Cổ vật quý hiếm tượng đồng Nữ thần Durga đã về Việt Nam

Tháng 8.2023, ĐSQ Việt Nam tại Vương quốc Anh thông tin cho Bộ VHTTDL về việc Bộ Tư pháp, Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ phối hợp với Cảnh sát Đô thành Luân Đôn, Vương quốc Anh tịch thu tượng đồng Nữ thần Durga bốn tay (thế kỷ VII) có nguồn gốc Việt Nam từ một vụ điều tra buôn bán cổ vật bất hợp pháp và đề xuất khả năng trao trả cổ vật này về Việt Nam.

Ngay sau khi nhận được thông tin, Bộ VHTTDL đã chỉ đạo các đơn vị chức năng nghiên cứu, đối sánh tư liệu và xác định tượng đồng Nữ thần Durga mang đặc trưng tiêu biểu của nghệ thuật tạo hình, điêu khắc Champa giai đoạn sớm (thế kỷ VII), có mối giao lưu, ảnh hưởng từ nghệ thuật điêu khắc của Văn hoá Óc Eo giai đoạn muộn.

Căn cứ các quy định của Luật Di sản văn hóa, Bộ VHTTDL đã có công văn gửi ĐSQ Việt Nam tại Vương quốc Anh về việc xác nhận tượng đồng Nữ thần Durga là của Việt Nam, ủy quyền ĐSQ tiếp nhận cổ vật từ đại diện Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ và Cảnh sát Đô thành Luân Đôn, Vương quốc Anh.

Nữ thần Durga 4 tay là pho tượng cổ dài 191 cm, nặng 101 kg, thể hiện hình tượng nữ thần Durga của Hindu giáo. Tượng được tạo tác với khuôn mặt hình trái xoan, hai mắt nhắm hờ, sống mũi cao, miệng mím, cằm tròn, ngực nở căng tròn, eo thắt, hông nở, có 4 tay, chân thon, thân dưới quấn sarong dài tới cổ chân, bụng thắt dây buộc tạo hình hoa.

Đây là một hiện vật quý, hiếm, đặc biệt hơn là tượng Nữ thần Durga được đúc bằng đồng, có thể khối lớn, niên đại sớm và hiện trạng còn tương đối hoàn chỉnh.

Tượng có giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, là tư liệu hiện vật phản ánh đời sống văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng trong lịch sử của cư dân Champa - một bộ phận quan trọng, cấu thành sự đa dạng và thống nhất trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Việc tiếp nhận cổ vật tượng đồng Nữ thần Durga về Việt Nam đã kịp thời bổ sung và xây dựng các sưu tập hoàn chỉnh để giới thiệu về tính đa dạng và thống nhất của lịch sử, văn hoá Việt Nam, phục vụ tốt hơn nhu cầu tuyên truyền, giáo dục, nhằm nâng cao tri thức lịch sử, văn hóa, góp phần thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, là việc làm thiết thực cho chính sách hồi hương cổ vật, chống thất thoát những tài sản/di sản văn hóa, góp phần bảo tồn và phát huy những di sản văn hoá quý báu của dân tộc trong suốt quá trình lịch sử hình thành, phát triển đang có nguy cơ thất thoát do đời sống phát triển của xã hội hiện đại.

Việc tiếp nhận tượng đồng Nữ thần Durga từ phía Hoa Kỳ và Anh là kết quả của quá trình hợp tác, chia sẻ các tư liệu pháp luật liên quan đến việc chống buôn bán trái phép cổ vật của Việt Nam với Hoa Kỳ và Anh. Đặc biệt từ năm 2019, khi Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTT&DL) cùng các cơ quan liên quan đã làm việc với Cục Thực thi luật nhập cư và Hải quan Hoa Kỳ, Cục An ninh nội địa Hoa Kỳ thuộc Bộ An ninh nội địa Hoa Kỳ về việc phối hợp cung cấp thông tin liên quan đến một số cổ vật có nguồn gốc từ Việt Nam bị buôn bán trái phép vào Hoa Kỳ và thảo luận khả năng hoàn trả những cổ vật này về Việt Nam.

Đây cũng chính là kết quả từ những nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết của Công ước UNESCO 1970 về các biện pháp ngăn cấm xuất, nhập khẩu và chuyển giao trái phép quyền sở hữu tài sản văn hóa.

Tượng đồng Nữ thần Durga quý hiếm được định giá 14 triệu bảng Anh (khoảng hơn 450 tỉ đồng. Tượng được lưu giữ, bảo quản tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia./.

Việt Thương