Làm rõ thông tin tượng đồng Nữ thần Durga tỉnh Quảng Nam trước khi hồi hương
Liên quan đến việc hồi hương tượng đồng Nữ thần Durga tại tỉnh Quảng Nam, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch vừa có ý kiến đề nghị địa phương cần làm rõ một số thông tin về bảo vật này.
Trước đó, ngày 27/9/2023, UBND tỉnh Quảng Nam có công văn gửi Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao đề nghị hỗ trợ, tạo điều kiện cho tỉnh Quảng Nam tiếp nhận cổ vật Bức tượng đồng Nữ thần Durga do các cơ quan chức năng Hoa Kỳ và Vương quốc Anh trao trả.
Theo nội dung công văn của UBND tỉnh Quảng Nam, ngày 13/9/2023, tại London (Anh), đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Anh đã tiếp nhận bức tượng đồng Nữ thần Durga 4 tay, có niên đại từ thế kỷ VII, với chiều đài khoảng 2m và nặng khoảng 250kg từ một gia đình người Anh.
“Thông tin từ Cục An ninh Nội địa Mỹ (HSI) cho biết, Bức tượng trên đã được nhà buôn đồ cổ (ông Douglas Latchford) xác nhận có nguồn gốc từ Mỹ Sơn, Việt Nam và đã bị đánh cắp vào năm 2008. Đây được xem là hiện vật có giá trị lịch sử văn hóa, khoa học, ý nghĩa quan trọng trong công tác nghiên cứu văn hóa Chăm Pa của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.
Căn cứ Luật Di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa; để cổ vật được trở về đúng với vị trí ban đầu, qua đó phát huy tốt nhất các giá trị về văn hóa, lịch sử, khoa học, UBND tinh Quảng Nam kính đề nghị Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch; Bộ Ngoại giao nghiên cứu, tham mưu cấp có thẩm quyền thống nhất cho phép tỉnh Quang Nam được tiếp nhận Bức tượng đồng Nữ thần Durga 4 tay nêu trên sau khi hiện vật được đưa về Việt Nam để trưng bày tại Di sản văn hóa thế giới - Khu đền tháp Mỹ Sơn, phục vụ nhu cầu tham quan, tìm hiểu của du khách”- Công văn 6579/UBND - KGVX ngày 27/9/2023 của UBND tỉnh Quảng Nam cho biết.
Về việc này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Công văn số 4255 /BVHTTDL-DSVH trả lời và có ý kiến với tỉnh Quảng Nam. Cụ thể, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của UBND tỉnh Quảng Nam trong việc đề xuất phối hợp thực hiện các phương án đưa cổ vật của Việt Nam, bị trộm, buôn bán trái phép, từ nước ngoài về nước.
Tuy nhiên, việc để mất cắp và buôn bán trái phép cổ vật có giá trị trong di tích là việc đáng tiếc, thể hiện công tác quản lý di sản văn hóa còn chưa thực sự chặt chẽ. Căn cứ các hướng dẫn của Công ước UNESCO 1970 về các biện pháp cấm buôn bán, xuất nhập khẩu và chuyển giao trái phép quyền sở hữu tài sản văn hóa, để có thông tin xác định rõ địa điểm, thời gian cổ vật bị đánh cắp, đào bới bất hợp pháp và buôn bán ra khỏi địa phương trong năm 2008 như Công văn số 6579/UBND-KGVX của UBND tỉnh Quảng Nam đã đề cập, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam chỉ đạo các cơ quan chức năng cung cấp, làm rõ các thông tin liên quan đến việc Bức tượng đồng Nữ thần Durga bị đánh cắp tại địa phương.
Theo đó, UBND tỉnh Quảng Nam cần làm rõ thời gian, địa điểm phát hiện cổ vật bị trộm cắp hoặc địa điểm đào bới, khảo cổ bất hợp pháp (kèm các tài liệu liên quan). Hình ảnh hiện trạng địa điểm khi phát hiện cổ vật bị trộm cắp, hoặc địa điểm phát hiện đào bới, khảo cổ bất hợp pháp. Các biện pháp đã thực hiện nhằm tìm kiếm cổ vật này sau khi phát hiện bị trộm cắp hoặc đào bới trái phép (kèm hồ sơ các văn bản xử lý).
Đồng thời, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam làm rõ thông tin liên quan đến Bức tượng đồng Nữ thần Durga như địa điểm của di tích và vị trí của Bức tượng đồng Nữ thần Durga trong di tích trước khi bị đánh cắp. Ảnh tư liệu về di tích và vị trí đặt tượng trong di tích kèm các hồ sơ, tài liệu khoa học liên quan chứng minh hiện vật thuộc sở hữu di tích đến Bức tượng đồng Nữ thần Durga đã được công bố trước khi bị đánh cắp. Miêu tả địa điểm di tích phát hiện mất trộm, khai quật trái phép và nội dung giá trị của Bức tượng đồng Nữ thần Durga trong hệ thống tượng liên quan trong không gian của di tích.
Trên cơ sở những thông tin cụ thể được UBND tỉnh Quảng Nam cung cấp, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch sẽ xem xét, đề xuất phương án nơi tiếp nhận phù hợp bảo đảm giá trị cổ vật Bức tượng đồng Nữ thần Durga được bảo vệ và phát huy tốt nhất theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa./.