Hà Nội: Việc thực hiện các hương ước, quy ước ngày càng đi vào chiều sâu

Qua báo cáo tại Hội nghị tập huấn của các địa phương cho thấy, trong những năm qua, việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước tại các địa phương trên địa bàn Thủ đô được thực hiện nghiêm túc, có tính tự giác cao; từng bước đi vào chiều sâu, ngày càng phát huy hiệu quả và đạt được nhiều kết quả tích cực. Qua đó, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và phát triển kinh tế - xã hội ở các địa phương. Nhiều địa phương, việc thực hiện quy ước được xác định là một giải pháp tích cực trong xây dựng đời sống văn hoá, nếp sống văn minh đô thị, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội Trần Thị Vân Anh nhấn mạnh, việc thực hiện hương ước, quy ước còn phát huy và mở rộng dân chủ ở cơ sở, xây dựng nông thôn mới; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, thực hiện việc cưới, việc tang theo nếp sống văn minh, phát huy hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.

Đại diện huyện Quốc Oai chia sẻ, nội dung của hương ước, quy ước đã góp phần đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, phòng chống các tệ nạn xã hội, phát triển sản xuất, khuyến khích học tập, giải quyết các tranh chấp, vi phạm nhỏ trong nhân dân, duy trì và phát huy thuần phong mỹ tục, đề cao các chuẩn mực đạo đức truyền thống tốt đẹp, góp phần thực hiện chính sách dân số, bài trừ các hủ tục và tệ nạn xã hội. Hương ước, quy ước văn hóa có vai trò là bộ phận hỗ trợ đắc lực pháp luật trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội tại cộng đồng dân cư đối với những vấn đề và nội dung mà pháp luật không điều chỉnh; đồng thời còn là công cụ thực hiện mở rộng, phát huy dân chủ ở cơ sở, giúp nhân dân trong tiến trình giám sát hoạt động của cơ quan Nhả nước.

Đối với các huyện ngoại thành, các hương ước, quy ước được sửa đổi, bổ sung những năm gần đây đã lồng ghép các nội dung xây dựng nông thôn mới; gắn với thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội…

Tham luận tại Hội nghị, ông Bùi Văn An - Trưởng thôn Mạch Tràng, xã Cổ Loa, huyện Đông Anh chia sẻ, việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước trong thôn Mạch Tràng trong thời gian qua đã phát huy vai trò tự quản của cộng đồng dân cư, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ môi trường gắn với thực hiện dân chủ ở cơ sở. Bảo vệ, giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán tốt đẹp; hạn chế và từng bước loại bỏ phong tục, tập quán lạc hậu; xây dựng nếp sống văn minh trong cộng đồng dân cư. Hương ước, quy ước đã có tác dụng duy trì lối ứng xử chuẩn mực trong cộng đồng làng, xã, giúp hạn chế, đẩy lùi những hủ tục, tập quán lạc hậu, gìn giữ và phát huy các giá trị tốt đẹp, xây dựng nếp sống văn minh. Khi hương ước, quy ước đi vào cuộc sống, ý thức của người dân trong việc xây dựng đời sống văn hóa, phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới cũng được nâng lên rõ rệt. trên cơ sở kế thừa và phát huy những thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa.

“Người dân nghiêm chỉnh chấp hành bởi hương ước chính là bản cam kết “mềm” do cộng đồng dân cư đề ra, được lấy ý kiến rộng rãi của tất cả mọi người và đồng thuận thực hiện. Điển hình như việc triển khai việc tang văn minh hiện nay có 4 nội dung: Xóa bỏ hủ tục; tổ chức tang ngắn gọn, đơn giản; không ăn uống tràn lan, linh đình; thực hiện hỏa táng’, ông Bùi Văn An cho biết thêm.

Việc thực hiện hương ước, quy ước luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo và sự vào cuộc hưởng ứng của mọi tầng lớp nhân dân.

Đối với quận Long Biên, theo báo cáo, quận đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai xây dựng, thực hiện quy ước (Quận uỷ ban hành 03 văn bản, UBND quận ban hành 06 văn bản); chỉ đạo thực hiện lồng ghép vào các chương trình, kế hoạch dài hạn, hằng năm của Quận uỷ - UBND quận như: Kế hoạch thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; Kế hoạch xây dựng phường đạt chuẩn Văn minh đô thị; Kế hoạch xây dựng “Tổ dân phố Xanh – Sạch – Đẹp – Văn minh”, kế hoạch phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”,…

Cùng với việc ban hành các văn bản chỉ đạo, Quận uỷ - UBND quận cũng tập trung cho công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục với phương châm đủ về nội dung, đa dạng về hình thức: Đài truyền thanh phường, Cổng thông tin điện tự quận, phường đăng tải các tin, bài về hoạt động triển khai quy ước… Nội dung của các quy ước cơ bản đảm bảo theo hướng dẫn, không trái với quy định pháp luật, quy tắc đạo đức xã hội, lợi ích của nhà nước, của cộng đồng và phù hợp với các phong tục, tập quán nét đẹp của địa phương. Hầu hết các quy ước đã bám sát đời sống và tình hình thực tế của từng địa phương nhằm điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mang tính tự quản của cộng đồng, xây dựng nếp sống văn hóa trong trật tự đô thị, vệ sinh môi trường. Các quy ước đã thể hiện được trí tuệ, công sức của tập thể cộng đồng; bố cục ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện.

Hằng năm vào dịp ngày hội đại đoàn kết dân tộc, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, các phường tiến hành đánh giá kết quả thực hiện quy ước. Có phường, đã chủ động lồng ghép đánh giá việc thực hiện quy ước như một tiêu chí thi đua và công nhận các danh hiệu gia đình văn hóa, tổ dân phố văn hoá.

Trong khuôn khổ Hội nghị tập huấn, bên cạnh những kết quả đáng khích lệ, các đại biểu cũng thẳng thắn đề cập tới một số khó khăn, tồn tại nhất định trong quá trình triển khai thực hiện: Một số quy ước nội dung còn giống nhau, chưa thể hiện đặc điểm về kinh tế, văn hóa, xã hội, phong tục tập quán, truyền thống văn hóa riêng. Việc thực hiện quy ước có lúc chưa được quan tâm đúng mức, việc xử lý vi phạm các quy định trong quy ước không đủ sức răn đe; Chưa có nhiều mô hình tiêu biểu về xây dựng, thực hiện quy ước.

Nhân Hội nghị này, các địa phương đề xuất những giải pháp nhất định nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả hương ước, quy ước trong thời gian tới; đồng thời bày tỏ mong muốn rằng sẽ tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của Thành phố tới công tác văn hoá thông tin nói chung, công tác xây dựng đời sống văn hoá cơ sở nói riêng, trong đó có việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước tại cơ sở./.

Ly Ly