại lễ công bố kết quả tiếp nhận, hồi hương tượng đồng Nữ thần Durga, TS. Nguyễn Văn Đoàn – Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho biết, với chức năng lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị những tài liệu, hiện vật phản ánh tiến trình lịch sử, văn hóa dân tộc, thời gian qua, Bảo tàng Lịch sử quốc gia đã tiếp nhận và lưu giữ hàng ngàn cổ vật, trong số đó có những cổ vật được hồi hương.

“Việc tiếp nhận cổ vật tượng đồng Nữ thần Durga về Việt Nam đã kịp thời bổ sung và xây dựng các sưu tập hoàn chỉnh để giới thiệu về tính thống nhất, đa dạng của lịch sử, văn hóa Việt Nam, phục vụ tốt hơn việc tuyên truyền, giáo dục lịch sử, văn hóa, góp phần thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, là việc làm thiết thực cho chính sách hồi hương cổ vật, chống thất thoát di sản văn hóa, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc", Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia nhấn mạnh.

Tượng đồng Nữ thần Durga thuộc phong cách nghệ thuật điêu khắc Champa thế kỷ VII, là tượng đồng có thể khối lớn nhất hiện biết với chiều cao toàn bộ 191cm, nặng tới 101kg, hiện trạng còn tương đối hoàn chỉnh. Tượng đã được Hội đồng khoa học của Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Hội đồng chuyên gia đánh giá là hiện vật thuộc loại quý hiếm của Việt Nam, đại diện tiêu biểu, đặc sắc của nghệ thuật điêu khắc Champa, có giá trị rất lớn về văn hóa cũng như mỹ thuật Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử. /.

Thụy Phương