Đình Viên Châu (huyện Ba Vì)

Thôn Viên Châu, xã Cổ Đô, huyện Ba Vì còn giữ được một ngôi đình cổ khá quy mô. Tuy không đồ sộ bằng những ngôi đình khác trong vùng, nhưng đình có niên đại ra đời từ khá sớm, ở vào thế kỷ XVII.

Quy mô đình hiện có kết cấu kiểu chữ “nhị” ở một khu đất giữa làng Viên Châu. Toà Đại đình 3 gian 2 dĩ với 4 lá mái chảy rộng. Bốn góc mái làm đao cong. Bờ nóc, bờ dải trang trí các hàng gạch hoa chanh còn ở các góc mái, bờ dải, đầu nóc trang trí các đầu rồng, lân bằng đất nung sống động. Bốn bộ vì chính Đại đình có kết cấu kiểu thượng chồng rường giá chiêng, hạ kẻ bẩy hiên trên mặt bằng 6 hàng chân. Trên bộ khung nhà là những mảng chạm khắc, những bức cốn... có phong cách tạo tác của thời Lê Trung hưng. Đại đình được tạc tứ linh: long, ly, quy, phượng; các cảnh sinh hoạt của con người như đấu vật, mả táng hàm rồng... hoặc các khối tượng tròn trên các đầu dư như voi, ngựa...

Phía trước toà Đại đình là 5 gian nhà Tiền tế làm theo kiểu thức tường hồi bít đốc với các bộ vì chồng rường giá chiêng, hạ bẩy trên 4 hàng chân. Trang trí bộ khung nhà với các môtíp hoa văn: long, ly, hoa lá lật cách điệu; vân xoắn mây lửa... Hệ thống hoa lá trong đình được các nghệ nhân xưa tạo tác theo phong cách chắc, khoẻ, nhưng mềm mại đặc trưng của nghệ thuật thế kỷ XIX.

Nghi môn, Tả hữu mạc đã bị mai một do những biến thiên của lịch sử. Đình Viên Châu thờ hai vị thành hoàng Thông Hà và Thuỷ Giang Linh Ứng đại vương. Đây là hai vị có công dạy nhân dân địa phương công việc nông trang cày cấy, tạo dựng cuộc sống ở thời kỳ dựng nước xa xưa.

Ghi nhận ơn đức của người xưa, dân làng Viên Châu lập đền thờ, hương khói để tưởng nhớ các vị tiền nhân có công giúp dân. Đình Viên Châu được giữ gìn khá nguyên vẹn, trong đình còn lưu giữ những di vật quý giá, độc đáo như long ngai, bài vị, kiệu, hương án và nhiều đồ thờ quý khác.

Đình Viên Châu đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật năm 1985./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Sơn Dương (t/h)