Bí ẩn tường thành cổ dưới biển Quy Nhơn
Những năm gần đây, tường thành cổ dưới mặt nước biển ở Nhơn Hải đang trở thành một trong những điểm khám phá thú vị đối với khách trong và ngoài nước. Di tích này nhô lên khỏi mặt nước mỗi tháng vài lần khi thủy triều rút sâu.
Xã Nhơn Hải nằm trên bán đảo Phương Mai, cách trung tâm TP Quy Nhơn 16km. Đây là điểm đến hút khách du lịch đến Bình Định với nhiều thắng cảnh còn hoang sơ, nước biển trong xanh, hải sản tươi ngon; đặc biệt, người dân địa phương rất thân thiện.
Đáng chú ý, dưới mặt nước biển gần bờ xã Nhơn Hải có một bờ thành cổ, chỉ nhìn thấy khi thủy triều rút sâu, thời điểm du khách trong và ngoài nước cảm thấy thú vị nhất khi check-in làng chài bình yên ở Quy Nhơn.
Tường thành thứ nhất nối liền vách đá thôn Hải Nam ra đến đảo Hòn Khô của thôn Hải Đông. Bề mặt tường thành phẳng, rộng hơn 10m nhưng độ cao chưa xác định được. Nhiều ngư dân ở địa phương khẳng định tường thành này không xây bằng đá hoặc gạch, mà bằng hồ vữa đặc nguyên khối.
Thôn Hải Giang (cách bờ thành nói trên hơn 5 km) cũng có bờ thành chìm dưới mặt nước biển, thủy triều xuống sẽ nhìn thấy đoạn thành dài hơn 3 km ở gần bờ, người dân địa phương gọi là Rạng Cầu. Hai đoạn bờ thành này có kết cấu giống nhau, nên nhiều người cho rằng đó là một tường thành kéo dài. Tuy nhiên, không ai tính chính xác tường thành này dài đến đâu và được xây dựng từ thời nào.
Theo thư tịch cổ để lại, người Chăm Pa xây dựng 4 thành lớn tại Bình Định gồm: Thị Nại (huyện Tuy Phước), Đồ Bàn (thị xã An Nhơn), Chas (thị xã An Nhơn), Uất Trì (huyện Tây Sơn) và một số thành nhỏ khác. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa phát hiện tư liệu nào nhắc đến bờ thành được xây dựng ở vùng biển Nhơn Hải.
Vùng núi thôn Hải Giang lại có một lũy đá kéo dài, bao quanh đỉnh núi Tam Tòa (thuộc hệ thống núi Phương Mai) của khu vực Hải Minh (P.Hải Cảng, TP.Quy Nhơn). Lũy được xây dựng bằng cách xếp chồng những viên đá núi có nhiều kích cỡ khác nhau. Ở những nơi còn nguyên vẹn, chiều cao của lũy đá khoảng từ 1 - 1,5m, đáy rộng 2m, bề mặt rộng 1,2m.
Các chuyên gia nhận định, bờ thành Nhơn Hải và lũy đá trên núi Tam Tòa là những công trình phòng thủ khác nhau. Theo thư tịch cổ để lại thì người Champa xây dựng 4 thành lớn tại Bình Định gồm: Thị Nại (H.Tuy Phước), Đồ Bàn (TX.An Nhơn), Chas (TX.An Nhơn), Uất Trì (H.Tây Sơn) và một số thành nhỏ khác. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa phát hiện có tư liệu nào nhắc đến bờ thành được xây dựng ở vùng biển Nhơn Hải.
.jpeg)
Người dân xã Nhơn Hải cho biết, không rõ các tường thành ở xã Nhơn Hải có từ bao giờ. Tuy nhiên, hơn 40 năm trước đã nhìn thấy khi thủy triều xuống. Mỗi tháng, chỉ có một vài ngày nước cạn, tường thành mới lộ rõ, thường là vào mùng 1 và ngày rằm (âm lịch).
Mặc dù tường thành này vẫn chưa được xác minh về nguồn gốc, nhưng với sự độc đáo đã thu hút được nhiều khách phương xa đến tham quan. Hàng năm, từ tháng 4 đến tháng 8 là thời điểm thích hợp nhất để du khách đến tham quan tường thành này./.