Đình Thuấn Nhuế Ngoại (huyện Phúc Thọ)
Đình Thuấn Nhuế Ngoại thuộc thôn Thuấn Ngoại, xã Tam Thuấn, huyện Phúc Thọ, cách trung tâm Thủ đô khoảng 48km về phía tây.
Theo cuốn thần phả và các đạo sắc có liên quan thì đình Thuấn Nhuế Ngoại thờ Cao Sơn Đại vương, một trong tam vị Thánh Tản đã giúp vua Hùng đánh giặc cứu nước, dạy dân canh tác nông nghiệp, trồng dâu nuôi tằm dệt vải và công chúa Châu Anh.
Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, đình Thuấn Nhuế Ngoại được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVI, nhưng do những thăng trầm của lịch sử, ảnh hưởng của thiên tai lũ lụt, đình đã bị hư hỏng. Đến thời Nguyễn muộn đình được làm lại trên nền đất cũ. Đến năm 1952 và những năm gần đây, nhân dân đã hưng công, đóng góp xây dựng tôn tạo, trùng tu và sửa chữa lại ngôi đình.
Đình toạ trên một khu đất cao ở rìa làng, cảnh quan thoáng đãng, có cây cổ thụ, trước cửa đình là cánh đồng thẳng cánh cò bay, quay hướng tây bắc. Mở đầu là hai trụ cột biểu cao to, trên đỉnh là chim phượng kết hoa dành và hộp đèn lồng. Ngôi đình chính làm theo kiểu chữ “đinh”, gồm: Đại bái và Hậu cung.
Nhà Đại bái gồm 5 gian hình chữ nhật, xung quanh hai đầu hồi bít đốc tay ngai. Mái lợp ngói ta với những bộ vì được làm nguyên liệu sắt thép bê tông để chống đỡ với bão lụt vùng ven sông nước.
Toà Hậu cung phía sau gồm 3 gian nhà dọc xây hình “chuôi vồ”, kết cấu theo kiểu chồng rường. Trên bờ nóc đắp bờ đinh, có 4 đao cong, mái lợp ngói ta. Trong tòa có chiếc sập thờ chân quỳ dạ cá, bên trên đặt long ngai, bài vị thờ thành hoàng làng.
Đình Thuấn Nhuế Ngoại còn lưu giữ những hiện vật có giá trị như: 5 tấm bia đá thời Lê Trung Hưng, 2 sập thờ chân quỳ + cá, 2 cỗ kiệu đầu chạm rồng mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XIX; đặc biệt còn 15 đạo sắc phong và một cuốn thần tích ghi bằng chữ Hán Nôm là văn tự quý của thời xưa.
Đình Thuấn Nhuế Ngoại đã được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1991./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02