Chùa Vua (quận Hai Bà Trưng)
Chùa Vua là tên gọi chung quen thuộc của cụm di tích gồm chùa Hưng Khánh (Hưng Khánh tự) và điện Thiên Đế (“Thiên Đế điện”), trước kia thuộc làng Thịnh Yên, tổng Hậu Nghiêm, huyện Thọ Xương, nay là số 17 phố Thịnh Yên, phường Phố Huế, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Theo các nguồn tư liệu hiện có, chùa Vua được xây dựng từ thời Lê sơ (1428 - 1527), vừa là nơi thờ Phật vừa thờ Đế Thích, vua cờ nổi tiếng của một số quốc gia Á Đông. Tương truyền một hoàng tử thời nhà Lê, vì hâm mộ tài đánh cờ rất giỏi của Đế Thích đã cho lập điện thờ này và đây cũng là trung tâm đấu cờ tướng của kinh đô Thăng Long xưa. Sau này dẫn làng Thịnh Yên có tục mở hội để kỷ niệm và tiến hành đấu cờ tướng vào dịp đầu xuân.
Trong khuôn viên di tích có hai kiến trúc được quy hoạch hoàn chỉnh nằm sát nhau hài hoà, thống nhất. Chùa có khu chùa chính hình chữ “đinh”, điện Mẫu, hành lang và Tam quan. Điện Thiên Đế có Nghi môn, Tiền tế, Hậu cung, nhà bia và khu bàn cờ.
Tiền tế của điện Thiên Đế 5 gian xây gạch, kiểu tường hồi bít đốc. Mặt trước tường được xây cao vượt trên diềm mái khoảng 1,5m và trang trí khá cầu kỳ. Ở chính giữa xây 2 tầng, 8 mái với các đầu đao cong vút lên, bờ nóc trang trí một đôi rồng chầu mặt trời trên hổ phù. Hậu cung 4 gian được đặt trên nền cao 60cm so với tiền tế. Đây là nơi ngự của đức Thiên Đế, đức Thích Ca và các thiên thần.
Lễ hội chùa Vua được tổ chức hàng năm từ ngày 6 đến ngày 9 tháng giêng âm lịch. Ngoài phần nghi lễ như ở các chùa, đền khác thì hoạt động chính của hội lễ là “mở hội cờ” thi đấu cờ tướng. Có ba giải chính là nhất, nhì, ba. Lệ làng quy định người nào đạt giải nhất 3 năm liền sẽ được khắc tên lên bia đá đặt tại nhà bia, gần sân cờ.
Chùa Vua đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật năm 1992./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02