“Bảo vật quốc gia – Phác thảo mẫu Quốc huy Việt Nam”
Kỷ niệm 78 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2023), Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước (Bộ Nội vụ) tổ chức trưng bày “Bảo vật quốc gia – Phác thảo mẫu Quốc huy Việt Nam” tại số 34 Phan Kế Bính, quận Ba Đình, Hà Nội.
Theo Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng, trưng bày “Bảo vật quốc gia - Phác thảo mẫu Quốc huy Việt Nam” giới thiệu gần 200 hiện vật gốc, tài liệu, hình ảnh về cuộc đời, sự nghiệp của danh hoạ Bùi Trang Chước, với 3 nội dung chính.
Cụ thể, Phần 1 Quốc huy Việt Nam - Biểu tượng tự hào dân tộc, trưng bày giới thiệu một số tài liệu, hình ảnh Quốc huy Việt Nam được thể hiện trên các sự kiện, địa điểm trên đất liền cũng như biên giới, hải đảo, trong các giấy tờ quan trọng,… qua đó thấy được tầm quan trọng, sự thiêng liêng của Quốc huy Việt Nam.
Phần 2 có tên gọi Hành trình sáng tạo mẫu Quốc huy Việt Nam, Ban tổ chức giới thiệu một số văn bản khởi nguồn cho việc sáng tác Quốc huy Việt Nam, như: Công văn số 87-NG ngày 28/01/1951 của Bộ Ngoại giao gửi Ban Thường trực Quốc hội đề nghị làm Quốc huy, Quốc ấn; Công văn số 467-NG ngày 08/6/1951 của Bộ Ngoại giao phát động cuộc thi hoạ mẫu Quốc huy nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà;… Tiếp đó là hành trình sáng tạo mẫu Quốc huy của hoạ sĩ Bùi Trang Chước, từ những nét phác thảo đầu tiên với những cây tre, con trâu, bông lúa,… hay hình dáng đa dạng, màu sắc phong phú, chủ đề thân thuộc cùng những lời tự sự về hành trình sáng tác mẫu Quốc huy của hoạ sĩ.
Sau những lần được đề nghị chỉnh sửa, đến tháng 9/1955, Họa sĩ Bùi Trang Chước đã hoàn thành mẫu Quốc huy cuối cùng gồm 1 bản màu và 2 bản tách màu đen trắng để trình tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa I. Sau khi đưa ra bàn thảo và được chỉnh sửa một vài chi tiết, Quốc huy nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã chính thức được Quốc hội phê duyệt. Ngày 14/01/1956, Chủ tịch Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành Sắc lệnh số 254-SL ban bố mẫu Quốc huy Việt Nam và được đăng chính thức trên Công báo Việt Nam Dân chủ Cộng hòa số 22 ngày 8/8/1956. Ngày 21/7/1956, Thủ tướng phủ ban hành Điều lệ số 973-TTg dùng Quốc huy nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Những bản phác thảo mẫu Quốc huy của Họa sĩ Bùi Trang Chước chính là nguồn gốc, cơ sở, tiền đề, nền tảng cho Quốc huy chính thức của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam), đồng thời các bản phác thảo này còn mang những dấu ấn đặc biệt về chủ đề, nội dung, ý nghĩa từng chi tiết tác phẩm, mang âm hưởng, hơi thở của dân tộc trong từng mẫu vẽ và vô cùng phong phú về hình ảnh, màu sắc, độc đáo về hình thức, bố cục, trình bày, giá trị nghệ thuật;...
Phần 3 là không gian về chủ đề Hoạ sĩ Bùi Trang Chước - Người tạo hình Quốc huy Việt Nam, giới thiệu chân dung, quê hương, gia đình, quá trình học tập, lao động, sáng tạo của hoạ sĩ Bùi Trang Chước, khắc hoạ hình ảnh của người nghệ sĩ đa tài với nhiều tác phẩm có giá trị ứng dụng: mẫu Quốc huy, mẫu tem, tiền, huy hiệu, chân dung Lê-nin, Chủ tịch Hồ Chí Minh,…
Thông qua Trưng bày, Ban tổ chức bày tỏ sự trân trọng đối với những cá nhân nói chung và Hoạ sĩ Bùi Trang Chước nói riêng đã có nhiều cống hiến, đóng góp đối với lịch sử dân tộc. Đồng thời, Ban Tổ chức mong muốn góp phần tôn vinh những biểu tượng dân tộc, phát huy giá trị của tài liệu lưu trữ tiêu biểu, quý hiếm được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, mang đến góc nhìn đa chiều, chân thực về quá trình hình thành Quốc huy Việt Nam; thắp lên ngọn lửa niềm tin trong mỗi cá nhân; cống hiến hết mình cho những đam mê tốt đẹp.
Trưng bày Bảo vật quốc gia - Phác thảo mẫu Quốc huy Việt Nam dự kiến mở cửa trong 1 năm kể từ ngày 29/8/2023./.