Ưu tiên xét tặng Giải thưởng Phát triển văn hóa đọc tại khu vực biên giới, hải đảo
Quyết định số 2608/QĐ-BVHTTDL về việc ban hành Quy chế Giải thưởng Phát triển văn hóa đọc (sau đây gọi là Giải thưởng), Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch ưu tiên xét tặng giải tại khu vực biên giới, hải đảo…
Quyết định trên do Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Trịnh Thị Thủy ký, ban hành, có hiệu lực kể từ ngày 7/9/2023 và thay thế Quyết định số 2608/QĐ-BVHTTDL ngày 10/7/2018 của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch. Theo Quy chế, việc xét tặng Giải thưởng áp dụng đối với tổ chức, cá nhân (bao gồm cá nhân và nhóm cá nhân) có đóng góp cho hoạt động phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng; cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia tổ chức hoặc có liên quan đến hoạt động xét tặng Giải thưởng.
Theo Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Giải thưởng được xét tặng định kỳ hằng năm, tổ chức trao tặng giải vào dịp kỷ niệm Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam (21/4). Giải thưởng nhằm tôn vinh các tổ chức, cá nhân có đóng góp cho sự phát triển văn hóa đọc trong việc hình thành trí tuệ, nhân cách, đạo đức và lối sống lành mạnh góp phần xây dựng con người phát triển toàn diện. Đồng thời cải thiện môi trường đọc, tăng cường quảng bá, nâng cao chất lượng hoạt động của thư viện công lập, thư viện ngoài công lập, không gian văn hóa, các thiết chế có phục vụ đọc sách đáp ứng nhu cầu đọc của nhân dân.
Giải thưởng còn có ý nghĩa thu hút và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động đọc, lan tỏa giá trị từ việc đọc đến cộng đồng, hướng đến phát triển văn hóa đọc bền vững. Cùng đó, xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước với tổ chức, cá nhân trong việc huy động các nguồn lực để phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng.
Đáng chú ý, theo nguyên tắc xét tặng Giải thưởng, ngoài việc thực hiện trên cơ sở tự nguyện, bảo đảm khách quan, chính xác, công bằng, công khai…; Bộ VH-TT&DL ưu tiên xét tặng Giải thưởng đối với các tổ chức, cá nhân có đóng góp cho sự phát triển văn hóa đọc tại khu vực biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn, những nơi chưa có thư viện công lập.
Bộ VH-TT&DL cũng chỉ rõ các tiêu chí xét tặng Giải thưởng. Cụ thể, đối với thư viện công lập đã xây dựng các sản phẩm và dịch vụ hướng đến xây dựng kỹ năng đọc cho người đọc, thực hiện công tác tuyên truyền, quảng bá, bảo đảm ít nhất 85% người sử dụng của thư viện (đối với học sinh, sinh viên là 90%) có kỹ năng tiếp nhận, sử dụng thông tin, tri thức phục vụ học tập, nghiên cứu và giải trí.
Thêm nữa, thư viện cấp tỉnh thu hút ít nhất 500.000 lượt người sử dụng đối với thư viện vùng đồng bằng và 250.000 lượt người sử dụng đối với miền núi/năm. Thư viện cấp huyện và thư viện cấp xã có lượt người sử dụng tăng ít nhất 15% so với năm liền kề đối với thư viện vùng đồng bằng và ít nhất 10% so với năm liền kề đối với thư viện vùng miền núi. Thư viện chuyên ngành, thư viện lực lượng vũ trang thu hút ít nhất 60% người sử dụng thuộc diện thư viện có trách nhiệm phục vụ. Thư viện có phục vụ người dân khai thác và sử dụng tài nguyên thông tin. Có số lượt người sử dụng tăng ít nhất 10% so với năm liền kề.
Thư viện cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và cơ sở giáo dục khác là thư viện công lập thu hút ít nhất 70% người sử dụng thuộc diện thư viện có trách nhiệm phục vụ. Thư viện có phục vụ người dân khai thác và sử dụng tài nguyên thông tin. Có số lượt người sử dụng tăng bình quân ít nhất 15% so với năm liền kề.
Đối với thư viện ngoài công lập, không gian đọc, phòng đọc cơ sở, Bộ VH-TT&DL đưa ra nguyên tắc, các thư viện đã xây dựng các sản phẩm và dịch vụ hướng đến xây dựng kỹ năng đọc cho người đọc, thực hiện công tác tuyên truyền, quảng bá bảo đảm ít nhất 85% người sử dụng của thư viện (đối với học sinh, sinh viên là 90%) có kỹ năng tiếp nhận, sử dụng thông tin, tri thức phục vụ học tập, nghiên cứu và giải trí.
Thư viện ngoài công lập có ít nhất 1.000 người thường xuyên sử dụng; có số lượt người sử dụng tăng bình quân ít nhất 20% so với năm liền kề. Không gian đọc, phòng đọc cơ sở có ít nhất 500 người thường xuyên sử dụng; có số lượt người sử dụng tăng bình quân ít nhất 15% so với năm liền kề. Ngoài ra, thư viện ngoài công lập đã thực hiện phối hợp với thư viện công lập trong việc phục vụ người dân tại địa phương.
Đối với đơn vị sự nghiệp công lập khác có hoạt động phát triển văn hóa đọc cần đảm bảo nguyên tắc tương tự thư viện ngoài công lập. Với các tổ chức, doanh nghiệp: tham gia tài trợ, vận động đóng góp cơ sở vật chất, tài nguyên thông tin, phương tiện cho thư viện, không gian văn hóa đọc phục vụ cộng đồng; tham gia các hoạt động tuyên truyền, quảng bá, cung cấp sản phẩm và dịch vụ, phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng; thúc đẩy việc giao lưu hợp tác với các tổ chức, cá nhân khác trong và ngoài nước góp phần phát triển văn hóa đọc tại địa phương, bộ, ngành...