Đình Thượng Cung (huyện Thường Tín)
Đình Thượng Cung thuộc địa phận xã Tiền Phong, huyện Thường Tín, Hà Nội.
Thôn Thượng Cung, xã Tiền Phong, huyện Thường Tín thời cổ có tên nôm là Kẻ Hống. Thời Lê, làng có tên là Hống Khánh, sau đổi là Thượng Cung. Ngôi đình mang tên của làng gọi là đình Thượng Cung, đã được Bộ Văn hoá và Thông tin hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1991.
Căn cứ vào bản thần phả do Hàn lâm các Đại học sĩ Nguyễn Bính soạn năm Hồng Phúc thứ nhất (1572), bản chép lại năm Khải Định thứ ba (1918) hiện lưu giữ tại đình thì đình Thượng Cung thờ ba vị tướng thời nhà Lý. Vào thời Lý ở đây có một người họ Lê, tên là Đoan cùng vợ là Phạm Thị Thành hiền lành, giản dị. Ông làm nghề dạy học nhưng rất tinh thông địa lý. Bà thì mò cua bắt cá, chăm chỉ ruộng vườn. Ông bà là người có công tìm ra đất lập chợ Hống ở ngay trước cửa nhà mình. Ông bà được dân làng quý trọng tài đức, chỉ hèm một nỗi muộn con. Mãi về sau sinh được ba người con trai, ông bà đặt tên con là Hoằng, Gia và Võ. Lớn lên, cả ba người đều văn võ song toàn. Các ông đã giúp vua Lý Thái Tông đánh dẹp quân Chăm Pa quấy phá biên giới phía Nam nước ta. Do có tài chỉ huy cả thuỷ và bộ, các cánh quân của ba vị nhiều lần lập được chiến công. Sau khi các ông mất, dân làng Thượng Cung đã lập ba ngôi miếu nhỏ để thờ các ông.
Vào thời Lê, dân làng đã xây dựng ngôi đình với quy mô khá lớn theo kiểu chữ công. Hiện tại, trên câu đầu gian bên trái của toà Đại bái còn khắc dòng chữ Hán “Dương Hoà tam niên tân tạo chỉ” tức là ngôi đình được làm mới vào năm 1637. Từ khi khởi dựng đình Thượng Cung luôn được dân làng quan tâm tu bổ. Dựa trên những dòng chữ Hán khắc trên cấu kiện gỗ của đình thì đình được tu bổ vào năm Cảnh Hưng thứ 17 (1756), Cảnh Hưng thứ 20 (1759) và năm Tự Đức thứ 17 (1864). Qua những lần tu bổ nói trên, đình Thượng Cung về cơ bản vẫn giữ được yếu tố gốc ban đầu. Trên các bức cốn toà Đại bái, cổ nhân đã chạm nổi các đề tài “rồng mẫu tử”, “tiên cưỡi rồng”... rất sinh động. Ngoài các đề tài truyền thống, các yếu tố dân gian cũng được cổ nhân khai thác. Đặc biệt ở đình Thượng Cung có những mảng chạm cảnh đua thuyền, người gồng gánh, cảnh vác cuốc làm ruộng, voi ra trận, võ sĩ cầm kiếm, đấu võ...
Toà Đại bái và Hậu cung được nối với nhau bởi ống muống ba gian chạy dọc. Ở phần ống muống này cũng được làm bằng gỗ tứ thiết. Tại đây bày một cỗ kiệu bát cống sơn son thếp vàng thời Lê. Hậu cung là một hạng mục kiến trúc cổ đầu thế kỷ XVII, nơi đây bài trí nhiều di vật quý: long ngai, bài vị, bản thần phả, 16 đạo sắc phong. Đặc biệt có hai tượng phỗng tóc xoăn, mũi sư tử ngồi hầu - mà ở đền thờ các tướng lĩnh, vua quan nhà Lý vẫn thường có./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02