Lễ hội đền Bà Triệu năm 2024, kỷ niệm 1776 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh
Đã 1776 năm trôi qua, nhưng tinh thần bất khuất của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu, cùng sự hy sinh anh dũng của Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh luôn được Nhân dân Thanh Hóa nói riêng, cả nước nói chung tự hào, kính ngưỡng. Đồng thời, những giá trị quý báu của Lễ hội đền Bà Triệu vẫn luôn được Nhân dân gìn giữ, trao truyền và phát huy.
Sáng 31.3 (tức 22.2 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt đền Bà Triệu, UBND tỉnh Thanh Hóa tổ chức Lễ hội đền Bà Triệu năm 2024, kỷ niệm 1776 năm ngày mất Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh (22.2.248 Mậu Thìn – 22.2.2024 Giáp Thìn).
Nữ Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh (còn gọi là Triệu Trinh Nương, Bà Triệu) sinh ngày 2 tháng 10 năm Bính Ngọ (năm 226) tại vùng núi Quan Yên (thuộc huyện Yên Định).
Căm thù lũ giặc tàn bạo, Bà Triệu đã cùng anh là Triệu Quốc Đạt dựng cờ khởi nghĩa, được Nhân dân khắp nơi nhiệt tình hưởng ứng. Từ Quan Yên quê nhà, bà đã cùng nghĩa quân vượt sông Chu sang núi Nưa (Nông Cống, Triệu Sơn) xây dựng căn cứ, tích luỹ lương binh, lập căn cứ lâu dài cho cuộc khởi nghĩa. Năm 247, từ núi Nưa, nghĩa quân của bà đã tấn công thành Tư Phố và giành thắng lợi trọn vẹn. Trên đà thắng lợi, nghĩa quân tiến xuống Bồ Điền (xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc) cùng với Nhân dân địa phương xây dựng căn cứ lâu dài cho cuộc kháng chiến.
Trước tinh thần và khí phách của người con gái mới ngoài 20 tuổi, Nhân dân Cửu Chân (Thanh Hóa) đã nô nức gia nhập nghĩa quân của bà. Từ căn cứ Bồ Điền, nghĩa quân đã tiến đánh các thành ấp của giặc Ngô khiến cho địch từ Thái thú đến Huyện lệnh và binh lính kẻ bị giết, kẻ phải tháo chạy trong cơn hoảng loạn.
Hoảng sợ trước thanh thế và sức mạnh của nghĩa quân Bà Triệu, nhà Ngô đã phái Lục Dận, một tên tướng khét tiếng tàn ác cùng 8.000 quân với nhiều lâu thuyền hùng hổ kéo sang hòng đè bẹp cuộc khởi nghĩa. Do tương quan lực lượng quá chênh lệch, trong một trận giao tranh ác liệt, Bà Triệu đã anh dũng quyên sinh trong sự tiếc thương, kính phục của Nhân dân, vào ngày 22 tháng 2 năm Mậu Thìn (248).
Đã 1776 năm trôi qua, nhưng tinh thần bất khuất của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu, cùng sự hy sinh anh dũng của Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh luôn được Nhân dân Thanh Hóa nói riêng, cả nước nói chung tự hào, kính ngưỡng. Đồng thời, những giá trị quý báu của Lễ hội Đền Bà Triệu vẫn luôn được Nhân dân gìn giữ, trao truyền và phát huy.
Để tưởng nhớ công đức của Bà, Nhân dân lập đền dưới chân núi Gai, xây lăng, dựng tháp trên đỉnh núi Tùng để hương khói phụng thờ. Ngày nay, đền thờ Bà được Chính phủ quyết định xếp hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt. Từ bao đời nay, Nhân dân Thanh Hóa, mà trực tiếp là Nhân dân làng Phú Điền (huyện Hậu Lộc) đã bảo quản, giữ gìn, tổ chức sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng tuân theo phong tục cổ truyền, trong đó, lễ hội Đền Bà Triệu tổ chức từ ngày 19 đến ngày 22 tháng 02 âm lịch hằng năm, luôn thu hút đông đảo Nhân dân và du khách tham dự.
Lễ hội được tổ chức với quy mô lớn, trong không gian rộng theo một quy trình khép kín rất chặt chẽ Đền - Lăng - Đình, với nhiều hoạt động phong phú, đặc sắc và trang trọng, như: lễ Mộc dục, tế lễ (rước kiệu, tế nữ quan), tế Phụng Nghinh, rước bóng, hội trận tại đình làng Phú Điền…
Trong ngày lễ, dân làng dâng lên những sản vật, thức ăn tốt nhất, ngon nhất mà họ thu hoạch được trong một năm như cách để báo công và tạ ơn thần. Cùng với các nghi lễ dâng cúng, dân làng còn tổ chức các trò chơi dân gian, như nấu cơm thi, đánh bài điếm, đánh cờ người, đặc biệt là hội trận Ngô - Triệu giao quân.
Lễ hội Bà Triệu là hoạt động văn hóa, tâm linh quý giá, phản ánh sức mạnh tinh thần, lòng tự hào dân tộc, tôn vinh khí phách anh hùng và sự biết ơn của đất nước với anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh, người phụ nữ đầu tiên được nhà nước phong kiến phong Thần.
Trong khuôn khổ Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội đền Bà Triệu và Lễ hội đền Bà Triệu năm 2024 đã diễn ra các sự kiện văn hóa, thể thao thu hút đông đảo Nhân dân và du khách thập phương đến tham dự như trưng bày hiện vật, sách báo, tranh ảnh giới thiệu về di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Bà Triệu; nhân vật lịch sử Triệu Thị Trinh; Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội đền Bà Triệu...