Luật Thủ đô (sửa đổi): Tạo không gian mới phát triển Thủ đô
Luật Thủ đô (sửa đổi) vừa được Quốc hội khoá 15 thông qua tại kỳ họp thứ 7 gồm 7 chương, 54 điều, với nhiều quy định mới về chính sách, cơ chế đặc thù; phân cấp, phân quyền mạnh mẽ được xem là động lực, không gian mới để Hà Nội tập trung nguồn lực, bứt phá phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.
Luật Thủ đô (sửa đổi) đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, phát triển Thủ đô "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại" với vị trí, vai trò là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hóa, hướng tới đô thị thông minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp, an ninh, an toàn; phát triển nhanh, bền vững, có sức lan tỏa để thúc đẩy vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển.
Luật gồm 7 chương, 54 điều, tập trung quy định những cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, thể hiện sự phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền thành phố Hà Nội như: Tổ chức chính quyền đô thị. Các chính sách về xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô trong các lĩnh vực cụ thể (như: quy hoạch xây dựng, phát triển Thủ đô; quản lý không gian ngầm; cải tạo, chỉnh trang đô thị; phát triển các khu công nghệ cao; thử nghiệm có kiểm soát; phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng; biện pháp bảo đảm trật tự, an toàn xã hội...).
Chính sách tài chính, ngân sách và huy động nguồn lực phát triển Thủ đô (như: sử dụng nguồn lực tài chính, ngân sách cho phát triển Thủ đô, đầu tư mạo hiểm có sử dụng ngân sách nhà nước, thẩm quyền đầu tư, thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư, thực hiện hợp đồng xây dựng - chuyển giao, quản lý, sử dụng tài sản công và khai thác công trình hạ tầng, thu hút nhà đầu tư chiến lược, ưu đãi đầu tư…). Các nội dung về liên kết, phát triển vùng...
Để Luật Thủ đô nhanh chóng đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả tích cực cần xây dựng văn bản quy phạm pháp luật cũng như các văn bản hướng dẫn thuộc trách nhiệm thẩm quyền Trung ương đã giao cho Hà Nội. Tiếp nữa là sự phối hợp chặt chẽ giữa Hà nội với các cơ quan trung ương ban hành các văn bản để khi Luật có hiệu lực việc triển khai thực hiện có hiệu quả.
Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội chuyên trách thành phố Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai
Đặc biệt, để cụ thể hóa Luật Thủ đô (sửa đổi) cần triển khai đồng bộ các quy hoạch lớn. Cùng với khung pháp lý đặc thù là Luật Thủ đô, để có tầm nhìn chiến lược, phát huy tiềm năng, tạo động lực và nguồn lực không gian phát triển mới cho Thủ đô rất cần hình thành hệ thống quy hoạch cho 2 quy hoạch trọng tâm là Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến 2045, tầm nhìn đến 2065.
Thời gian vừa qua, TP đã chủ động tổ chức nghiên cứu lập 2 quy hoạch, đã được Bộ Chính trị xem xét và có Kết luận số 80-KL/TW ngày 24/5/2024, thống nhất về quan điểm, mục tiêu, tầm nhìn và nội dung chủ yếu của các quy hoạch, đồng thời cũng lưu ý nhấn mạnh 7 vấn đề khẩn trương hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến và phê duyệt quy hoạch. Thường vụ Quốc hội cũng đã xem xét và cho ý kiến.
Việc hoàn thiện định hướng để cụ thể hóa về tổ chức không gian, quy mô, phân bố dân cư... là hiện thực hóa các chính sách đặc thù xác định trong Luật Thủ đô, nên cần sớm hoàn chỉnh 2 quy hoạch để trình duyệt, đồng thời xây dựng kế hoạch thực hiện đồng bộ hệ thống quy hoạch theo quy định trong Luật Quy hoạch và Luật Xây dựng. .
Trong Luật Thủ đô đã xác định xây dựng, quản lý phát triển Thủ đô phải thực hiện theo 2 quy hoạch và triển khai 7 biện pháp bảo đảm thực hiện quy hoạch với ưu tiên tổ chức quy hoạch phân khu sông Hồng, sông Đuống, xác định phân vùng môi trường, phân khu chức năng và quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật, các địa điểm cần di dời... Các nội dung cụ thể theo yêu cầu trên được thể hiện trong quy hoạch. Đây là công tác quan trọng cần được triển khai song hành với cụ thể hóa Luật Thủ đô, để đến thời điểm Luật có hiệu lực thi hành đã có đồng bộ căn cứ để thực hiện.
Luật Thủ đô được thông qua đã đề cập đến đặc thù đồng bộ các lĩnh vực kinh tế - văn hóa - xã hội. Không chỉ kế thừa tinh hoa Luật Thủ đô 2012 mà còn đề cập đến nhiều vấn đề mới như: không gian ngầm, trọng điểm khoa học công nghệ Thủ đô, đổi mới sáng tạo mô hình TP của Thủ đô, thử nghiệm có kiểm soát, phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (mô hình TOD), đầu tư mạo hiểm...
Đây là những vấn đề Hà Nội đã có nghiên cứu bước đầu, song hiện nay còn nhiều cách tiếp cận khác nhau nên rất cần nêu rõ ngay trong giai đoạn cụ thể hóa Luật Thủ đô. TP cần quan tâm có chính sách thuận lợi, tạo điều kiện để huy động tiềm năng trí thức Thủ đô tham gia đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và xây dựng các văn bản cụ thể hóa Luật do HĐND, UBND TP ban hành có hiệu quả và tính thực tiễn cao./.