Đình Yên Mỹ (huyện Thạch Thất)
Đình Yên Mỹ thuộc địa phận xã Bình Yên, huyện Thạch Thất, Hà Nội.
Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, Yên Mỹ thuộc tổng Kim Quan, huyện Thạch Thất, tỉnh Sơn Tây.
Đình ở đầu làng nhìn theo hướng đông nam, gồm có: Nghi môn, Tả - Hữu mạc, tòa Đại bái và Hậu cung. Nghi môn đình xây bằng đá ong cổ. Chính giữa là 2 trụ biểu đồ sộ. Thân trụ có tiết diện vuông, đỉnh cột đắp nghê chầu, xuống dưới là ô lồng đèn bốn mặt để trống. Phần chân trụ tạo dáng thắt cổ bồng, thân trụ có các đường gờ chỉ chạy thẳng từ trên xuống. Về hai phía của hai trụ biểu chính là 2 cổng pháo được xây dựng theo kiểu cuốn vòm giả 2 tầng 8 mái đao cong. Phần giữa mái trên và mái dưới được tạo tác hình hoa chanh. Nối từ thân các trụ biểu đến cổng pháo là tường lửng. Tả Hữu mạc được làm 3 gian với hai mái chảy lợp ngói ri. Các bộ vì được làm thống nhất theo kiểu thức “thượng giá chiêng hạ kẻ chuyền, bẩy”. Đại bái đình được xây dựng theo kiểu 3 gian 2 dĩ, bờ nóc đắp lưỡng long chầu nguyệt. Vào bên trong, các bộ vì được làm theo kiểu “thượng giá chiêng, kẻ đứng trên quá giang trốn hàng cột cái”. Toàn bộ kết cấu của tòa Đại bái này đều được làm bằng gỗ tứ thiết. Một số các hoa văn họa tiết chỉ tập trung ở một số con rường, bẩy hiện và bẩy hậu. Nối liền với Đại bái là Hậu cung được làm 3 gian với 2 tầng 4 mái chảy. Các bộ vì được làm theo kiểu “thượng ván mê hạ mê cốn”. Trong Hậu cung còn hiện hữu một khám thờ với diềm khám được chạm hình lưỡng long chầu nguyệt, hai diềm bên chạm độc long từ trên chạy xuôi xuống, ngóc đầu chầu vào trong khám. mặt trước khám mở hệ thống cửa bức bàn, các mặt bên bưng ván kín.
Đình Yên Mỹ thờ đức Tản Viên Sơn Thánh, một trong tứ bất tử trong tâm linh người Việt. Ngài đã có công lớn giúp vua Hùng Duệ Vương đánh đuổi quân Thục và dạy dân nghề chài lưới, săn thú... Các triều đình phong kiến đều phong là Thượng đẳng phúc thần.
Đình Yên Mỹ còn bảo lưu: 3 cỗ long ngai bài vị, 1 thần phả, 3 sắc phong cùng nhiều đồ tế tự có giá trị khác. Lễ hội chính của làng được tổ chức vào ngày 6 tháng giêng âm lịch.
Đình Yên Mỹ đã được UBND tỉnh Hà Tây xếp hạng di tích lịch sử văn hoá năm 2002./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02