Đình Yên Lão Thị (huyện Mê Linh)
Đình Yên Lão Thị thuộc thôn Yên Lão Thị, xã Tiến Thịnh, huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội.
Đình Yên Lão Thị được xây dựng trên một khu đất đẹp, thoáng mát, giáp đê sông Hồng. Phía trước có sân lát gạch, phía sau có ao. Cổng đình gồm sáu trụ lớn nhỏ gắn kết với nhau bằng các bức tường xây tạo thành 3 lối vào rộng. Lối đi chính được tạo lên bởi hai trụ lớn nhất, thân trụ đắp các hình tứ linh và hổ phù. Hai bên cổng chính là hai cổng phụ xây vòm cuốn, mái hai tầng, hai bên bố trí hai trụ nhỏ đỉnh tạc hình nghệ. Trên tất cả các bức tường xây ở cổng đều trang trí hình rồng và hoa lá.
Kiến trúc đình hình chữ “đinh” gồm Đại đình 9 gian, Hậu cung 3 gian. Kết cấu vì kèo của đình làm kiểu quá giang gối tường, mái cầu phong ly tô lợp ngói móc.
Về lịch sử xây dựng, theo những người cao tuổi của làng kể lại thì đình ngày xưa có quy mô kiến trúc rất đồ sộ, từng nổi tiếng trong vùng. Thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, đình chịu ảnh hưởng trực tiếp của bom đạn nên không còn nguyên vẹn. Đến năm 1971, địa phương đã dỡ đình, lấy vật liệu dựng hội trường hợp tác xã. Năm 1998, nhân dân tu sửa lại đình với kiểu dáng kiến trúc như ngày hôm nay.
Bài trí thờ tự của đình được tập trung ở khu vực Hậu cung. Phía trước Hậu cung đặt một án gian, hai đầu treo hai câu đối và hai bức hoành phi. Hiện nay, đình Yên Lão Thị còn lưu giữ được bộ đồ thờ gỗ gồm 4 cỗ kiệu bát cống, 4 ngai thờ sơn son thếp vàng rực rỡ, giữa long ngai có bài vị thờ tự của thần bằng chữ Hán; 3 bức hoành phi: một bức nền gỗ sơn then, chữ Hán khảm trai; một bức nền khắc triện gấm thếp vàng, chữ Hán sơn then; một bức nền gỗ sơn son, chữ Hán thếp vàng; hai đôi câu đối sơn son thếp vàng, hai bộ chấp kích, một số đài rượu, đèn, nến.
- Đồ đồng: một bộ tam sự gồm một đỉnh, hai cây nến.
- Đồ gốm sứ: bốn nậm rượu và hai bát gốm thời Nguyễn, hai đĩa, hai bát gốm thời Thanh, hai choé đựng nước cỡ lớn.
Ngoài ra, đình còn giữ một quyển văn tế, một quyển ngọc phả và bảy bản sắc phong do các triều đại phong kiến ban cho các vị thần vào những năm 1849, 1857, 1887, 1740 (4 bản).
Đình Yên Lão Thị thờ năm vị thành hoàng: Ba vị là Phạm Trung, Phạm Túc, Phạm Hoà đều là tướng thời An Dương Vương có công đánh giặc Triệu Đà bảo vệ đất nước; Trần Lan và Trần Ngọc là hai lương y tài năng, đức độ của thế kỷ thứ VI.
Đình Yên Lão Thị được xây dựng trên địa thế đẹp. Tuy hiện nay, kiến trúc cổ không còn, song với những hiện vật và tư liệu lưu giữ được, đình Yên Lão Thị đã cung cấp cho chúng ta những thông tin quý, giúp cho công tác nghiên cứu về mỹ thuật cổ dân gian, về truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.
Đình Yên Lão Thị được Uỷ ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 2001./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02