Nhà số 42 phố Hàng Thiếc, nơi ở của đồng chí Đỗ Ngọc Du và Xứ uỷ Bắc Kỳ (quận Hoàn Kiếm)
Nhà số 42 Hàng Thiếc, nơi ở của đồng chí Đỗ Ngọc Du, cũng là trụ sở của Xứ uỷ Bắc Kỳ, nơi thành lập Thành đảng bộ Đông Dương cộng sản Đảng Hà Nội, nay thuộc phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Đáp ứng yêu cầu của cách mạng, tháng 3/1929, những thanh niên tiên tiến trong ban lãnh đạo Kỳ bộ Bắc Kỳ và Tỉnh bộ Hà Nội đã thành lập chi bộ Cộng sản đầu tiên gồm 8 người trong đó có đồng chí Đỗ Ngọc Du.
Đồng chí Đỗ Ngọc Du sinh 20/12/1907 tại thị xã Hải Dương, quê ở Tả Thanh Oai, Thanh Trì, Hà Nội, tham gia cách mạng từ khi còn là học sinh Trường Bưởi. Năm 1926, đồng chí được dự học huấn luyện chính trị tại Quảng Châu (Trung Quốc) năm 1928 được bầu làm Bí thư Tỉnh bộ Hải Phòng.
Cuối tháng 2/1930, tại số nhà 42 Hàng Thiếc, đồng chí Đỗ Ngọc Du và Nguyễn Phong Sắc đã họp để nghe hai đồng chí Nguyễn Đức Cảnh và Trịnh Đình Cửu đi dự hội nghị hợp nhất 3 tổ chức, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930) báo cáo kết quả và bàn kế hoạch thực hiện. Tại đây, Ban chấp hành lâm thời Thành uỷ Hà Nội được thành lập gồm 3 đồng chí Đỗ Ngọc Du (Bí thư), Nguyễn Ngọc Vũ và Lều Thọ Nam.
Tháng 4/1930, do tổ chức bị lộ, đồng chí Đỗ Ngọc Du được tổ chức phái đi Trung Quốc. Tại đây, đồng chí tham gia hoạt động tuyên truyền cách mạng ở Thượng Hải (Trung Quốc), và bị bắt cùng đồng chí Nguyễn Lương Bằng (6/1931). Đồng chí Đỗ Ngọc Du bị thực dân Pháp kết án khổ sai chung thân và đày ra Côn Đảo. Trong phong trào Mặt trận Dân chủ (1936), đồng chí được thả tự do, trở về tiếp tục viết và phát hành sách báo của Đảng. Do bị tra tấn, đánh đập, sức khỏe sa sút, lại bị bệnh phổi, đồng chí qua đời ngày 12/1/1938 tại Hà Nội giữa tuổi 31.
Lịch sử Đảng bộ thành phố Hà Nội (NXB Hà Nội - 2004) đã khẳng định: “Việc thành lập Đảng bộ Đảng cộng sản Việt Nam Thành phố Hà Nội là một sự kiện lịch sử có ý nghĩa to lớn đối với phong trào cách mạng của nhân dân Thủ đô (...). Nó biểu hiện sự lớn mạnh của phong trào cách mạng của nhân dân Thủ đô và đánh giá một thời kỳ đấu tranh mới của Hà Nội: thời kỳ có sự lãnh đạo trực tiếp của đội tiên phong của giai cấp công nhân”.
Sự kiện ấy gắn chặt với địa chỉ 42 Hàng Thiếc, nơi ở và làm việc của đồng chí Đỗ Ngọc Du, trụ sở của Xứ uỷ Bắc Kỳ và thành lập Đông Dương cộng sản Đảng ở Hà Nội.
Nhà 42 Hàng Thiếc hiện có 2 tầng, hướng tây, quay mặt ra phố Hàng Thiếc là nhà của ông Nguyễn Đình Quế. Khi đồng chí Đỗ Ngọc Du ở đây, ngôi nhà còn là tranh tre nứa lá. Năm 1984 ngôi nhà được xây lại như hiện nay.
Ngôi nhà lịch sử trên đã được gắn biển di tích cách mạng - kháng chiến: “Nhà 42 Hàng Thiếc là nơi ở của đồng chí Đỗ Ngọc Du, đồng thời là trụ sở của Xứ uỷ Bắc Kỳ và thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng ở Hà Nội”./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02