Luật Thủ đô (sửa đổi): Cần tạo đột phá trong công tác quy hoạch
Hơn 10 năm thi hành Luật Thủ đô, việc thực hiện một số mục tiêu, giải pháp, quy định đề ra còn nhiều tồn tại, hạn chế, thiếu quy định trong một số lĩnh vực, đặc biệt là công tác lập, quản lý, triển khai thực hiện quy hoạch chung Thủ đô. Vấn đề này đòi hỏi những giải pháp được quy định trong Luật Thủ đô (sửa đổi).
Nhiều sáng kiến mang tính đột phá trong công tác quy hoạch đã được tính đến, tuy nhiên để mang tới hiệu quả tích cực theo các chuyên gia các nhà hoạch định chính sách quy hoạch cần phải nhìn thẳng vào những khó khăn mà Hà Nội phải đối mặt để có được những bước đột phá mang tới kỳ vọng cao hơn.
Theo đại diện Sở Quy hoạch-Kiến trúc Hà Nội, công tác điều chỉnh quy hoạch, công tác lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 còn không ít vướng mắc, do bất cập về pháp luật. Tiến độ thực hiện một số đồ án quy hoạch chi tiết hai bên tuyến đường, thiết kế đô thị riêng nằm trong kế hoạch còn chậm, chưa phù hợp với tiến độ thực hiện dự án tuyến đường, chưa bảo đảm tính khả thi, dẫn đến tiến độ đầu tư kết cấu giao thông còn chậm.
Tỷ lệ đất dành cho giao thông, tỷ lệ vận tải hành khách bằng phương tiện công cộng chưa đạt kế hoạch. Tốc độ phát triển hạ tầng giao thông vận tải chưa theo kịp tốc độ phát triển đô thị, sự gia tăng dân số cơ học và tốc độ đô thị hóa, tăng trưởng phương tiện giao thông cá nhân. Công tác đầu tư xây dựng đồng bộ theo quy hoạch còn hạn chế, nhất là xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật khung. Việc triển khai xây dựng các dự án nhà máy xử lý chất thải rắn, xử lý rác thải, nước thải sinh hoạt, trạm xử lý nước thải trong khu, cụm công nghiệp, làng nghề... còn chậm tiến độ.
Đại biểu Quốc hội Trần Thị Vân, Phó Trưởng đoàn chuyên trách đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh đề nghị, cơ quan soạn thảo điều chỉnh khoản 5 theo hướng UBND TP Hà Nội quyết định điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc trong khu vực TOD (khu vực phát triển dựa trên định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng) so với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng đối với khu vực đô thị hiện hữu, nhưng phải bảo đảm đáp ứng về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.
Bà Vân cho rằng, việc quy định UBND TP Hà Nội quyết định điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc trong khu vực TOD là đầy đủ và khái quát các yếu tố như mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Việc phân quyền cho UBND TP Hà Nội cũng đồng thời là giao nhiệm vụ cho chính quyền TP trong xây dựng, bảo vệ, phát triển Thủ đô.
Nhằm khắc phục các hạn chế nêu trên, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã đưa ra quy định, UBND TP Hà Nội được điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị, quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật của TP đã được Bộ Xây dựng thẩm định và Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Dự thảo Luật cũng đề xuất, để bảo đảm việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch không làm phá vỡ quy hoạch chung do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tại khoản 3 Điều 19, UBND TP Hà Nội quy định trình tự, thủ tục điều chỉnh cục bộ quy hoạch trên cơ sở trình tự, thủ tục Thủ tướng Chính phủ quy định. UBND TP Hà Nội phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện việc điều chỉnh cục bộ.
Các chuyên gia quy hoạch nhận định, công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch xây dựng của các địa phương có tốc độ đô thị hóa nhanh thường kéo dài trong khoảng thời gian vài năm, tạo ra độ trễ nhất định so với xu hướng, mục tiêu, định hướng và thực tiễn phát triển của địa phương.
Mặc dù các quy hoạch đều có những dự báo, tính toán, nhưng chủ yếu ở mức độ vĩ mô, trong khi quá trình triển khai quy hoạch có thể cần phải có những điều chỉnh cục bộ cho phù hợp với thực tế khách quan, nhưng không phá vỡ các chỉ tiêu, định hướng của quy hoạch. Nếu thực hiện thủ tục điều chỉnh cục bộ quy hoạch lại phải thực hiện lập, thẩm định và phê duyệt theo pháp luật hiện hành sẽ tiếp tục gây chậm trễ việc thực hiện quy hoạch.
Theo Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam Đào Ngọc Nghiêm, quy định UBND TP Hà Nội được quyền quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch là hợp lý và cần thiết. "Mặc dù các quy hoạch đều có những dự báo, tính toán nhưng chủ yếu ở mức độ vĩ mô, trong khi quá trình triển khai quy hoạch có thể cần phải có những điều chỉnh cục bộ cho phù hợp với thực tế khách quan nhưng không phá vỡ các chỉ tiêu, định hướng của quy hoạch. Nếu thực hiện thủ tục điều chỉnh cục bộ quy hoạch lại phải thực hiện lập, thẩm định và phê duyệt theo pháp luật hiện hành sẽ tiếp tục gây trễ việc thực hiện quy hoạch", TS Đào Ngọc Nghiêm nhận định.
Để bảo đảm việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch không làm phá vỡ quy hoạch chung do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, quy định tại khoản 3 Điều 19 Dự thảo Luật đã quy định UBND thành phố Hà Nội quy định trình tự, thủ tục điều chỉnh cục bộ quy hoạch trên cơ sở trình tự, thủ tục Thủ tướng Chính phủ quy định. UBND thành phố Hà Nội phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện việc điều chỉnh cục bộ. Điều khoản này là hoàn toàn phù hợp nhất là trong bối cảnh thành phố Hà Nội đang gấp rút hoàn thành các bước cuối cùng của 2 bản Dự thảo quy hoạch chung đến năm 2030 và 2045 tầm nhìn 2050 và 2056./.