Chùa Huyền Kỳ (quận Hà Đông)
Chùa Huyền Kỳ hiện nay tọa lạc tại phường Phú Lãm, quận Hà Đông, Hà Nội.
Từ trung tâm thành phố Hà Nội đến ngã ba Ba La rẽ trái theo đường 22 khoảng 3km là tới làng Huyền Kỳ. Sau đó rẽ phải chừng 200m là tới di tích.
Chùa Huyền Kỳ toạ lạc giữa làng, trên một thế đất đẹp, chùa có tên chữ là Hiển Minh tự. Tương truyền đây là một ngôi cổ tự được xây dựng từ lâu đời có kết cấu kiến trúc theo kiểu chữ “công” gồm Tam quan, Tiền đường, ống muống và Thượng điện. Trải qua thời gian, ngôi chùa này đã được tu sửa nhiều lần. Dấu tích tu sửa in đậm nhất hiện nay là vào triều Nguyễn, niên hiệu Thiệu Trị 5 (1845), ngôi chùa đã được tu tạo. Tiền đường gồm 5 gian, chính giữa có bức cửa võng đục chạm nổi hoa văn và bức đại tự ghi tên chữ của chùa.
Chùa Huyền Kỳ là một ngôi chùa khá lớn, với lối kiến trúc và hệ thống tượng pháp đẹp, nên từ lâu đời đã nổi tiếng với khách thập phương. Sự bài trí tượng Phật ở đây mang phong cách truyền thống nhưng điểm khác biệt chính là chùa có hai động là Thuỷ động, Tiên động, đắp cuốn vòm bằng đất luyện. Mỗi động có 157 pho tượng nhỏ, là sản phẩm từ bàn tay tài hoa, khéo léo của người xưa đã tạo tác lên những tác phẩm giàu chất dân gian này. Ngoài ra, trong chùa còn bảo lưu được 2 bức phù điêu Thập điện Diêm vương chạm nổi, sơn son thếp vàng rất hiếm.
Với hệ thống tượng pháp động và hai hàng Thập điện Diêm vương... chùa Huyền Kỳ là sự hiện diện độc đáo về mỹ thuật điêu khắc và đắp tượng tôn giáo ở Việt Nam. Đây chính là kết quả lao động sáng tạo của nghệ nhân về nghệ thuật tạo hình thời Nguyễn. Tổng cộng chùa Huyền Kỳ có tới 335 pho tượng lớn nhỏ. Với con số này, chùa Huyền Kỳ có lẽ là một trong những ngôi chùa có nhiều tượng Phật nhất ở Việt Nam.
Chùa Huyền Kỳ đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1992./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02