Làng Cựu: Giá trị mới từ di sản làng cổ

Làng cổ - làng Cựu thuộc xã Vân Từ (huyện Phú Xuyên), cách trung tâm TP Hà Nội khoảng 40km, nổi tiếng chỉ sau làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn Tây). Trải qua rất nhiều biến cố của lịch sử, làng Cựu vẫn giữ được gần như nguyên vẹn những kiến trúc đã hàng trăm năm tuổi và mang những nét đặc trưng không nơi nào có, nơi đây vừa đóng vai trò là một bảo tàng di sản văn hóa, lịch sử, nghệ thuật quý giá vừa có tiềm năng to lớn về du lịch. Làng Cựu nổi bật với kiến trúc giao thoa Á - Âu với những ngôi nhà được xây dựng theo phong cách châu Âu nhưng vẫn giữ lại những nét kiến trúc truyền thống của ngôi nhà Việt…

Không chỉ là công tác bảo tồn mà làm sao để phát huy được những giá trị của không gian kiến trúc cổ, để khai thác được những giá trị mới từ sự cổ kính và độc đáo của làng Cựu để phục vụ cho trước hết là chính người dân làng Cựu là những vấn đề đặt ra tại buổi tọa đàm “Sức sống mới của làng cổ - làng Cựu trong cuộc sống đương đại”. Toạ đàm do nhóm các nhà khoa học của Trường Đại học Xây dựng Hà Nội phối hợp cùng Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức, trong đó có sự tham gia của những nhà khoa học và doanh nghiệp quốc tế.

Tọa đàm là cuộc thảo luận đa chiều giữa các cơ quan chức năng, các nhà khoa học, doanh nghiệp đầu tư và lãnh đạo địa phương cùng người dân về tiềm năng phát triển, phương thức lưu giữ và phát huy di sản này trong cuộc sống đương đại. Các chuyên gia về quy hoạch phát triển và bảo tồn di sản đã mang tới một góc nhìn sâu sắc về giá trị, vai trò của làng Cựu trong dòng chảy văn hóa, mô hình phát triển du lịch làng nghề và làng du lịch di sản tại Vùng đồng bằng sông Hồng.

TS.KTS Lê Quỳnh Chi, Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, làng Cựu chứa đựng nhiều giá trị, tiềm năng phát triển thành không gian sáng tạo. Bởi làng chứa đựng hạ tầng văn hóa sáng tạo, trên cả vật thể và phi vật thể, là nền tảng phát triển hoạt động sáng tạo. Lịch sử làng Cựu là lịch sử của sự hồi sinh và sự sáng tạo trong chuyển đổi kinh tế, trường học Huỳnh Thúc Kháng thể hiện triết lý giáo dục sáng tạo, không gian kiến trúc cảnh quan được xây dựng ngẫu hứng sáng tạo pha trộn kiến trúc phương Tây trên nền tảng truyền thống của không gian làng Vùng đồng bằng Bắc Bộ. Bởi vậy, nếu khai thác giá trị làng cổ cho hoạt động sáng tạo sẽ mang lại nhiều hiệu quả cho việc bảo tồn, khai thác phát triển văn hóa, du lịch.

TS.KTS Mongkol Khan, giảng viên Khoa Kiến trúc, Đại học Công nghệ Rajamangala Thanyaburi (Thái Lan), người chuyên nghiên cứu về không gian phố và văn hóa phố truyền thống ở các nước châu Á chia sẻ về sự hồi sinh di sản, giải pháp sáng tạo cho quận văn hóa từ kinh nghiệm châu Á. Ông Alberto Sebastianelli - Chủ tịch Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nền tảng Truyền thông và Văn hóa chia sẻ về lịch sử và truyền thống làng Cựu - cây cầu dẫn tới tương lai. Ông đang phối hợp với huyện Phú Xuyên, Trường Đại học Xây dựng chuẩn bị tổ chức sự kiện “Làng Cựu: Expo Fest” vào tháng 3/2024 nhằm phát triển văn hóa, du lịch và thương mại của làng, huyện Phú Xuyên.

Cùng với đó, chính quyền địa phương và người dân làng Cựu cũng đã tham gia trao đổi xoay quanh định hướng phát triển làng Cựu trong bối cảnh phát triển chung của huyện, mong muốn của người dân. Những việc cần làm ngay để giữ gìn không gian cho hoạt động du lịch, sáng tạo tại làng; những khó khăn đến từ quá trình đô thị hóa; những chính sách đặc thù cho công tác bảo tồn mà không ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân cũng được các làm rõ trong buổi tọa đàm./.

Hải Truyền